Dagblaðið Vísir - DV - 23.09.1995, Page 33

LAUGARDAGUR 23. SEPTEMBER 1995
41
Ekkert sjónvarp, tölvur eða sími:
Jórunn Pettersen, 51 árs, frá
Þrándheimi þurfti að hætta í vinn-
unni sem læknaritari á heilsu-
gæslustöð eftir að uppgötvaðist að
hún var með ofnæmi fyrir raf-
magni. Hún þolir ekki tölvuskjá,
sjónvarp, sima, rafmagnsofna og
ekkert sem stungið er í samband við
rafmagn.
Ég vaknaði einn morgun fyrir
fimm árum með stokkbólgið andlit.
Það var eins og ég hefði lent í
bruna. Ég vissi ekkert hvað þetta
gæti verið. Seinna datt mér í hug að
þetta hefði eitthvað með tölvu-
skerminn í vinnunni að gera,“ út-
skýrir Jórunn í samtali við norska
Dagbladet.
Daginn áður en Jórunn vaknaði
með ofnæmið hafði hún skipt úr
svart/hvítum tölvuskjá yfir í lit i
vinnunni. Einkennin hurfu á
nokkrum dögum en komu aftur með
jöfnu millibili.
„Þegar ég nefndi grun minn við
lækna trúðu þeir mér ekki. En
kortisonkremið sem ég fékk dugði
ekki á þetta. Ofnæmið hélt áfram að
plaga mig og ég reyndi að foröast
flúrljós, rafmagnsofna, sjónvarp og
jafnvel venjulega síma.
Læknarnir sem ég vann með tóku
mark á mér og ég fékk bæði að
prófa lággeislaskerm og LCD-skerm
en þá var ég þegar orðin svo ofnæm-
isgjörn að ekkert dugði.“
Hjálpartækjabankinn í Þránd-
heimi tók hana líka trúanlega og út-
vegaði henni sérútbúinn síma frá
Svíþjóð.
r
Oþægindi og sviði
En hið venjulega líf varð Jórunni
brátt mjög erfitt. Þegar hún kom í
heimsókn á heimili þar sem öll ný-
tísku heimilistæki voru tO fékk hún
óþægindi og sviða i andlit og augu.
Daginn eftir varð hún enn verri.
Hún notaði sjálf aðeins kerti ef
hún gat mögulega komist af án raf-
magnsljós. Hún hætti að horfa á
sjónvarp, hlustar á útvarp en verð-
ur að passa að vera ekki of nálægt
því. „Ég vildi óska að ég gæti unnið
úti eins og aðrir en alls staðar eru
vinnustaðir búnir tölvum og raf-
magnskerfum. Þegar ég get haldið
sjúkdómnum niðri líður mér vel svo
mig langar ekki að vera á örorku-
bótum," segir Jórunn. Hún er nú
stjórnarmaður í samtökum fyrir þá
sem haldnir eru rafmagns-ofnæmi.
„Það er ekki útilokað að einhverj-
ar manneskjur eigi við þetta vanda-
mál að stríða en það eru engar rann-
sóknir til sem staðfesta þetta,“ segir
prófessor í ónæmisfræðum, Morten
Harboe, við Háskólann í Ósló. Hann
segir að það þurfi að fara fram
miklu meiri rannsóknir á því fólki
sem telur sig hafa ofnæmi fyrir raf-
magni. Rannsókn Var gerð í Svíþjóð
en ekkert kom út úr henni. Harboe
vill meina að sálarástand geti orsak-
að ofnæmið eða aðrir líkamlegir
þættir.
Af andlegum ástæðum
Hin sænska Christin Wennberg
varð eldrauð í andliti en læknar
vildu ekki meina að hún væri veik.
Hún barðist á móti. Sagt er að
Christin gæti hugsanlega þjáðst af
nýjum sjúkdómi sem læknar vilja
þó ekki enn viðurkenna. Hún er
með ofnæmi fyrir rafmagni og hefur
þjáðst vegna þess í nokkur ár. „Þeir
sögðu að þetta væri sjúkdómur af
andlegum ástæðum," sagði Christin
í samtali við Aftonbladet.
Vandamálið byrjaði fyrir fimm
árum þegar Christin hóf störf hjá
nýju fyrirtæki. Þar voru margar
tölvur og mikið um rafmagnsleiðsl-
ur. Eftir stuttan tíma varð húð
hennar bæði heit og rauð. „Ég hélt
fyrst að þetta væri einhver við-
brigði og myndi hverfa á stuttum
tíma,“ segir Christin. Vandamálið
hvarf þó ekki og Christin pantaði
Christin Wennberg varð eldrauð og þrútin í andliti eins og önnur myndin sýnir. Læknar trúðu ekki að það gæti staf-
að af rafmagni.
Jorunn Pettersen vaknaði einn dag fyrir fimm árum með bólgið andlit, heitt og rautt. Það var eins og að hún hefði
orðið fyrir sólbruna. Hún hefur fundið út að hún þolir ekki að vera í návistum við rafmagnstæki.
tíma hjá húðsjúkdómalækni hjá
Karólínska sjúkrahúsinu í Stokk-
hólmi. Hún var rannsökuð hátt og
lágt en endirinn varð sá að hún fékk
húðkrem. Enginn af þeim læknum
sem rannsökuðu hana nefndu of-
næmi fyrir rafinagni.
Eftir nokkra mánuði fékk Christ-
in annað starf og aðra skrifstofu. Þá (
hófst vandamálið fyrir alvöru.
Rannsóknir sýndu að skrifstofan
var við tvær spennustöðvar. Fyrir
Christin urðu dagarnir verri og
verri.
Hún gat ekki horft á sjónvarp né
talað í síma. Þegar læknar gátu ekki
hjálpað henni reyndi hún óhefð-
bundnar lækningar.
Vanlíðan við vinnu
Eftir að Christin veiktist gerði
stéttarfélag hennar könnun meðal
1700 félaga. 463 svöruðu því til að
þeir hefðu einhvers konar ofnæmi.
Félagið vill meina að einn af hverj-
um fjórum sem hafi ofnæmisein-
kenni séu haldnir ofnæmi fyrir raf-
magni. ___
Það eru stöðugt fleiri sem telja sig
fá einhvers konar vanlíðan við
vinnu fyrir framan tölvur. Margir
benda einnig á sjónvarp, farsíma og
aðra rafmagnaða hluti. Hins vegai
hefur fólk, sem telur sig vera mef
slíkt ofnæmi, átt í vandræðum mec
að fá lækna til að trúa sér. Engir
slík sjúkdómsgreining hefur átt séi
stað. Heilbrigðisyfirvöld í Noreg
hafa þó áhuga á að rannsaka þetta
nánar og hafa sett á laggirnar nefnd
sem á að skoða alla þætti þessa
máls. Nefndin hefur farið til Sví-
þjóðar og reynt að afla sér upplýs-
inga um það sem gjarnan er kallað
rafmagnsofnæmi.
Ekki þekkt á íslandi
„Ég kannast ekki við ofnæmi að
þessu tagi. Reyndar hef ég ekki les-
ið þessa grein en myndi segja að það
væru hundrað líklegri skýringar en
að þetta væri af völdum rafmagns,"
sagði Jón Hjaltalín Ólafsson húð-
sjúkdómasérfræðingur þegar hann
var spurður hvort hann vissi til
þess að fólk fengi ofnæmi vegna raf-
magns. „Það þarf að rannsaka mjög
vel útbrot í andliti áður en eitthvað
slíkt er fullyrt. Oft koma útbrot
vegna hárúða, snyrtivara eða ilm-
efna. Ætli maður myndi ekki skoða
allar aðrar skýringar áður en orsök-
in væri talin vegna rafmagns. Hins
vegar getur rafsegulsvið orsakað
þurra húð en það eru eðlilegar skýr-
ingar á því. Ég hef ekki heyrt talað
um svona rafmagnsofnæmi meðal
húðsjúkdómasérfræðinga og tek því
ekki mikið mark á þessu enda þarf
að rannsaka þetta miklu betur.“
ÆTLAR ÞU AÐ LEGGJA
SNJÓBRÆÐSLU FYRIR VETURINN?
Nú er tækifærið -
Verð frákr.39,-
metrinn með vsk.
S/VATNSVIRKINN HF.
Ármúla 21, símar 533-2020 og 533-2021