Þjóðviljinn - 02.11.1990, Blaðsíða 20

1— 2 1— ¥ 5" 6 7- 32 T~~ 9 JO 11 TT~ 7T~ w—
IS S? 13 \b C W 10 TS~ 13- 18 s? 3 17- V
Jo 1$ 1 *7 8 3? 3 2o TT~ 1*7 s? is 21 J2~ 23 3
V 23 (& 7 18 SP 18 23 2s~ fT W 13 s? N
JO (p 22 23 8 22> W~ 3P í> 18 22 s 32 *
Zo t 0 % V n n /? S / 7 f 23 (0 2 )8
ÍT 1 8 (p 8 )8 S2 13 19 lS- s H
TT~ w s" / V & !T~ 8 8 S? 10 Zl 3? s Zl
II \4 10 T3~ 8 L> $2 22 18 23 H
28 20 10 13 JT~ 13 9 )8 20 T~
3í> 4/ 1 W 2jT~ T~ /3 )£ b '3 y 22
lT , s? 30 21 l l 10 8 r f ii s
10 T~ 23 ííl H 3 j S2 28 32
AÁBDÐEÉFGHIÍJKLMNOÓPRS TUÚVXY.ÝÞÆÖ
Krossgáta nr. 120
Látið rétta stafi í reitina hér fyrir neðan. Þeir mynda þá bæjarnafn.
Sendið þetta nafn sem lausn á krossgátunni til Þjóðviljans, Síðumúla 37,
Reykjavík, merkt:: "Krossgáta nr. 120". Skilafrestur er þrjár vikur.
Verðlaunin verða send til vinningshafa.
H 13 lé n 3/ 5 // 1 2 22

Lausnarorð á krossgátu nr. 116 var Hvitárnes. Dregið var úr réttum
lausnum, og upp kom nafn Kristínar Evu Sigurðardóttur, 5, Rue. du la
Versaix, 1299 Crans, Suisse, og fær hún senda Ijóðabókina Kvæði eftir
Jakobínu Sigurðardóttur
Verðlaun fyrir Krossgátu nr. 20 eru
skáldsagan Kassandra eftir þýsku
skáldkonuna Christu Wolf f þýð-
ingu Jórunnar Sigurðardóttur. Mál
og menning gaf út 1987
Efísabet Berta
Bjarnadóttir
Eros og Sexus
Guðir harðstjjórar
Síðasti pistill endaði á þeirri
hugleiðingu um frumþarfimar, að
allar þyrftu manneskjumar að
vera eiskaðar og veita ást, til að
lífskrafturinn sem með þeim
byggi gæti veitt þeim heilbrigði
og hamingju. Þessar þarfir hafa
svo fjölbreyttar birtingamyndir.
Aður en guðimir Eros nokkur og
Sexus renna saman í það sem á
flatbotna ísle.isku mætti kalla
ábyrga kynferðislega ást, er oft
tímabil í lífi unglingsins, þegar
hann notar mikla orku í að leyna
goðunum báðum er i brjóstinu
búa, verður óhemju geðillur og
öfugsnúinn sínum nánustu, fötin
em í hrúgu á herbergisgólfinu,
eða hann kemur og fer þegar hon-
um sýnist eins og stúlkan til föður
síns í sögunni sem við erum að
íjalla um. Guðir geta verið miklir
harðstjórar eins og allir vita, og
illbeislanlegir nema vönum tamn-
ingamönnum. Það er þá ekki að
undra að uppeldi unglinga reynist
stundum snúið og foreldra eða
stjúpforeldra langi stundum að
lýsa sig „gjaldþrota" eða ráðþrota
sem uppalendur.
Ágreiningur -
ógnun?
Faðirinn, sem svaf einna helst
hjá konunni er hún hafði boðið
bömum hans frá fyrra hjónabandi
í mat, hefur ef til vill aldrei kynnst
þvi sjálfur meðan hann ólst upp,
að foreldramir spjölluðu um
ágreiningsmál sín í bróðemi án
þess að það ógnaði sambandi
þeirra. I ástarsamböndum þar sem
óöryggi er mikið em oft öll
ágreiningsatriði tekin sem teikn
um að nú sé sambandið að verða
búið og annar eða báðir hóta fljót-
lega aðskilnaði þegar ágreining-
urinn verður að ósamkomulagi og
leysist ekki í hvelli. Margar
manneskjur með lítið sjálfstraust
halda að þeim sé hafnað ef ein-
hver er ósammála þeim. I svona
fáti flosna mörg sambönd upp,
sem ef til vill hefðu getað orðið
hin uppbyggilegustu, ef parið
hefði getað litið á það sem hveija
aðra vinnu að leysa ágreinings-
málið eða jaínvel fundist spenn-
andi að þau væm með svo ólíkar
skoðanir.
Þegar hér er komið sögu em
sennilega margir orðnir reiður útí
mig og finnst ég geta trútt um tal-
að, því það sé hægara um að tala
en í að komast. Þetta er alveg rétt.
Við vitum ekki nægilega mikið
um föðurinn og annað samspil
þeirra hjóna fyrr og nú lil að sjá
hvemig það munstur hefur skap-
ast, að kynlífið verði einskonar
umbun í stjúptengslunum.
Að brjóta ísinn
Það verður alltaf annar hvor
að bijóta ísinn, þegar fryst hefur í
samspilinu milli fólks.
Ef til vill þykir það ekki nógu
flnt í okkar þjóðarsál að bijóta
odd af oflæti sínu og taka fmm-
kvæði að sáttum eða framvindu
máls. Mér er nær að halda að í
okkar þjóðarsál þyki flott að
standa fast á sínu og hvika hvergi.
Stjúpmóðirin beitir sömu tján-
Ragnar Ingi
Aðalsteinsson
Rím
Rím er eitt af megineinkenn-
um ferskeytlunnar. í ferskeytlunni
ríma saman orð í enda 1. og 3.
braglínu og síðan aftur í lok 2. og
4. braglínu. I 1. og 3. braglínu
ríma saman einsatkvæðis orð, sár
- tár. Það nefnist einrim eða karl-
rím. I 2. og 4. braglínu ríma sam-
an tveggja atkvæða orð, tekur -
ffekur. Það kallast tvirim eða
kvenrim.
Lítum á vísu eftir Sigurð Nor-
land um eitt af djásnum Skaga-
íjarðar:
Gamli Þórðarhöfði hár
hundrað fjalla virði.
Ríktu heill í ótal ár
yfir Skagafirði.
Stundum rima saman þriggja
atkvæða orð, Haraldur - faraldur.
Það heitir þrírím, einnig nefnt
veggjað rim.
Skoðum vísu eftir Öm Amar-
Ei mun hraun og eggjagrjót
iljum sárum vægja.
Legg ég upp á Leggjabrjót,
langt er nú til bæja.
Tvírímið er stundum þannig
að saman ríma tvö einsatkvæðis-
orð, þ.e. í seinna atkvæðinu er þá
oftast um að ræða saman orðið en
í fyrra atkvæðinu eru orð sem
ríma, fór hann - sór hann. Þetta
þykir yfirleitt heldur vandræða-
legt og varast skal að gera mikið
af slíku.
Þegar orð ríma saman í enda
braglínanna heitir það einu nafni
endarim. I rímnaháttunum er slíkt
rím skilyrði. Vísan er ónýt án
endaríms. Rim getur líka staðið
inni í vísunni. Það kallast einu
nafni innrim. Það er ekki nauð-
synlegt en þykir til prýði ef vel er
farið með. Þekktast af slíku er
hringhenduformið. Þá rima saman
áhersluatkvæðin í 2. kveðu í öll-
um braglínunum.
Lítum á vísu eftir Braga
Bjömsson frá Surtsstöðum:
Hára rís á höfði fans
hans við prís og sölu.
Grannri lýsa gerðir manns
greindarvísitölu.
Rímformin eru miklu fleiri.
Um þau fjallar Sveinbjöm Bein-
teinsson í bók sinni Bragffæði og
háttatal. (Reykjavík 1953). Lítum
á dæmi úr háttatali Sveinbjamar.
Þetta heitir alrímað síhent:
Ljóðaþáttur heyrast hjá
hallarbúum skyldi.
Óðarháttum eyra ljá
aliur grúinn vildi.
Kallað er að kveðskapur sé
því dýrari sem rimið er meira og
erfiðara. Þessi vísa Sveinbjamar
er dæmi um mjög dýrt kveðna
vísu.
Hálifím heitir það þegar sér-
hljóð er breytilegt en bókstafimir
fyrir aftan það þeir sömu, völd -
fold, langur - fengur. Slíkt rím er
yfirleitt aðeins notað í rímnahátt-
um sem innrím. (Sjá þó t.d. bak-
sneidda braghendu.)
Til er annars konar hálfrim. Þá
er sérhljóðinn sá sami en sam-
hljóðamir breytilegir, ffam - rann,
gull - fúgl. Slíkt rím þykir með
öllu ónothæft í rímnaháttunum og
hefúr reyndar aldrei tíðkast í is-
lenskum kveðskap nema í þýdd-
um danskvæðum fyrri alda auk
þess sem höfúnd þessarar greinar
dreymir til að hafa séð slíkt í dæg-
urlagatextum í sinni tíð án þess að
ætla að nefna dæmi þar um.
ingu og hún gagnrýnir eigin-
manninn fyrir, þ.e. hún telur sig
hafa fundið inná að hann sé að
senda henni mikilvæg skilaboð
þegar hann hefúr frumkvæði að
kynlífi og beitir sjálf sama dul-
málslykli, þegar hún hafhar þess-
um atlotum hans. Alltof ofl við-
helst neikvætt samspil á þennan
hátt.
Ástina í þjóðgarð
Þar sem konan hefur haft
frumkvæði að því að leita hingað
er hún örugglega fær um að setja
ást þá er hún ber í brjósti til
mannsins i þjóðgarð sálarlífsins,
þar sem hún getur varðveist óá-
reitt hjá landverði innan girðing-
ar, en snúið sér að því að ræða við
hann stjúptengslavandanum eins
og hver önnur helgarinnkaup.
Hún gæti æft sig nokkrum sinn-
um og sagt við sjálfa sig t.d. -
Mér finnst við láta eins og asnar,
auðvitað elska ég þig og ég er hér
með nokkrar tillögur að því
hvemig við gætum haft þetta með
krakkana... og svo listað það upp
sem henni sýnast bestir kostir og
spurt síðan hvemig hann vilji
helst hafa þetta. Síðan verður að
ná samkomulagi þannig að hvor-
ugum fmnist hann hafa tapað.
Eins víst er, að maðurinn sé ekki
tilbúinn að leysa þetta svona í
hvelli, hann gæti hafa byrgt þetta
alveg með sér, meðan hún er búin
að senda þetta bréf hingað og trú-
lega ræða þetta við einhverjar
vinkonur. Þannig álykta konur
stundum að karlamir séu jafn
hraðskreiðir og þær við úrvinnslu
en gleyma því að þeir eiga stund-
um ekki sama magn af trúnaðar-
vinum og þær sjálfar og hafa því
þurft að bera þykkari brynju utan
um vandann, til að halda sínu
striki i hinu daglega lífi. Þetta
„strik“ er oft andlitið í vinnunni. I
stað þess að gera aðsúg að þeim
fyrir þetta, kæmi skilningur sér
betur.
Guðimir em oft eins og
ímyndir öfganna í sálarlífmu.
Stundum er Venus ffá Míló harð-
astur þeirra allra miðað við þær
kröfúr sem gerðar em til ástarinn-
ar.
20 SÍÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Föstudagur 2. nóvember 1990