Þjóðviljinn - 13.07.1990, Qupperneq 4

Þorvarður Elíasson er á beininu
Skólabókardæmi um
það hvemig ekki á að
stofna fyrirtæki
Að undanförnu hafa naprir vindar leikið um Stöð 2. Af fréttum í vikunni virðist mega
ráða að að óbreyttu verði ekkert af sameiningu Stöðvar 2 og Sýnar eins og stefnt hafði
verið að. Meirihlutaeigendur íslenska sjónvarpsfélagsins, sem rekur Stöð 2, boðuðu
til blaðamannafundar fyrr í vikunni þar sem fram kom að fjárhagsstaða fyrirtækisins
væri verri en upp var gefið þegar þeir gengu inn í fyrirtækið um sl. áramót. Fram
kemur samkvæmt ársreikningi fyrir síðasta ár að eiginf járstaða fyrirtækisins hafi
verið neikvæð um 671 miljón króna í stað 500 miljóna eins og Verslunarbankinn hafði
gefið upp á þeim tíma sem kaupin fóru fram. Þar af leiðandi reyndist tap vera sem því
nam á síðasta ári og samkvæmt milliuppgjöri fyrir fyrstu mánuði þessa árs var
fyrirtækið enn rekio með 18 miljón króna halla. Þorvarður Elíasson, sjónvarpsstjóri
Stöðvar 2 er á beininu í dag og gerir grein fyrir stöðu mála hjá íslenska sjónvarpsfé-
laginu.
Voru núverandi meirihlutaeig-
endur Stöðvar 2 einfaldlega snuð-
aðir þegar þeir gengu inn í Is-
lenska sjónvarpsfélagið?
- Sú spurning sem þessir hlut-
hafar eru núna að spyrja stjórn
Eignarhaldsfélagsins að er hvaða
skýringar og skoðun hún hefur á
þessu misræmi. Þarna gerast at-
burðir sem enginn sem að þessu
kom, sá fyrir að mundu gerast.
Hinir nýju hluthafar keyptu í
góðri trú af þeim sem þeir treystu
og þeir sem seldu vissu ekki ann-
að en að væri góð söluvara. Síðan
kemur allt annað í ljós og þá
verða menn að spyrja sig hvað
var það sem gerðist og hver sé
eðlileg meðhöndlun þess máls.
Það var ekki ætlunin að snuða
neinn.
Á þessum tíma varst þú vara-
formaður bankaráðs Verslunar-
bankans og því er eðlilegt að
spurt sé hvernig standi á því að
svo miklu skakkar á þeim tölum
sem bankinn gefur upp og því sem
siðan var reyndin? Var innra eft-
irliti bankans einfaldlega áfátt?
Innra eftirlit banka byggir á
bókhaldi fyrirtækja og því eftirliti
sem endurskoðendur eiga að
hafa á því að það bókhald sé rétt.
Bankar hafa ekki annarskonar
eftirlit.
En finnst þér sjálfum ekki
skakka full miklu á því sem gefið
var upp og þvi sem reynist vera?
- Eg vil ekki annað segja en að
það kom mér óneitanlega á óvart
að það skyldi á fáum mánuðum
fínnast 150 miljón króna tap.
Formaður stjórnar Stöðvar 2
hefur lýst því yfir að það endur-
reisnarstarf sem hinir nýju
eigendur ætluðu að vinna taki
mun lengri tíma en ætlað var
vegna þess að staða fyrirtækisins
reyndist verri en þeim hafði verið
talin trú um. Hvernig verður
þessu endurreisnarstarfi háttað í
Ijósi þessa?
- Á síðasta hluthafafundi var
samþykkt að bregðast við með
því að samþykkja að auka hlutafé
fyrirtækisins úr 500 miljónum í
800 miljónir króna. Það er hins
vegar eitt að samþykkja að auka
hlutaféð og annað að finna hlut-
hafa. Þetta er leið sem verið er að
horfa á. Við getum hins vegar
ekki boðið þetta hlutafé til kaups
á almennum markaði fyrr en að
loknum margvíslegum undirbún-
ingi. Búið er að setja löggjöf sem
gerir mjög strangar kröfur til
undirbúnings almenns hlutafjár-
útboðs. Við erum í þeim sporum
fyrst nú að vera í stakk búnir til
hefja þann undirbúning þar sem
ársuppgjör síðasta árs liggur
fyrir. Við getum ekki unnið nema
að hafa réttan grunn til að standa
á og við teljum okkur hafa hann
nú.
Hvaða áhrif hefur þetta á dag-
skrá Stöðvar 2, eins og innlenda
dagskrárgerð?
- Við munum halda uppi inn-
lendri dagskrárgerð með ein-
hverjum hætti - það er alveg
ljóst. Okkar áskrifendur vilja
hafa á dagskrá innlenda dag-
skrárþætti og við munum reyna
eftir megni að verða við þeim
óskum. Það er hægt að standa
með margvíslegum hætti að því
að framleiða slíkt efni. Reksturs-
áætlanir fyrir haustdagskrá eru
núna í smíðum og við erum
reyndar langt komnir með að
ljúka þeirri áætlanagerð. Þegar
við birtum haustdagskrá okkar
mun koma í ljós að við ætlum
okkur að gera hvort tveggja -
vera bæði með spennandi inn-
lenda þætti, jafnframt því að
styrkja fjárhagsstöðu okkar með
því að hagræða hlutum og gera
reksturinn ódýrari.
Þetta þýðir þá ekki nauðsyn-
lega niðurskurð á innlendri dag-
skrárgerð?
- Nei ekki nauðsynlega. Verk-
ið er ekki það langt komið að ég
geti fullyrt að það verði fleiri eða
færri mínútur. Við gerum okkur
vonir um að vera með gæðamikla
innlenda dagskrá sem áhorfend-
ur geta beðið spenntir eftir.
A blaðamannafundinum sem
þið boðuðuð til kom fram að þrír
hluthafar skulda fyrirtækinu
samkvæmt þremur skuldabréf-
um 24 miljónir króna. Athygli
vekur að bréfin eru til 15 ára, á
5% vöxtum og án verðtryggingar
- þau eru sem sagt nánast því
einskis virði. Greiddu þessir þrír
hluthafar hlutafé sitt með þessum
bréfum eða er um að ræða að fé
hafi verið tekið út úr rekstrinum
gegn útgáfu bréfanna?
- Þessi bréf eru frá þeim tíma
áður en ég kom að Stöð 2 og hluti
af þessum ársreikningi 1989, sem
ég varð að vísu stöðu minnar
vegna að undirrita, en hef beðist
undan því að þurfa að fjalla um
að öðru leyti.
Hans Kristján Árnason, útgef-
andi eins þessara bréfa, hefur
staðhæft að ykkur hafi verið
fullkunnugt um þessi bréf. Með
því að draga skuldabréfin inn í
umræðuna núna séuð þið aðeins
að beina athyglinni frá vonlausri
fjárhagsstöðu fyrirtækisins.
- Ég hlýt að mótmæla því.
Fjárhagsstaða Stöðvar 2 er ekki
vonlaus. Fjárhagsvandi stöðvar-
innar verður leystur og rekstri
hennar komið í gott horf. Á því er
enginn vafí í mínum augum. Það
mun að vísu taka lengri tíma en
ráð var fyrir gert í upphafi.
Ég frétti fyrst af þessum
skuldabréfum eftir að ég kom að
þessu máli fyrr á þessu ári og það
var eftir að sala hlutabréfanna
hafði átt sér stað til hinna nýju
eigenda.
Það er ekki stjórn Stöðvar 2
sem vill draga þetta inn í um-
ræðuna heldur kemur þetta fram
í áritun endurskoðanda á
ársreikning fyrirtækisins.
Beiðni Stöðvar 2 um að
Reykjavíkurborg gangist í
ábyrgð fyrir 200 miljón króna
lántöku Stöðvar 2 hefur vakið
töluverða athygli. Skýtur það
ekki skökku við að sjálfskipaðir
talsmenn einkaframtaks og frjáls-
hyggju skuli hlaupa í náðarfaðm
þess opinbera - hver borgar brú-
sann ef dæmið gengur ekki upp?
- Ég get ekki séð að það skjóti
skökku við þó að menn sem eru
talsmenn frjálshyggju fari fram á
stuðning í þessu tilviki vegna þess
að það er ekki ríkjandi það um-
hverfi í sjónvarpsrekstri hér á
landi sem hægt er að kenna við
frjálshyggju. Það er ekki frjáls
markaður í sjónvarpsrekstri á ís-
landi. Til þess að mega reka sjón-
varp þarf leyfi frá menntamála-
ráðherra, til þess að fá leyfi til að
senda út, þarf leyfi frá samgöngu-
ráðherra. Þessi rekstur er meira
og minna háður leyfum. Ríkið
rekur sjálft sjónvarp er nýtur
allrar þeirrar aðstoðar frá ríkis-
valdinu sem við förum fram á og
meira til. Ef við lítum á þetta út
frá sjónarmiði frjálshyggju-
manna þá á að ríkja jafnræði á
markaðnum og það fæst ekki
nema með því að ríkisvaldið hætti
að styrkja annan samkeppnisað-
ilann.
Hvað gerið þið ef borgaryfir-
völd hafna beiðni ykkar um að
gangast í ábyrgð fyrir ykkur?
- Ég minni á að hluthafafund-
ur er búinn að samþykkja hluta-
fjáraukningu upp á 300 miljónir.
Þessi beiðni um lánsábyrgð borg-
arinnar er aðeins til að brúa þann
tíma sem undirbúningur hlutafj-
árútboðs krefst. Það er alveg ljóst
að það þýðir ekkert að efna til
hlutafjárútboðs nema eftir mjög
góðan undirbúning þar sem frá
öllum hlutum verður rétt gengið í
samræmi við gildandi lög. Við
verðum að tryggja það að úboð-
inu verði vel tekið og þá trúum
við því að okkar hlutabréf seljist
mjög vel ekki síður en síðast. Þá
var búið að undirbúa málin mjög
vel. Það gerði okkur mun
auðveldara fyrir, ef við fengjum
þessa ábyrgðarfyrirgreiðslu með-
an að við brúum þann tíma.
Fram hefur komið að samn-
ingaviðræður milli Sýnarmanna
og ykkar um sameiningu hafa
legið niðri í þrjár vikur. Eru
samningaumleitanir milli þessara
tveggja aðila ekki einfaldlega
farnar út um þúfur?
- Þetta eru ekki samningvið-
ræður milli tveggja aðila, heldur
þriggja. Ég held að það sé rétt að
ég útskýri aðeins stöðu þessara
samningamála. Það var samið um
það á sínum tíma að Stöð 2, ís-
lenska útvarpsfélagið og Sýn
skyldu sameinast. Þetta átti að
gerast með þeim hætti að Stöð 2
og íslenska útvarpsfélagið átti að
sameina samkvæmt sérstöku
ákvæði hlutafjárlaga sem fjallar
um það hvernig slík sameining
skal eiga sér stað. Hið sameinaða
félag á að heita íslenska út-
varpsfélagið og það verða sam-
þykktir Útvarpsfélagsins sem
munu gilda eftir þá sameiningu.
Hins vegar er stærðarmunur
gífurlegur á þessum tveimur fé-
lögum þannig að hið sameinaða
fyrirtæki mun af þeim sökum
bera yfirbragð Stöðvar 2. Ég von-
ast til þess að frá þessari samein-
ingu verði gengið í næstu viku.
En hvað með áform um sam-
einingu Stöðvar 2 og Sýnar?
- Sameiningin við Sýn átti að
gerast með allt öðrum hætti. Hún
átti að gerast þannig að Stöð 2
keypti hlutabréf Sýnar og greiddi
þau með hlutabréfum í Stöð 2.
Ástæða þess að af þessu hefur
ekki orðið stafar fyrst og fremst
af því að þegar að því kom að
Sýnarmenn áttu að afhenda sín
hlutabréf til Stöðvar 2, þá gerði
DV, sem er einn hluthafi að Sýn,
kröfu til þess að neyta forkaups-
réttar á þessum hlutabréfum. Þar
með gátu Sýnarmenn ekki afhent
bréfin. Þeir héldu hluthafafund
hjá sér og afnámu forkaupsrétt-
arákvæðið í sínum samþykktum.
Það þýðir hins vegar ekki að þeir
hafi losað sig undan þessu vanda-
máli vegna þess að DV-menn
voru þá þegar búnir að gera til-
kall til forkaupsréttarins. Mér er
ekki ljóst ennþá í hvaða farvegi
þetta mál er - hvort DV er með
forkaupsréttinn, hvort þeir fái að
neyta hans eða hvort þeir hafi
fallið frá honum. Ég hef ekki
fengið nein afgerandi svör þar
um.
Fari svo að Sýn hefji útsending-
ar, sem mér heyrist að flest bendi
til samkvæmt þessu, hvernig
leggst þá slík samkeppni í þig?
- Sú samkeppni mundi að
sjálfsögðu kosta Stöð 2 erfið-
leika. Hitt liggur einnig ljóst fyrir
að ef Stöð 2 á að kaupa sig frá
þeim erfiðleikum með því að
kaupa hlutabréf í Sýn þá er það ef
til vill ennþá dýrara.
Hefur það verið rætt?
- Já og það er verið að ræða
það núna.
Hvenær má búast við niður-
stöðum í þessu máli?
- Eftir því sem ég best veit þá
eru Sýnarmenn að bjóða tveimur
aðilum hlutabréf sín til sölu, það
er DV og Stöð 2.
Heildarskuldir Stöðvar 2 eru
nú um einn miljarður króna,
eiginfjárstaða er neikvæð um
tæpar 700 miljónir króna, eignir
eru takmarkaðar. Er þetta ekki
skólabókardæmi fyrir skólastjóra
Verslunarskólans um það hvern-
ig ekki eigi að standa að fyrir-
tækjarekstri og viðskiptum?
- Þetta er frekar skólabókar-
dæmi um það hvemig ekki á að
standa að stofnun fyrirtækis. Það
hefur lengi legið ljóst fyrir. Þegar
núverandi meirhlutaeigendur
komu að rekstri Stöðvar 2 og
vildu halda þeim rekstri áfram
var það fyrst og fremst vegna þess
að hér væri um að ræða fyrirtæki
sem ástæða var til að hafa trú á að
hægt væri að reka þrátt fyrir að
ekki hafi verið staðið rétt að
stofnun þess, fjármálum og
markaðssetningu.
Sú staðreynd blasir samt sem
áður við, að stofnendur Stöðvar 2
unnu markaðslegt stórvirki. Að
vísu má segja að stórvirkið sé
ekki eins mikið þegar til þess er
litið hvaða gjald var greitt fyrir þá
styrku markaðsstöðu sem Stöð 2
hefur nú. Engu að síður, þó það
hafi verið greitt dýru verði, þá er
búið að markaðssetja Stöð 2, hún
er komin í loftið og menn hafa trú
á því að það sé unnt að reka fyrir-
tækið og að hægt sé að greiða
þessar skuldir ef það fæst nægjan-
legt svigrúm til þess. Þess vegna
fengust nýir hluthafar sem eru
reiðubúnir að greiða þær skuldir
sem fyrri eigendur stöðvarinnar
voru búnir að stofna til.
Ég held að allir hljóti að vera
sammála um það að það sé mikið
æskilegra að taka þannig á mál-
um og standa við skuldbindingar
sínar, heldur en að gera þetta
með öðrum hætti. Mér finnst
ástæða til að taka með meiri vel-
vilja á móti þeim mönnum sem
leggja fram fé og vilja greiða af
lánum og standa við allar skuld-
bindingar, heldur en þeim
mönnum sem bíða eftir nauðung-
aruppboði og vilja þá kaupa.
Að lokum Þorvarður. Hver
er staða þín innan Stöðvar 2?
- Staða mín innan fyrirtækisins
er jafn ljós og hún hefur verið frá
upphafi. Ég var ráðinn af fyrir-
tækinu 1. febrúar s.l. og ráðning-
arsamningurinn er til eins árs. Að
þeim tíma loknum geri ég ráð
fyrir að hverfa aftur til fyrri starfa
við Verslunarskólann. _rk
4 SÍÐA - NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 13. júlí 1990
Mynd Kristinn