Dagblaðið Vísir - DV - 27.01.1997, Síða 14

14
MÁNUDAGUR 27. JANÚAR 1997
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaéur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aðstoöarritstjóri: ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVÍK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverö 150 kr. m. vsk., Helgarblað 200 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Brýnt endurmat fíokks
Lítiö hefur farið fyrir Margréti Frímannsdóttur frá
því að hún tók við formennsku í Alþýðubandalaginu.
Það var jafhvel haft á orði að auglýsa þyrfti eftir for-
manninum. En hafi formaðurinn verið týndur þá kom
hann úr felum á miðstjómarfundi flokks síns um helg-
ina. Þar opnaði Margrét umræðu um mál sem lítt eða
ekki hafa verið til umfjöllunar í flokki hennar og sum
raunar óeðlilega lítið í stjómmálaumræðunni almennt.
Heimsmyndin er breytt, sérstaða Alþýðubandalagsins
í utanríkismálum er ekki lengur til staðar. Tímabært er
fyrir flokkinn að gera upp sín mál, hvort sem það er til
þess að finna sér á ný sérstöðu í hinu pólitíska litrófi eða
feta sig í átt að sameiningu eða samstarfi jafnaðar- og fé-
lagshyggjuflokka.
Formaður Alþýðubandalagsins sýndi þann kjark á
miðstjómarfúndinum að ræða Atlantshafsbandalagið og
afstöðu Alþýðubandalagsins til þess. Margrét hvatti
menn til þess að taka afstöðu til þeirrar þróunar sem nú
á sér stað. Getur Atlantshafsbandalagið breyst? spyr for-
maðurinn og í miðstjómarræðu hans segir: „Er einhver
von um að hemaðarbandalagið NATO lagi sig að breytt-
um tímum og leggi áherslu á afvopnun, friðargæslu, bar-
áttu gegn sölu vopna og gegn miðlun tækniþekkingar á
sviði efnavopna og kjamorkuvopna?“
Er þetta ekki einmitt það sem er að gerast? Alþýðu-
bandalagið sá óvininn í Atlantshafsbandalaginu og vildi
úrsögn úr því þótt mikill meirihluti þjóðarinnar teldi ör-
yggi sínu best borgið með aðild að vamarbandalaginu.
Fyrrum aðildarríki Varsjárbandalagsins sáluga, sem lo-
snuðu undan okinu með falli Sovétríkjanna, sjá hag sinn
tryggastan með því að ganga í Atlantshafsbandalagið.
Formaður Alþýðubandalagsins nefnir í fyrsta sinn
þann möguleika að hugsanlegt sé að flokkurinn taki þátt
í einhverjum hluta starfsemi Atlantshafsbandalagsins og
jafhvel að þingmenn Alþýðubandalagsins sæki þing-
mannafundi NATO og hafi með því áhrif og taki þátt í
samstarfi þjóða um frið.
Þetta em tíðindi og löngu tímabær umræða innan Al-
þýðubandalagsins. Vafalaust munu harðlínumenn innan
flokksins reka mn ramakvein og þá reynir á styrk for-
mannsins. Með þessum umælum sínum lætur Margrét
Frímannsdóttir einnig að sér kveða í umræðunni um
sameiningu jafnaðarmanna. Hið unga fólk sem stofiiaði
Grósku um síðustu helgi er sammála um það að vera
ósammála um NATO. Þar er því ekki lokað á umræð-
una. Greinilegt var einnig að nýkjömir fulltrúar flokks-
stjórnar Alþýðuflokksins kunnu vel að meta frumkvæði
Margrétar Frímannsdóttur. Eftir ræðu hennar á flokks-
stjórnarfundinum risu alþýðuflokksmenn úr sætum og
hyfltu formann Alþýðubandalagsins.
Margrét Frímannsdóttir vék einnig að tengslum ís-
lands við Evrópusambandið. Sú umræða er tímabær og
svo sérkennilegt sem það er þá hefur Evrópuumræðan
verið á eins konar bannlista. Fátt ætti raunar að ræða
frekar en þau mál. íslendingar em þegar aðilar að Evr-
ópska efnahagssvæðinu og löggjöf okkar því tengd Evr-
ópusambandinu. Kostir og gallar fylgja þeirri aðild. Það
er þó enginn vafi á því að aðildin hefur tryggt það sem
mestu máli skiptir, aðgang útflutningsvara okkar á Evr-
ópumarkað með verulegum tollalækkunum.
Hugsanlega aðild að Evrópusambandinu þarf einnig
að ræða. Á þann hátt einan eru þegnarnir í stakk búnir
til þess að taka ákvörðun sem byggist á þekkingu.
Jónas Haraldsson
Sviösmynd úr leikritinu Ef væri ég gullfiskur, eftir Árna Ibsen. - Ekki listaverk, hefur varla efnisþráð, lítiö annað
en samsull af neöanþindarhúmor, segir Jón Viöar m.a. í grein sinni.
Ibsen og auglýs-
ingamennskan
A miðvikudaginn
var veittist Árni Ib-
sen að mér í dálki,
sem birtist hér í blað-
inu og nefnist Með og
á móti. Ibsen er
meistari orðsins, þó
að hann sé enn ekki
orðinn neinn meist-
ari leiksviðsins, og
vandaði gagnrýn-
andaræflinum ekki
kveðjumar. Mér dett-
ur ekki í hug að biðja
hann um að styðja
gífuryrðin með svo
sem einu eða tveim-
ur dæmum. Þjóðleik-
hússtjóri hefúr ekki
treyst sér til þess enn
- þó að eftir því sé
beðið - og þá er þess
ekki að vænta, að
sporgöngumenn hans
geri það.
Kjallarinn
Jón Viöar
Jónsson
leiklistarfræöingur
gullfiskur, sem Leik-
félag Reykjavíkur
sýndi í haust, er, svo
dæmi sé tekið, ekki
listaverk. Það hefúr
varla nokkum efhis-
þráð og þær tætlur,
sem Fmnast þar af
slíku, em lítið annaö
en samsull af neðan-
þindarhúmor og því,
sem á leikhúsmáli, er
kallað „slap-stick“. í
stiröbusalegri svið-
setningu Péturs Ein-
arssonar varð sýning-
in á því einhver öm-
urlegasta stund, sem
ég hef upplifað í ís-
lensku leikhúsi - og
Omurleg stund
Strákslegar upp-
hrópanir eru aldrei
svara verðar. Þær lýsa
þeim, sem hefur þær í
frammi, ekki þeim,
sem verður fýrir ______
þeim. En eitt atriði ’
langar mig þó til að drepa á. Ibsen
vitnar í orð W.H. Audens um að
gagnrýnandi eigi að greiða al-
menningi leið að listaverki. Því
yrðu nú víst fáir til að mótmæla.
En við skulum taka eftir síðasta
orði setningarinnar, listaverk.
Auden er sem sagt ekki að tala
um framleiðslu, sem reynt er að
selja fólki sem list, en er það ekki.
Leikrit Áma Ibsens, Ef væri ég
„Sjálfur hef óg aldrei fundið neinn
skáldskaparneista í leikritum
hans, nema því fyrsta, Skjaldbak-
an kemst þangað líka, en það var
líka soðið upp úr verkum tveggja
frægra !jóðskálda.u
er þá langt til jafnað.
Skylda gagnrýnenda
Ámi Ibsen hefur sýnt á undan-
förnum ámm, aö hann kann vel að
markaðssetja sig, svo notað sé nú-
tímamál. í leikskrá sýningarinnar
lýsti hann því í löngu máli, hversu
vel lesinn hann væri í gaman-
leikjabókmenntum heimsins, og
gaf beinlínis í skyn, að hann hefði
hér skrifað klassískan farsa að
hætti meistaranna Labiche og
Feydeaus. Þessir höfundar sér-
hæfðu sig í fáránlegum, en þó
alltaf röklegum söguþræði, sem
leiddi af sér endalausar flækjur af
misskilningi og spaugilegum upp-
ákomum á sviðinu.
í leikriti Áma Ibsens var um
ekkert slíkt að ræða og því var
skylda gagnrýnendanna að vara
fólk við auglýsingamennsku hans.
Og þar hygg ég, að þeir hafi al-
mennt staöið sig vel að því sinni;
menn vom a.m.k. óvenju sammála
um, að þetta verk hefði aldrei átt
aö fara á fjalirnar í óbreyttri
mynd. Almenningur greiddi svo
atkvæði með fótunum og „farsinn“
var horfinn af fjölunum áður en
jólamánuður gekk í garð.
Hann veit hvaö virkar
Ég vil að lokum óska Áma Ib-
sen góðs gengis á leikskálds-
brautinni. Vonandi lærir hann
eitthvað af þeirri útreið, sem
Gullfiskur hans fékk, og vand-
ar sig betur næst. Sjálfur hef
ég aldrei fundið neinn skáld-
skapameista í leikritum hans,
nema því fyrsta, Skjaldbakan
kemst þangað líka, en það var
líka soðið upp úr verkum
tveggja frægra ljóðskálda. En Ib-
sen er búinn að vera svo mikið í
leikhúsi, að hann veit hvaö virkar;
hvað gengur í liðið.
Við höfum fulla ástæðu til að
spá honum glæstri framtíð, bæði
hér heima og í Hollywood. Og
hann fær ugglaust hlýjar móttök-
ur á Hverfisgötunni, næst þegar
hann kemur þangað með handrit.
Jón Viðar Jónsson
Skoðanir annarra
Launahækkanir og
atvinnuástand
„Launahækkanir upp á tugi prósenta munu engu
skila til launþega, þvert á móti mun kaupmáttur ráð-
stöfunartekna meðalijölskyldu dragast saman. Og
það sem er kannski enn verra, þjóðfélagið allt fer á
annan endann með óðaverðbólgu og vöxtum upp á
59-60%. Það sem vantar einnig inn í útreikninga VSl
er að leggja mat á það hvaða áhrif gífurlegar launa-
hækkanir hafa á atvinnuástand. Atvinnuleysi mun
að líkindum mælast í tveimur tölustöfum."
Úr forystugrein 3. tbl. Viðskiptablaðsins.
Fjögurra ára ránsfengur
„Það er vonlaust fyrir utanaðkomandi aðila að
taka afstöðu í þessum bandaríska fjölskylduharm-
leik, sem nú hefur skolað upp hér í skammdeginu....
Það verður hins vegar áhugavert fyrir hlutlausa
áhorfendur að sjá hvemig íslenska kerfið, ráðuneyt-
in, rannsóknarlögreglan, lögmennimir, mormónam-
ir, bamavemdin og allir hinir leysa úr flækjunni
sem gæti verið að myndast. ... En sem stendur er
eins og það hafi gleymst aö ránsfengurinn í málinu
er lifandi lítil manneskja sem ekki hefur gerst brot-
leg við nein lög.“
H.H.S. í Degi-Tímanum 24. jan.
Vægir dómar
„Á sama tíma og dómstólar taka hart á ýmiss kon-
ar auðgunarbrotum hafa nauðgarar og aðrir ofbeld-
ismenn hlotið mjög væga refsidóma. Einn liður í því
að hamla gegn því hrottafengna ofbeldi sem ógnar
lífi og limum borgaranna er að þyngja dóma fyrir
þessi afbrot þvi refsiramminn er nú þegar nægilega
rúmur. Dómarar verða að taka mið af kröfú samfé-
lagsins í þessu efni. Það er ekki líðandi að marg-
dæmdir árásarmenn gangi lausir eftir nokkurra
vikna fangelsun og glotti framan í fórnarlömb sín.“
Úr forystugrein Alþbl. 24. jan.