Dagblaðið Vísir - DV - 18.03.1996, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 18. MARS 1996
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
'Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoðarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLT111,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14,105 RVÍK, SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif©centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Mál er að lirmi
Beðið er úrskurðar Bolla Gústavssonar vígslubiskups
í Langholtskirkjudeilunni svokölluðu í þessari viku.
Segja má að neyðarástand hafi ríkt í sókninni frá því fyr-
ir jól. Deilur milli sóknarprests og organista urðu til þess
að sá síðarnefndi tók sér fri yfir jól og áramót. Þegar org-
anisti sneri aftur um miðjan janúar vildi sóknarprestur
ekki lengur nýta sér þjónustu hans.
Sóknamefndin virðist klofin í fylkingar sem annars
vegar' styðja prestinn og hins vegar organistann. Fyrr-
verandi prestur sóknarinnar hefur blandast inn í deil-
umar og svo er að sjá, frá leikmannssjónarmiði, að deilt
sé um stefnur í boðun fagnaðarerindisins. Núverandi
prestur er sagður halda sig meira við bókina en frjáls-
lyndari forveri hans.
Ástandið í sókninni lýsir sér best í því að um helgina
lauk undirskriftasöfnun þar sem 40 prósent sóknar-
barna, 16 ára og eldri, telja það farsælast fyrir safnaðar-
starfið að presturinn víki. Prestur segir aftur á móti að
þrátt fyrir smölun standi 60 prósent sóknarbarna með
sér.
Langholtskirkjudeilan var þó aðeins forsmekkur að
því sem síðar kom er spjót beindust að biskupi sjálfum.
Margir hafa viljað tengja þessi tvö mál en þar stangast á
fuUyrðingar. Allt hefur þetta ástand skaðað þjóðkirkj-
una. Leikmenn hafa orðið vitni að grímulausum átökum
innan fyrmefnds safnaðar í Reykjavík og einnig innan
þjóðkirkjunnar í heild.
Víst er að mörgum líður illa vegna þessa og er mál til
komið að bót verði ráðin á. Kirkjunnar þjóna bíður að
byggja upp traust sem hefur beðið hnekki. Hér skal ekki
lagt mat á þær deilur sem uppi hafa verið. Það er hins
vegar hverjum manni ljóst að ekki hefur tekist að leysa
þær með friði innan vébanda kirkjunnar.
Fólk ann kirkju sinni og gerir miklar kröfur til þjóna
hennar. Það er eðlilegt. Bræðravígin innan kirkjunnar
að undanförnu eru hins vegar alls ekki eðlileg. Þar tak-
ast á af heift þeir sem ættu að fara fyrir með góðu for-
dæmi. Krafa almennings er sú að menn fari að slíðra
sverð sín og sinna því starfi sem þeim hefur verið falið.
Gildir það jafnt um einstakar sóknir og kirkjuna í heild.
Fyrirgefningin er gmndvallaratriði í kristinni trú en
tæpast verður sagt að hún hafi verið í hávegum höfð að
undanfornu. Það færi betur á því að aðilar stilltu saman
strengi sína og reyndu að jafna ágreining sinn í stað þess
að vega hver annan með orðum. Það eru margir sárir,
leikir sem lærðir, eftir atgang síðustu vikna.
Vilji menn safnaðarklofning, úrsagnir úr þjóðkirkju og
fleiri sára þá halda þeir áfram deilunum. Ella skulu bor-
in klæði á vopnin. Áframhaldandi átök eru engum til
góðs.
Vígslubiskup úrskurðar í Langholtskirkjudeilunni.
Verkefni hans er ekki öfundsvert en það er kominn tími
til þess að höggva á hnútinn. Ljóst er að ekki er hægt að
úrskurða í deilunni án þess að einhverjir verði óánægð-
ir. Deilan er komin á það stig. Menn verða hins vegar að
sýna það siðferðisþrek að fara eftir úrskurði hins til-
kvadda dómara og sætta sig við hann.
Með þeim hætti einum má koma í veg fyrir klofning
safnaðarins. Lægi öldur í nefndum söfnuði mætti bera
fram þá frómu ósk og von að að ástandið innan kirkjunn-
ar í heild batni. Til þess að svo megi verða þurfa menn
að snúa bökum saman í stað þess að berja endalaust hver
á öðrum í mjög ókristilegum anda.
í þeim slag tapa allir.
Jónas Haraldsson
„Það sem aðgreinir kynferðislega áreitni frá daðri, vinahótum og góðlátlegri stríðni er, að hún er niðurlægj-
andi...“ segir m.a. í grein Kristfnar.
Kynferðisleg áreitni
Kynferðisleg áreitni hefur ekki
beinlínis verið mál málanna fyrr
en nú upp á síðkastið. En svo
rækilega hefur það nú komist á
dagskrá, að það gleymist varla í
bráð. Vonandi verður það til þess
að létta þeirri þoku vanþekkingar
og fordóma, sem einkennir um-
ræðuna í of ríkum mæli.
Nýlega var undirrituð í hópi
fólks, þar sem málið bar á góma.
Ég var eina konan og skynjaði
fljótt, að viðstaddir höfðu ekki
djúpan skilning á málinu. Gamall
kunningi, einn af „görrum" Tím-
ans, lagði fáein orð í belg, leit
hvasst á mig og sagði: „Þessu hef-
ur Kvennalistinn komið til leið-
ar.“ Ég hélt hann væri að grínast,
enda þekktur fyrir léttar nótur, en
pistill hans í Tímanum næsta dag
sannfærði mig um hið gagnstæða.
Flimtingar og afneitun
„í fjötrum kvenfrelgis" hét
pistillinn, þrunginn heilagri
gremju í garð kvennalistakvenna,
sem „...leggja karlkynið í einelti.
Feður sína og bræður, jafnt sem
syni. Baráttan snýst um að ná
verðmætum eða réttindum frá
karlmönnum. Veraldlegum og
andlegum. Raunverulegum eða
ímynduðum. Til að hnykkja á at-
lögunni hefur Kvennalistinn sleg-
ið eign sinni á nokkra óviðkom-
andi málaflokka og í þeim hópi er
kynferðisleg áreitni". Þetta og
fleira í sama dúr var framlag Ás-
geirs Hannesar til kvennabaráttu-
dagsins 8. mars i Tímanum. Hann
var augljóslega ekki að grínast.
Viðhorf hans til Kvennalistans
læt ég mér í léttu rúmi liggja.
Verri er umfjöllun hans um kyn-
ferðislega áreitni, sbr. „...og mega
nú venjulegir afar passa sig að
faðma afabörnin í fjölmenni" og
fleira af sama toga, sem er dæmi-
gert fyrir, hversu skammt á veg
kyns þukl, káf, klámbrandara eða
niðrandi ummæli um kynferði eða
útlit, ósæmilégt tilboð eða tilraun-
ir til kynferöislegs sambands. Það
sem aðgreinir kynferðislega
áreitni frá daðri, vinahótum og
góðlátlegri stríðni er, að hún er
niðurlægjandi, hún er í óþökk
þess sem fyrir henni verður, hún
er ekki gagnkvæm og ekki á jafn-
réttisgrundvelli. í sumum tilvik-
um gengur áreitarinn svo langt í
skjóli valds síns, að aðstæður fórn-
arlambsins verða óbærilegar.
Starfsframi er í hættu, árangur í
skóla, trúnaður milli umboðs-
manns og skjólstæðings, traust til
ættingja eða vinar.
Einelti og mannréttindabrot
Nýlega féllu tveir dómar vegna
„Fólk þarf að skilja, að kynferðisleg
áreitni er einelti og mannréttindabrot,
sem ekki á að líða, hver sem í hlut á.“
Kjallarinn
Kristín Halldórsdóttir
þingkona Kvennalista
umræðan er komin. Alltof margir
hafa þetta mál í flimtingum. Sum-
ir bregðast reiðir við. Margir af-
neita þvi, telja það kerlingavæl.
Því er brýnt að fræða sem flesta
um það, hvað felst í kynferðislegri
áreitni, hvaða afleiðingar slík
áreitni hefur og hvernig hægt er
að bregðast við henni.
Niðurlægjandi atferli
Skrifstofa jafnréttismála hefur
skilgreint hugtakið kynferðisleg
áreitni í litlum bæklingi, sem
dreift er á vinnustaði. Þar er lögð
áhersla á „að það sé viðmiðun
þess sem fyrir áreitni verður sem
ákvarðar hvað hún/hann upplifir
sem kynferðislega áreitni". Þar
getur veriö um að ræða hvers
kynferðislegrar áreitni. Athyglis-
vert er, að í báðum tilvikum er um
karlmenn að ræða, þ.e. karlmenn
að áreita karlmenn. Það skyldi þó
aldrei vera, að skilningur samfé-
lagsins sé rikari í slíkum tilvikum
en þegar konur eru áreittar. Fólk
þarf að skilja, að kynferðisleg
áreitni er einelti og mannréttinda-
brot, sem ekki á að líða, hver sem
í hlut á. Setja þarf reglur um,
hvernig taka ber á slíkum málum
í opinberum stofnunum, sem geta
orðið fordæmi annars staðar.
Kvennalistinn mun beita sér fyrir
því, hvort sem „görrum“ samfé-
lagsins líkar betur eða verr.
Kristín Halldórsdóttir
Skoðanir annarra
Óeðlilegur
vaxtamunur
„í nær öllum iðnríkjum lækkuðu vextir í fyrra og
hefur sú þróun haldið áfram nú í byrjun árs.... Hins
vegar er óeðlilegt hvað vaxtamunur hérlendis og er-
lendis er mikill og hefur farið vaxandi. Nú er svo
komið að raunþáttur vaxta af rikisskuldabréfum er
hér um 3 prósentustigum hærri en almennt gerist í
hinum vestræna heimi... Slíkur munur bendir til
óskilvirkni á fjármagnsmarkaði við skilyrði frjálsra
fjármagnshreyfinga á milli landa.“
Finnur Ingólfsson í Mbl. 15. mars.
Almenningur
borgar skuldir
„Enda þótt ekki sé að finna sundurliðun á útlán-
atöpum ríkisbankanna, Landsbanka og Búnaðar-
banka, hvað varðar viðskipti einstaklinga annars
vegar og fyrirtækja hins vegar þá er unnt að draga
þá almennu ályktun í ljósi sjóða með einstakling-
sviðskipti að þeir sem ekki borga séu atvinnufyrir-
tækin í landinu. Almenningur, launamenn, borga
sínar skuldir þótt það sé æði oft erfiðleikum bund-
ið... Stjórnvöld verða að tryggja að bætt afkoma þjóð-
arbúsins renni til almennings í landinu en verði
ekki eftir í buddum fámennrar valdastéttar."
Úr forystugrein Alþbl. 14. mars.
Hlutur presta
verulegur
„Menn eru að tala um að kirkjan sé í miklum
vandamálum vegna mála biskups... Það er vissulega
rétt að tala um að vandi kirkjunnar stafar að veru-
legu leyti af „biskupsmálinu" svokallaða. Hins vegar
er alveg augljóst að ef trúnaðarbrestur er kominn
upp milli kirkju og þjóðar ér ekki hægt að kenna
biskupnum einum um. Þar er hlutur presta veruleg-
ur.“ Garri í Tímanum 14. mars.