Þjóðviljinn - 07.09.1990, Qupperneq 20

7 — 3 v— J>' z (d ? s g 9 10 77—
)Z V 12 )4 T 2 JS b )i> )? V )8 T~ /9 9
21) 2 /9 W )S 2/ 2/ 22 '7 V 20 - 2T /? 2/
V' 2S 2/ /? (f> (p V \b z& (> é? V )(> )(p
Z9- 7- fs> 2 /9 rvi 7- 2o b 20 ¥ w 20
T~ /? ? ¥ 2 21 2/ 2Ö /? V íp /9 / 3 v-
S2. 2? !•/ 9 71 /9 2</~ )b V '7 &L 2? M s? 26 ¥
)Ip /9 9 V 3 7°) 9 22 72 V 30 9
29 9 22 ¥ /? ? 2<i 9 /? V Zl Jsr ? /7- T~
9 T~ ? t? /9 )(p /? 22 ! 22 V z
2 Z2 /9 ~T )7~ W 10 /9 Zt Ý /9 2Ý J é>
IS~ ) (t> 1? Jí> 29 /9 21 2Y 3( /?
f ll 32 J9 V !(p 20 (d /? 7> /? ?
AÁBDÐEÉFGHIÍJKLMNOÓPRS Tli l''\ \J Y v v b a= O
Krossgáta nr. 112
Setjið rétta stafi í reitina hér fyrir neðan. Þeir mynda þá örnefni. Sendið
þetta nafn sem lausn á krossgátunni til Þjóðviljans, Síðumúla 37,108
Reykjavík, merkt: „Krossgáta nr. 112“. Skilafrestur er þrjár vikur.
Verðlaun verða send til vinningshafa.
1 12 2( 1 2Ý /? 5“ 29 23

Lausnarorð á krossgátu nr. 108 var Öxarnúþur. Dregið var úr réttum
lausnum og upg kom nafn Guðrúnar E. Erlingsdóttur, Heiðarvegi 12,
530 Hvammstanga. Hún fær senda bókina „Við elda Indlands" eftir
Sigurð A. Magnússon er Mál og menning gaf út 1983.
DAGBÆKUR
illlifli
1871101111873
08
ISLANDSFERDUM
Verðlaun fyrir krossgátu nr. 112
eru „Dagbækurúríslandsferðum
1871-1873“ eftirWilliam Morris.
Magnús Á. Árnason íslenskaði.
Mál og menning gaf út 1975.
NEYTENDU
Þórdís
Bachmann
Það kvað vera
fallegt í Kína
Hér á landi voru nýverið
staddir japanskir aðilar í því
augnamiði að kanna íslenska
vatnið, hvers hróður er greini-
lega að berast víða. Vatnið okk-
ar allra á hugsanlega að nota i
framleiðslu á nýrri markaðsaf-
urð - ginsengdrykk.
Það er almennt viðurkennt
að ginseng haíl örvandi áhrif
bæði á andlega og likamlega
orku. Kinverjar hafa notað
ginseng í hartnær fimm þúsund
ár og hafa það enn i hávegum
sem forvöm og „allra meina
bót”. Meðal gagnlegra áhrifa
þess eiga að vera bót á getu-
leysi, háum og lágum blóðþrýst-
ingi, blóðleysi, gigt, meltingar-
truflunum, svefnleysi, þreytu,
blóðsykurskorti, lélegri blóðrás
og fleira.
En burtséð frá kraftaverkum
þá hjáipar ginseng fólki að
melta vítamín og steinefhi með
því að örva innkirtlastarfsemi.
Best er að taka það á fastandi
maga, helst fyrir morgunmatinn,
svo það sé sem áhrifarikast.
Ginseng lyftir fólki upp á svip-
aðan hátt og kaffln, en án allra
aukaverkana. Einnig hafa kann-
anir leitt í ljós að ginseng eykur
líkamlegt úthald.
Það voru grasalæknar í
Kóreu sem „uppgötvuðu” þessa
drottningu lækningajurtanna
sem með krafli sínum bætti
heilsu manna og vemdaði þá
gegn sjúkdómum.
Fljótlega bámst fréttir af
þessari undursamlegu rót til
keisarans í Kína og náði ginseng
fljótlega miklum vinsældum við
kínversku hirðina. Keisarinn
bannaði útflutning á ginsengi að
viðlagðri dauðarefsingu vegna
hinnar gífurlegu eftirspumar.
Ottablandin virðing var borin
fyrir hinu „kóreska gulli”. Keis-
arinn og hirð hans notuðu aðeins
rautt ginseng frá Kóreu þvi það
innihélt hæsta hlutfall virkra
efha.
Öll vinnsla rauða Kóreug-
insengsins er undir ströngu
gæðaeftirliti rannsóknastofnun-
ar ríkisins. Þegar rætumar hafa
staðist öll próf er leyfð sala á
þeim undir gæðainnsigli
kóresku ríkiseinkasölunnar, sem
tryggir ómengaða vöm með
hæsta virkefnainnihaldi. í
ginseng er þannig að finna
vítamín, steinefni og nauðsyn-
legar amínósýmr í réttum hlut-
ftjllum.
Amínósýmr em uppistaðan í
öllum hvítuefnum. Þær em not-
aðar til að nýmynda önnur
hvítuefni - þar með talda vöðva-
hvítu - og þær em miklar upp-
sprettur orku. Þær bijóta niður
fitu svo nota megi hana í orku,
styrkja bandvef líkamans og
auka andlega snerpu og við-
bragðsflýti. Vitað er um 22
aminósýmr, en aðeins átta
þeirra em taldar lífsnauðsynleg-
ar. Þær getur líkaminn ekki
framleitt eins og hinar og verður
því að fá þær úr fæðu eða bæti-
efnum. Ef líkaminn á að geta
nýtt sér og nýmyndað hvítu
verða allar nauðsynlegu amínó-
sýramar að vera til staðar og i
réttum hlutfollum. Þó aðeins
eina þeirra vanti um stundarsak-
ir getur það haft slæm áhrif á
nýmyndun hvítu og orkuforða
viðkomandi.
Elísabet Berta
Bjarnadóttir
Barnið sem aldrei biður
Böm sem mögla ekki þótt þau gangi f of litfum fötum, þurfa hvatningu til að fá
sér föt eins og jafnaldramir.
Skólinn er
að byrja
Síðast vék ég að því nokkmm
orðum, í tilefni þess að skólastarf
er að hefjast, hvemig bömum er
misjafnlega lagið (eins og full-
orðna fólkinu reyndar líka) að
koma á framfæri óskum sínum,
raunhæfum þörfum jafnt sem ó-
raunhæfum. Það emm við full-
orðna fólkið sem setjum okkur í
dómarasæti og ákveðum hvað
böm þurfi af veraldlegum gæð-
um, jafnt sem andlegu veganesti
frá menntakerfmu og hvað sé við
hæfi á hveijum aldri. Það verður
líka svo að vera, að við sem meiri
reynsluna höfum, notum hana
hinum yngri til góðs. En hverjir
skyldu eiga á hættu að týnast eða
fá litið í þjóðfélagi eins og okkar
þar sem leikreglumar um það
hvemig maður á að láta bera á sér
em óskráðar, lítt orðaðar og þvi
notaðar ómeðvitað að mestu hjá
þeim sem kunna?
Drengir
viðkvæmari?
Harðar tölur sýna að beðið er
um sérkennslu i gmnnskólum fyr-
ir hartnær helmingi fleiri drengi
en stúlkur og þó virðast ýmsar
kannanir bera með sér að drengir
séu ekkert ver gefnir en stúlkur.
Hvað þá með goðsögnina um að
konur séu tilfinninganæmari en
karlar, því þetta gæti bent til þess
að drengimir þoli ver skipulag
nútimaþjóðfélags, sem felur m.a.
í sér að þurfa að deila einni full-
orðinni manneskju (kennaranum)
með hóp annarra bama, sem
sjaldan er undir tuttugu. Annað
sem virðist henta mörgum nú-
tímabömum illa, er að vera án
samvista við pabba og/eða
mömmu frá morgni til kvölds, að
vera ein lengi o.m.fl. Sum böm
leitast við að hella út óöryggi sínu
ef svo má að orði komast með því
að vera alltaf að kvabba um hitt
og þetta, um íot og gott heimafyr-
ir og í skólanum um plástur hjá
hjúkmnarkonunni. Hjá öðmm
brýst þetta út í hatri á öðmm
bömum og þau em barin eða lögð
í einelti sem kallað er, fyrirbæri
sem fer ört vaxandi í kerfum sam-
félagsins, eins og skólum af ýmsu
tagi. Þar er stómm hópum oft
andlegra vannærðra bama ætlað
að deila með sér fáum fullorðnum
sem ná ekki yfir að þykja nógu
vænt um bömin og veita þeim
aðra þá andlega umhirðu að hún
geti vegið á móti meiri fjarvem
frá foreldmnum.
Umhyggjuþörfin
Aðalhlutverk kennarans á að
vera að kenna, en oftar en ekki
blasir við honum umhyggjuþörf
nemendanna. Hópur sem er mjög
vannærður af umhyggju getur
ekki tekið við miklu af formúlum
né flniríi, hversu vel sem kennar-
inn hefur undirbúið sig verkefna-
lega. Á sama hátt getur bam sem
finnst það t.d. ekki nógu hátt sett
heima fyrir, verið mjög óömggt
með stöðu sína i bekkjarhópnum
og bregst við þessu með ýmsu
móti, gefst alveg upp og dregur
sig inní skel sína, biður sjaldan
eða aldrei um neitt eða lætur fara
næstum ekkert fyrir sér, gerir
verkefnin af skyldurækni en lítilli
gleði. Gárungamir segja að óláta-
belgimir og þeir sem geti sýnt af
sér einhveija vangetu í námi séu
þeir sem verði sér úti um mest
samskipti við fullorðið fólk í dag,
því þessi böm fái smá uppbót
með einhverri sérkennslu í skól-
anum. Auðvitað ber að gleðjast
yfir því að böm sem áður vom
látin dúsa með ýmis leysanleg
námsvandmál njóti nú þjálfunar
sérkennara í stað þess að dragnast
með vanda sinn. Sem betur fer
eiga svokallaðir ólátabelgir og
böm með námsgetu neðan við
miðjan bekk sér málsvara í dag.
Kennarinn
getur mikið
Mig langar að minna bæði
foreldra og kennara á bömin sem
ekki biðja mikils nú í skólabyjun
því þau gleymast gjaman í hita
leiksins. Þetta getur t.d. verið
vinalausa bamið sem þarf aðstoð
til að eignast félaga. Þar getur
kennarinn gert kraftaverk nú í
skólabyrjun með þvi t.d. að vera
svolítið sniðugur við að raða sam-
an borðunum og gefa svigrúm til
að bömin sem fyrir vom segi hin-
um nýju frá sér og öfugt. Heimil-
in gera sitt t.d. með því að opna
fyrir vini í kakóbolla og aðstand-
endur sín á milli með því að hafa
samráð milli heimila svo að
krakkamir skiptist á að nota
heimili hvers annars til að leika
sér, en ofnoti ekki eitt og eitt
heimili. Bamið sem vill ekki í-
þyngja heimili sínu mætir stund-
um í skólann í alltof litlum fotum.
Það vekur oft óöryggi hjá bömum
að finnast þau skera sig mikið úr í
klæðaburði. Að láta böm ganga
lengi í fotum sem em orðin of lít-
il getur vakið hjá þeim þá hug-
mynd að mamma eða pabbi muni
helst vilja að þau héldu áfram að
vera Iítil og skapað baminu ó-
þarfa áhyggjur af foreldmm sín-
um. Þótt pyngjan sé rýr er gott að
láta ekki bamið í litlu fotunum
fara í skólaköttinn.
20 SÍÐA — NYTT HELGARBLAÐ Föstudagur 7. september 1990