Þjóðviljinn - 12.04.1990, Síða 20

PISTILL
AUÐUR
SVEINSDÓTTIR
SKRIFAR
Landvemd
-árið 1990
Þegar landgræðslu- og náttúru-
verndarsamtök íslands, Land-
vernd, voru stofnuð fyrir 20 árum
voru hugtök sem eyðing ósón-
lagsins, gróðurhúsaáhrif, endur-
vinnsla PCB, o.fl. o.fl. óþekkt í
íslensku máli.
Aðalstarf hinna nýstofnuðu
samtaka var þá baráttan við hina
miklu gróðureyðingu landsins.
Þeirri baráttu hefur verið haldið
áfram en það miðar skelfing
hægt. Af hverju? Erum við ekki
nógu dugleg, eða er það ein-
göngu af því að þessi alvondi rík-
issjóður og Alþingi vilja ekki láta
okkur fá meiri peninga? Beitum
við réttum aðferðum? eða er
áhuginn frekar í orði en á borði?
Starf náttúruverndarsamtaka
er sífelld barátta - barátta fyrir
betra umhverfi og betra lífi allra
einstaklinga, ekki eingöngu
mannsins. Þessari baráttu lýkur
aldrei. En nú eru tímamót! Um-
ræðan í heiminum um verndun
umhverfisins fer sífellt vaxandi
og um fátt er meira talað en um-
hverfismál. Vísindamennirnir
gefa okkur ekki langan tíma -
eitthvað verður að gerast og allir
verða að leggjast á eitt.
Þó að við séum aðeins örfáar
þúsundir hér á þessu landi þá ber
okkur líka að sýna umhverfi okk-
ar tillit og virðingu. Því má ekki
gleyma hversu algjörlega við
erum háð því hvað aðrar þjóðir
gera. Ef kjarnorkuúrgangi verð-
ur sleppt í hafið umhverfis okkur
(bara af slysni!) þá seljum við
ekki neinn fisk í bráð!
Þegar bflaframleiðendur
ákveða að draga úr framleiðslu
bensíndrifinna bfla, og hækka
jafnframt verðið, þá verðum við
að dansa með.
Þegar PVC plast verður bann-
að, eða þegar flestar einnota um-
búðir verða bannaðar þá verðum
við að hlíta því og auðvitað með
brosi á vör.
Það er oft sagt að landið okkar
sé svo hreint og ómengað! Vissu-
iega búum við í fallegu, landi já
og hreinu ef við miðum við ýmis
lönd t.d. í Austur-Evrópu, en
hvernig væri hér umhorfs ef hér
væru 2,5 miljónir manna og allir
höguðu sér eins og við? Þá væri
hér ljótt um að litast. Eitt af bar-
áttumálum Landverndar er í
höfn, þ.e.a.s. stofnun umhverfis-
ráðuneytis og því ber að fagna.
Auðvitað þarf slíkt ráðuneyti
tíma til að vinna sér sess í
stjórnkerfinu og komast á skrið
og allir sem vilja þessum mála-
flokki vel hljóta að styðja af
heilum hug fýrstu spor þessa nýja
ráðuneytis. Það hvflir mikil
ábyrgð á Júlíusi Sólnes fyrsta
umhverfisráðherra íslands, já og
reyndar allri ríkisstjórn Stein-
gríms Hermannssonar að þarna
sé vel af stað farið og þar verði
valinn maður í hverju rúmi. Það
er til nóg af dugmiklu og hæfi-
leikaríku fólki sem bíður með
óþreyju eftir að tekist verði á við
umhverfismál íslands af alvöru,
festu og kunnáttu.
Þrátt fyrir hið nýja umhverfis-
ráðuneyti hefur aldrei áður verið
jafn mikil þörf á óháðum sam-
tökum sem Landvernd. Sam-
tökum sem ekki eru bundin á
klafa laga og reglugerða, sam-
tökum sem eru vettvangur fyrír
hressileg skoðanaskipti og gagn-
arýna umræðu um náttúru og um-
hverfisverndarmál. Allirsem ein-
hvern áhuga hafa á þessum mála-
flokki, og þeim fer sem betur fer
fjölgandi, eiga að styðja við
bakið á þessum samtökum og
gera þau enn öflugri og betri. Án
fólksins sem vill gera ísland
betra, hreinna og gróðursælla
verður engin Landvernd!
hóPe!
SELFOSS
Þægileg gisting um páskana
Eins manns herbergi kr. 2.700
Tveggja manna herbergi kr. 3.600
Tveggja manna stór herbergi á kr. 4.400
ANNAR I PASKUM:
KAFFIHLAÐBORÐ FRÁ KL. 15-17
Fjöiskylduskemmtun kl. 17
með hljómsveitinni Karma
hóPe/
SELFOSS
Sími 98-22500
Astin og dauði
Vincents van Goghs
Um þessar mundir er þess
minnst aðhundrað áreru liðinfrá
því málarinn mesti, Vincent van
Gogh, lést. Og eru nú allir sótraft-
ar á sjó dregnir við að skrifa um
þennan listamann: enda er allur
ferill hans eins og sérhannaður
fyrir þá sem vilja lesa eitthvað
bragðmikið og krassandi um
listamanninn sem furðufugl og
ógæfumann og misskilinn snill-
ing.
Hér er ailt sem til þarf: ógæfu-
samar ástir, ungur maður á rangri
hillu, sem finnur sig í listinni, en
listastofnunin er honum fjand-
samleg og markaðurinn. Hann
býr við sult og seyru og hefði orð-
ið enn skammlífari ef góður
bróðir, Theo, hefði ekki lagt hon-
um lið. Erfiðir skapsmunir, hæp-
in geðheilsa, vonbrigði, basl - allt
leggst á eitt: aðeins 37 ára gamall
fremur Vincent van Gogh sjálfs-
morð.
Síðar meir kemur svo frægðin
og aðdáunin: nú seljast myndir
mannsins sem öngva mynd seldi á
ÁRNI BERGMANN
sextíu miljónir dollara, myndirn-
ar sem eru fengnar að láni til af-
mælisýninga í Hollandi nú eru
tryggðar fyrir þrjá miljarði doll-
ara.
Allar öfgar listasögunnar sem-
sagt, saman komnar í einum
punkti.
Og náttúrlega telja menn sig
vera að draga eitthvað nýtt fram í
dagsljósið. í Spiegel nýlegum
segir frá slíkum skrifum og athug-
unum, sem mest lúta að sjálfsvígi
van Goghs. Þar ber mest á tveim
þáttum: í fyrsta lagi hafi sam-
skiptin við bróðurinn Theo og
fjölskyldu hans ekki verið eins
hjartanleg og afkomendur Theos
hafa viljað vera láta, þar hafi
komið upp erfið staða á síðustu
dögum listamannsins sem gerði
sitt til að hrinda honum fram af. í
annan stað eru menn að draga
fram í dagsljósið ógæfusma ást.
Samkvæmt þeim heimildum hef-
ur Vincent van Gogh orðið
ástfanginn af Marguerite
Gauchet, dóttur Gauchets lækn-
is, sem liðsinnti van Gogh á síð-
ustu mánuðum ævi hans. Að vísu
ber heimildum ekki saman, sumir
segja að stúlkan hafi endurgoldið
ást listamannsins, aðrir að hún
hafi verið hrædd við hann - en
hitt sé víst: að faðir hennar hafi
stíað þeim í sundur. Marguerite
Gauchet giftist aldrei. Hún lést
1949. í herbergi hennar hékk
mynd sem Vincent van Gogh
hafði málað af henni ungri.
Hin rómantíska listamanns-
mynd er sem sagt fullkomnuð.
byggt á Spiegel
Draugar og draumar í lowa
Bíóborgin
Draumavöllurinn (Field of dreams)
Leikstjóri: Phil Alden Robinson
Handrit: Phil Alden Robinson eftir
bók W. P. Kinsella,Jihoeless Joe“
Aðalleikarar: Kevin Costner, James
Earl Jones, Amy Madigan og Burt
Lancaster.
Yfirleitt veit maður að ein-
hverju leyti hvernig mynd maður
er að fara á þegar maður skrepp-
ur í bíó, sérstaklega ef myndin
kemur frá aðaldraumaverk-
smiðjunni í Hollywood. En ann-
að slagið koma myndir sem hlýða
ekki klisjunum og koma manni
þess vegna reglulega á óvart.
Þannig mynd er Drauma-
völlurinn. Það er ekki auðvelt að
segja nákvæmlega um hvað hún
er, og ég er heldur ekki viss um að
það skipti máli.
í Draumavellinum leikur Ke-
vin Costner svolítið skrítinn
bónda, Ray Kinsella, í Iowa-fylki
í Bandaríkjunum. Hann á konu
og barn og er tiltölulega ham-
ingjusamur þótt hann hafi rifist
við pabba sinn um hafnabolta
(baseball) áður en pabbinn dó.
En svo heyrir Ray raddir á maís-
akrinum sínum. „Ef þú byggir
hann,þákemurhann.“Ray hlýð-
ir allt að því orðalaust, hann eyði-
leggur akurinn og byggir hafna-
boltavöll og bíður þess að hafna-
boltastjarnan „Shoeless" Jack-
son komi, en hann dó fyrir u.þ.b.
15 árum. Völlurinn fyllist síðan af
löngu dauðum hafnabolta-
stjörnum sem aðeins fáir úvaldir
geta séð. Og ekki er allt búið enn,
raddirnar koma aftur og Ray
þeytist um landið þvert og endi-
langt til að leita að fleiri draugum
með alls konar afleiðingum.
Fljótt á litið er þetta mynd um
hafnabolta og drauga, sem eru
tvö mjög vinsæl myndefni en þó
nokkuð óvenjulegt að smella
þeim saman í eina mynd en í
Draumavellinum liggur annað og
fleira. Hún er um drauma sem
gerta ræst ef bara þú leyfir þér að
vera dáldið galinn annað slagið.
Hún er um dauðann og kannski
ekki síst um kynslóðabilið og það
sem er hryllilega hallærislegt þeg-
ar maður er tvítugur er hreint
ekki svo halló á fertugsaldrinum.
Myndatakan er svo falleg, að
Draumavöllurinn er algjört
augnakonfekt og ekki spillir
leikurinn fyrir henni heldur.
Costner er rísandi stjarna í
Bandaríkjunum og það er
auðvelt að skilja hvers vegna.
Ef einhver vill fjárfesta í tveim
ánægjulegum klukkutímum þá er
Draumavöllurinn fyrirtaks leið til
þess.
Sif Gunnarsdóttir
20 SÍÐA — NYTT HELGARBLAÐ Fimmtudagur 12. apríl 1990
Van Gogh: Sjálfsmynd.