Þjóðviljinn - 02.11.1990, Blaðsíða 25

UM HELGINA
MYNDLIST
Árbæjarsafn, lokað okt.-maí,
nema m/samkomulagi.
ASÍ-Listasafn, Grensásvegi 16A
: Björg Þorsteinsdóttir sýnir. Op-
ið alla daga kl. 14-19, til 4.11.
Ásmundarsalur við Freyjugötu
41,
Guðrún Marinósdóttir opnar sýn-
ingu á lau kl. 14. Opið dag-
legakl. 14- 20 til 11.11.
Björninn við Njálsgötu 4a, Krist
ján Fr. Guðmundsson sýnir mál-
verk og vatnslitamyndir.
Djúpið, kjallara Homsins, Birg-
ir Snæbjöm Birgisson sýnir tré-
ristur, steinþrykk og teikning-
ar. Stendur til 17.11. Op-
ið á sama tíma og veitingastaður-
inn.
Epal, Faxafeni 7. Pétur Tryggvi
sýnir skartgripi. Op-
in kl. 9-18 virka daga, lau 10-14
og su 14-18, til 9.11.
FÍM-saurinn við Garðastræti 6,
Kristinn G. Jóhannsson opn-
ar sýninguna: Málverk um gam-
burmosa og stein á lau kl. 16. Op
iðdaglegakl. 14-18, til 18.11.
Gailerí 1 1, Skólavörðustíg 4a,
Guðrún Einarsdóttir opnar sýn-
ingu á málverkum í kvöld kl. 20.
Opið alla daga ffá kl. 14-18. Til
15.11.
Galierí 8, Austurstræti 8. Seld
verk e/um 60 listamenn, olíu-, va
tnslita- og grafikmyndir, teikn-
ingar, keramík, glerverk, vefnað-
ur, silfurskartgripir og bæk-
ur um íslenska myndlist. Op-
ið virka daga og lau kl. 10-18 og
su 14-18.
Gallerí Borg, Pósthússtræti 9, Sj
öfn Haraldsdóttir sýnir ný olíu-
málverk og glermyndir. Opið um
helgina kl. 14-18, en virka daga
kl. 10-18. Til 6.11.
Austurstræti 3 og Síðu-
múla 32, graflk, vatnslita-, past-
el- og olíumyndir, keramik-
verk og módelskartgripir, op-
ið lau 10-14.
Gallerí List
Skipholti 50 B. Ólöf Erla Bjama-
dóttir sýnir keramik. Vatns-
lita- og graflkmyndir, keram-
ík og postulín auk hand-
gerðra ísl. skartgripa. Op-
iðkl. 10:30- 18, lau 10:30-14.
Gallerí Nýhöfn, Hafnar-
stræti 18, Sigurbjöm Jóns-
son sýnir málverk. Op-
in virka daga nema má kl. 10-18
og um helgar kl. 14-18, til 7.11.
Gallerí Sævars Karls við Banka
stræti, Snorri F. Hilmarsson sýn-
ir málverk. Op-
ið á sama tíma og verslun-
in. Til 16.11.
Hafnarborg, menning-
ar- og listastofnun Haíharfjarð-
ar, Jónína Guðnadóttir opn-
ar sýningu á lágmynd-
um og skúlptúr-
um úr leir og stein-
steypu á lau. Op-
ið alla daga nema þri kl. 14-19, ti
1 18.11.
Hlaðvarpinn við Vestur-
götu 3b, Lu Hong opnar sýn-
ingu á lau kl. 14, sem kallast Is-
land i kínversku bleki. Op-
ið lau kl. 10-16, su 13- 17 og þri-
fó 12-18, til 28.11.
Kjarvalsstaðir, vestursal-
ur: Brynhildur Þorgeirsdótt-
ir sýnir skúlptúra. Austursal-
ur: Sýning á list inúíta á veg-
um Menningarstofnunar Banda-
rikjanna og menningarmála-
nefhdar Reykjavíkurborgar. Op-
ið daglega frá kl. 11-18. Til 2.12.
Listasafn Einars Jónssonar op-
ið lau og su 13.30-16, högg-
myndagarðurinn alla daga 11-16.
Listasafn íslands, yflrlitssýn-
ing á verkum Svavars Guðnason-
ar, sem stendur til 4.11. Op-
ið alla daga nema má kl. 12-18.
Ath. síðasta sýningarhelgi!
Listasafn Sigurjóns Ólafsson-
ar, sýn. á andlitsmyndum Sigur-
jóns. Op-
ið lau og su kl. 14-17, þri kl. 20-
22.
Listhús við Vesturgötu 17, Ein-
ar Þorláksson listmálari sýn-
ir málverk. Opin dag-
lega milli kl. 14 og 18. Til 4.11.
Minjasafn Akureyrar, Land-
nám í Eyjafirði, heiti sýning-
ar á fomminjum. Op-
iðsukl. 14-16.
Minjasafn Rafmagnsveitunn-
ar, húsi safnsins v/ Rafstöðvar-
veg, su 14-16.
Nýlistasafnið við Vatns-
stíg, Björg Örvar og Anna Lín-
dal sýna. Opið dag-
legakl. 14-18.
Norræna húsið, kjallari: Val-
gerður Hauksdóttir teikning-
ar og grafik. Opin kl. 14-19 dag-
lega. Til 4.11. Anddyri: Sýn-
ing um norska tónskáldið Jo-
han Svendsen.
Safn Ásgríms Jónssonar, Berg-
staðastræti 74, lokað vegna við-
gerða um óákveðinn tíma.
Sjóminjasafn íslands, Vestur-
götu 8 Hf. Op-
ið lau og su íd. 14-18.
Slúnkaríki, Isafirði: Jón Ósk-
ar sýnir 30 smámyndir. Op-
iðfi-sukl. 16-18, til 11.11.
Verkstæði V að Ingólfs-
stræti 8. Sex konur vinna á verk-
stæðinu og eru þar unnin textíl-
verk ýmiskonar, sjöl, púð-
ar, slæður, dreglar o.fl. Op-
ið alla virka daga kl. 13-18 og la
u 10-16.
Þjóðminjasafnið, opið um helg-
ar, og þri og fi kl. 11-16.
Á efri hæð: Islenskarþjóðlífs-
myndir Sigríðar Kjaran, sýning-
in opn-
ar á lau, mun standa í a.m.k. 3 m
ánuði.
TÓNLIST
Listasafn Sigurjóns Ólafsson-
ar: Símon H. ívars-
son og dr. Orthulf Prunn-
er halda tón-
leika á su kl. 20:30. Þeir leika sa
man á gítar og klavi-
kord verk e/Bach, Beethov-
en, Boccherini o.fl.
Robyn Koh semballeikari og Pét-
ur Kristján Einarsson gítarleik-
ari halda tónleika í Ytri- Njarð-
víkurkirkju lau kl. 16. Efnis-
skrá: Innlend og erl. verk, göm-
ul og ný.
Elín Ósk Óskarsdóttir sópr-
an og Ólafur Vignir Alberts-
son halda tón-
leika su 4. nóv. kl. 20.30 í Hafn-
arborg í Hafnarfirði. Á efnis-
skránni eru ensk, ís-
lensk og ítölsk söng-
lög ásamt ítölskum óperuaríum.
LEIKHÚS
Gerðuberg, brúðuleikhúshá-
tíð. Lau og su kl. 15: Embluleik-
húsið. Katrín Þorvaldsdóttir.
Þjóðleikhúsið, Ör-
fá sæti laus í íslensku óper-
unni í kvöld og lau kl. 20.
Borgarleikhúsið, stóra svið: Fló
á skinni, sýnd í kvöld og su kl. 2
0. Ég er hættur! Far-
inn! lau kl. 20. Litla svið: Ég er
meistarinn i kvöld og su kl. 20.
Sigrún Ástrós lau kl. 20
Alþýðuleikhúsið, Iðnó: Med-
ea e/Evrípídes ffum-
sýnt í kvöld kl. 20:30, önnur sýn-
ing á su á sama tíma.
Nemendaleikhúsið, Lindar-
bæ, Dauði Dantons e/Buchner. I
kvöld og lau kl. 20.
Leikfélag Akureyrar, Leikrit-
ið um Benna, Gúdda og Manna í
kvöld og lau kl. 20:30.
Leikfélag Mosfellsbæjar, bama-
leikritið Elsku Míó minn lau kl. 1
4, su kl. 14 og 16:30.
HITT OG ÞETTA
MIR-bíósalur, Vatnsstíg 10. Kvi
kmyndasýningar á su kl. 16. Sov-
éska kvikmyndin Sjötti júlí í leik
stjóm Júlí Karasik. Enskir skýr-
ingatextar, aðgangur ókeyp-
is og öllum heimill.
Hana-nú í Kópavogi, sam-
vera og súrefhi á morg-
un lau, lagt af stað frá Digranes-
vegi 12 kl.10. Komum sam-
an upp úr hálftíu og drekk-
um molakaffi.
Félag eldri borgara, Göngu-Hró
lfar hittastámorgun lau kl. 10 að
Hverfisgötu 105. Opið hús Goð-
heimum á su ffá kl. 14, fijálst spi
1 og tafl. Dansleikur frá kl. 20.
Sparidagar á Hótel Örk dagana 5
.-9.11., sérstakur aukadagur augl.
verði. Ferð til Lúxemborgar 22,-
29.11. og 6.- 13.12. uppl. í síma:
28812.
Norræna húsið, kvikmyndasýn-
ing f. böm su kl. 14. Tvær mynd-
ir gerðar eftir sögum Astrid Éind
gren: „Hoppla högsf ‘ og „Gon-
att herr luffare“. Aðgangur ókeyp
is.
Fjórir skemmtiþættir ffá sæns
ka sjónvarpinu sýndir á myndban
di su kl. 15:15-18. Aðgang-
ur ókeypsi.
Eitur í fituvefum: DIOXÍN
Díoxín verður til við hvers
kyns bmna. Sérstaklega þar sem
hitastig bmnans er ekki nægilega
hátt. Þetta getur t.d. átt við um
sorpbrennslu og bensínbmna.
Dioxín er reyndar hópur 75
sambanda, en þama er þó oftast
átt við hið aleitraðasta, 2,3,7,8-
Tetraklórdibenso-p-dioxin
(TKDD), sem er baneitrað í ör-
smáum skömmtum. (Mynd af dí-
oxíni)
Díoxín fer inn í líkamann í
gegnum húðina, lungun eða með
fæðunni. Fjölmargar dýratilraunir
hafa leitt helstu eituráhrif þess í
ljós. Díoxín hvatar krabbameini
og slævir ónæmiskerfið svo það
verður vanhæfara að takast á við
ýmsa smitsjúkdóma. Sérstaklega
á þetta við um áhrif díoxíns á ung-
viði. Áhrif efnisins hafa líka verið
tengd fæðingargöllum, andvana
fæðingum óg ófrjósemi.
I bresku skýrslunni: Dioxin in
the environment (HMSO), 1989,
er sagt frá því að sérffæðingum
þarlendis hafi gengið erflðlega að
koma sér saman um leyfileg mörk
efhisins sem mannskepnan þolir,
svo engri eitrun valdi. Venjulega
er gengið út frá einu píkó-grammi
(0.00000000000 lg) díoxins á
hvert kíló líkamsþyngdar á dag.
Venjulegur Breti innbyrðir
aðeins meira á hverjum degi, eða
um 1,3 píkógrömm á kg líkams-
vigtar á dag. En það eru brjóst-
mylkingamir sem fá skell: 100
píkógrömm á hvert kíló líkams-
vigtar úr móðurmjólkinni. Eða
hundraðfalt magnið, sem þeim
fullorðnu er talið óhætt. Meðal
annarra iðnaðarþjóða sjást svip-
aðar tölur, þegar brjóstamjólk er
efnagreind.
Oll fituleysanleg og vatns-
leysanleg efnasambönd komast
greiðlega í brjóstamjólk. Menn-
imir em ekki einungis herrar jarð-
arinnar, heldur tróna þeir líka á
toppi fæðukeðjunnar. Ófangreind
efnasambönd safnast saman upp í
gegnum fæðukeðjuna. Mestan
styrk díoxíns er því að finna í fitu-
vefjum dýra - því meiri sem þau
em eldri. í lifur stórlúða hefúr t.d.
mælst mikið magn og margir
muna eftir athugasemdum Svía í
fyrra, þegar of mikið af díoxíni
mældist í íslensku lýsi.
Á meðan á brjóstagjöf stend-
ur, gengur oft á fituforða mæðra.
Efnin, sem safhast hafa saman í
fituvefjum líkamans flytjast því
með fitunni i brjótamjólkina.
Þetta er reyndar ein greiðasta
leiðin fýrir fituleysanleg efni út úr
líkamanum, annars em þau mjög
þaulsætin þar á meðan holdafarið
breytist ekki. Ungaböm fá því
mun stærri skammt mengunar-
efna á meðan þau em á bijósti en
nokkum tíma í móðurkviði.
Stærri skammta en mæður þeirra
nokkum tima fengu. Lifúr og
ným ungbama em ekki fullþrosk-
uð við fæðingu og því mjög við-
kvæm fyrir því aukna álagi, sem
eiturefhunum fylgir. Sérstaklega
em fyrirburar í hættu eða böm,
sem ná ekki tiltekinni fæðingar-
þyngd. Efnasía blóðkerfisins, sem
vemdar heilann ræður varla við
álagið undir slíkum kringumstæð-
um.
Enginn má þó skilja orð þessi
svo að mælt sé gegn móðurmjólk-
inni, þótt bent sé á hve greiða leið
þessi mengunarefni eiga að þeim
sem vamarlausastir em. Þurr-
mjólk úr dýraríkinu hefúr líka
þessi efni að geyma. í móður-
VANDLIFAÐ í VERÖLDINNI
Einar Valur
Ingimundarson
mjólkinni em lika öll nauðsynleg-
ustu næringarefhin í hárréttum
hlutfollum. Þá er einnig talið að
ónæmiskerfi bamsins gegn sýkl-
um og veirum af ýmsu tagi njóti
góðs af áunnu ónæmi móðurinn-
ar, ef bamið er á bijósti. Ekki má
heldur gleyma hinum jákvæðu
sálrænu áhrifum, sem bæði verða
fyrir þá 3-6 mánuði sem bijósta-
gjöfin stendur.
Þessi ffóðleikur miðar fremur
að því að upplýsa verðandi mæð-
ur um þær hættur, sem að bömum
þeirra stafa, allt frá fæðingu.
Mengun umhverfisins fer hrað-
vaxandi og eiturefni finnast í lofti,
vatni og matvælum. Ekki veitir af
fleiri liðsmönnum í baráttunni,
eigi árangur að nást. Nauðsynlegt
er að fá nýjar mælingar á díoxín-
magni í íslenskri bijóstamjólk.
Föstudagur 2. nóvember 1990 NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA 25