Dagblaðið Vísir - DV - 31.01.1997, Blaðsíða 13

FÖSTUDAGUR 31. JANÚAR 1997
13
Ó sæla heimsins Singapúr
Hér hefur veriö lögö áhersla á aö reka blandaöan grunnskóla, skóla þar sem allir njóti svipaörar kennslu.
Á undanfomum vikum hafa
orðið meiri umræður i fjölmiðlum
um skólmál en ég man eftir alla
götu frá því ég fór að fylgjast með.
Að sönnu hafa þær allar verið dá-
lítið íslenskar og merktar þvi að
okkur er tamara og náttúrlegra að
segja sögur en setja á rökræður
eða skiptast á skoðunum. En samt
er eins og skólarnir í landinu séu
allt í einu farnir að skipta máli.
Ekki ný tíðindi
Allt byrjaði þetta með því að
kynntir voru bútar úr niðurstöð-
um samanburðarprófa sem gerö
hafa verið og gerð verða til þess að
kanna þekkingarstöðu barna í
ólíkum ríkjum á ýmsum sviðum.
Þarf ekki að minna lesendur á að
það er samdóma álit fjölda manna
að þar hafi íslensk böm komið illa
út, einkum í samanburði við börn
í Suður-Kóreu og Singapúr.
Þetta þurfti ekki að koma á
óvart. íslenskt skólakerfi hefur
verið svelt og lítilsvirt eins og
mögulegt hefur verið undanfarna
áratugi. Kennarar hafa verið
smáðir með sultarlaunum, skólum
búin óviðunandi aðstaða, tjár-
magn til námsefnisgerðar verið
skorið niður. Það síðastnefnda er
fjarska auðmælt, en til þess er nú
veitt fimmtungi minna fé á fjárlög-
um ársins 1997 en ársins 1991. Auk
þessa hefur hagað svo til að skól-
amir hafa nær alfarið orðið að
taka við öllu uppeldi bama.
Það em ekki ný tíðindi að ís-
lensk skólaböm standi illa að vígi
i náttúrufræðum. Það var kunnugt
fyrir fáeinum árum og um sama
leyti hófst gagnger endurskoðun
námsefnis í þeim vísindum. Ár-
angur hennar er að sjálfsögðu ekki
kominn í ljós enn-
þá, en ummæli
kennara í nýjasta
hefti Nýrra
menntamála benda
til þess að allt sé
þar á réttri leið.
Það eru ekki
heldur ný tíðindi
að námsefni í sum-
um greinum sé
orðið aldrað og
standist ekki snún-
ing öllu því nýjasta í öllum heim-
inum. Það á sér svo augljósar
skýringar í fjárskorti og mann-
eklu að ekki tekur að tíunda. Hins
vegar er fráleitt að bera saman
námsefni í reikningi á íslandi og í
Singapúr nema bera líka saman
námskrár og þjóðfélag á þessum
stöðum.
Skóii og samféiag
Varla getur farið milli mála að
það er nokkurt samhengi milli
skólastarfs og þess samfélags sem
starfið fer fram í. Sé mikill og al-
mennur agi ríkjandi í samfélaginu
(til dæmis heragi) er líklegt að
auðvelt sé að halda uppi ströngum
námsaga. Það er með öðrum orð-
um líklegt að börn í slíku samfé-
lagi „haldi kjafti og læri“ svo grip-
ið sé til gamals orðalags. Slík
þekking mælist oft ágætlega á
prófum.
Um það hefur verið talsverð
pólitísk samstaða á íslandi að hér
væri stefnt að nokkrum jöfnuði
milli þegna. Vissulega hafa sumir
þegnar samfélagsins reynst tals-
vert miklu jafnari en aðrir, en
meira að segja málsvarar einka-
framtaksins tala með innijálgum
svip um jafna möguleika allra
þegnanna til menntunar. Um þetta
hefur verið lítill ágreiningur.
Það er í þessu sam-
hengi sem hér hefur
verið lögð áhersla á
að reka blandaðan
grunnskóla, skóla
þar sem allir njóti
svipaðrar kennslu,
fái sambærilega
möguleika til mennt-
unar. Ég hef hvergi
getað aflað mér upp-
lýsinga um blöndun í
bekki í Singapúr en
lýsi hér með eftir
þeim. Um leið óska
ég upplýsinga frá
þeim sem til þekkja
um lengd skóladags-
ins og heimavinnu
nemenda.
Um það hefur líka
verið samstaða á ís-
landi að rækta þess konar samfé-
lag (og launakerfí) að báðir for-
eldrar (sé þeim báðum til að
dreifa) vinni á launamarkaði
a.m.k. fullt starf. Þetta er stað-
reynd, hvaða skoðun sem menn
hafa svo á henni. Og þar með er
það líka staðreynd að íslensk börn
njóta sjaldnast umtalsverðs stuðn-
ings við heimanám. Ég hef ekki
upplýsingar um útivinnu foreldra
í Singapúr, en ég veit að samfé-
lagsgerðin þar er í mikilvægum at-
riðum ólík okkar samfélagi.
Hvaö viljum viö?
Mikið væri nú gaman
ef við ættum eftir að
lifa það á næstu mán-
uðum að upp hæfust
rökræður um það
hvert við viljum
stefna í skóla- og sam-
félagsmálum. Þá gæt-
um við kannski rifið
okkur upp úr þeim
skrítnu samanburðar-
fræðum sem allt í
einu hafa gert
Singapúr og Suður-
Kóreu (landið þar sem
hemum er beitt gegn
verklýðsforystunni)
að helstu draumalönd-
um okkar. Þá gætum
við kannski smám
saman komist að einhvers konar
sátt um það hvernig uppeldi og
hvemig menntun við viljum búa
bömum okkar. Það væri stórkost-
legur árangur af könnunarprófinu
mikla.
Heimir Pálsson
„Varla getur farið milli mála að það
er nokkurt samhengi milli skóla-
starfs ogþess samfélags sem starf-
ið fer fram í. Sé mikill og almennur
agi ríkjandi í samfélaginu (til dæmis
heragi) er líklegt að auðvelt sé að
halda uppi ströngum námsaga.u
Kjallarinn
Heimir Pálsson
íslenskufræöingur
Gróska í íslenskum stjórnmálum
Nú hefúr verið stigið sögulegt
skref í átt til sameiningar alls fé-
lagshyggjufólks á íslandi í eina
öfluga hreyfingu jafnaðarmanna.
Samtök ungra alþýðuflokks-
manna (SUJ), ungra alþýðubanda-
lagsmanna (Verðandi) og einstak-
lingar úr Kvennalista, Þjóðvaka
og Röskvu, samtökum félags-
hyggjufólks við Háskóla íslands,
auk fjölda óflokksbundinna, leiða
saman hesta sína í regnhlífarsam-
tökum sem hafa hlotið nafnið
Gróska, samtök jafnaðarmanna.
Engin aldurs-
takmörk
Ekki er stefnt
að því að þessi
samtök verði enn
einn flokkurinn í
skrautlegri flóru
stjórnmálaflokka á
vinstri kantinum,
heldur verðum
kröftum þeirra
fyrst og fremst
varið til að setja
niður langvarandi deilur, sem
eiga rætur sínar í einhverju sem
engu máli skiptir fyrir samfélag
21. aldarinnar.
Eins og áður segir er það að
megninu til ungt fólk sem stendur
að stofnun þessarar hreyfingar,
þó ekki hafi verið tekin ákvörðun
um nein formleg aldurstakmörk
fyrir starfi innan hennar.
Það er mikilvægara nú en
nokkru sinni að vel takist til, því
eins og dæmin sanna er erfitt að
feta mörkin milli hláturs og gráts
þegar kemur að því að sameina
jafnaðarmenn.
Goöumlíkir handhafar
Það er ekki laust við að sá
mikli fjöldi, sem lítur til þess von-
araugum að jafhaðarmenn á Is-
landi nái saman í öfluga fjölda-
hreyfingu, horfi til orða og gjörða
fulltrúa þeirra flokka sem kenna
má við félagshyggju inni á Al-
þingi. Á íslandi hefur verið land-
lægt að skoða þá einstaklinga sem
þar veljast tO setu sem goðumlíka
handhafa þeirrar einu stefnu sem
stjórnmálaflokkar
þeirra standa fyrir.
Þannig er oft látið
sem misjafnar skoð-
anir, sem innan
flokkanna eru, krist-
allist jafnvel í einum
einstaklingi, oftast
formanni flokksins.
Þetta á sérstaklega
við um aðra flokka
en Sjálfstæðisflokk-
inn, þar sem hreyf-
ingarnar að baki
þingmönnunum hafa
ekki haft bolmagn
sökum fámennis til
að standa að hug-
myndafræðilegri
endurnýjun, sem
fulltrúar flokksins
bæru svo fram, sem
er jú tilgangurinn
með flokkaskiptingu í fulltrúalýð-
ræði.
Vegvísir á vinstri væng
Opin prófkjör hafa veikt minni
flokka enn frekar sem hreyfingar,
þar sem það eru í raun rútufarm-
ar íþróttafélaganna sem ráða úr-
slitum um niðurröðun á fram-
boðslista, en ekki sú pólitík sem
viðkomandi frambjóðendur end-
urspegla. Þess vegna er orðin
hefð fyrir því að
hlýða ekki kalli gras-
rótarinnar innan
flokkanna. Þetta er
éin skýringin á því
að þingmenn stjórn-
arandstöðunnar
halda áfram að karpa
inni á þingi hver við
annan, eins og ekkert
sé að gerast í kring-
um þá, þegar fólkið
sem fyllir félagaskrár
flokkanna þeirra er i
óðaönn að stuðla að
samvinnu.
Mál er að linni. Það
er kominn tími til að
á íslandi séu að
minnsta kosti tveir
stj ómmálaflokkar
sem hafa nægilega
marga félagsmenn og
breiða skírskotun til að halda úti
því öfluga starfi sem lýðræðið
krefst af hálfu slíkra flokka.
Gróska er vegvísir stjórnmála-
manna á vinstri væng og miðju
stjórnmálanna um það sem koma
skal. Það er íslenskum stjórnmál-
um og jafnvel íslenskri þjóð fyrir
bestu að það verði fyrir næstu
kosningar.
Magnús Árni Magnússon
„Það er kominn tími til að á íslandi
séu að minnsta kosti tveir stjórn-
málaflokkar sem hafa nægilega
marga félagsmenn og breiða
skírskotun til að halda úti því öfl-
uga starfí sem lýðræðið krefst af
hálfu slíkra flokka. “
Kjallarinn
Magnús Árni
Magnússon
háskólanemi
Með og
á móti
A aö færa verkleg hópbif-
reiðapróf af landsbyggöinni í
þóttbýlið?
Holger Torp hjá
Umferöarraöi.
Erfitt að full-
nægja kröfum ein-
göngu í dreifbýli
„Ákvörðun
Umferðarráðs
um það að akst-
urspróf til hóp-
bifreiðaréttinda
eigi eingöngu að
fara fram á
Akureyri og í
Reykjavík nær
ekki til þess
hvar kennt sé.
Ökuskólum er frjálst aö kenna
akstur við erfiðar aðstæður utan
þéttbýlis og fögnum við því að öku-
skólar skuli leggja áherslu á
kennslu við aðstæður. Ákvörðun
Umferðarráðs nær eingöngu til
þess hvar prófað er. Okkur er gert
að prófa við sem fjölbreyttastar að-
stæður, eða eins og reglugerð kveð-
ur á um, bæði í þéttbýli og utan
þess. Um hópbifreiðaprófið segir
m.a. í námsskrá um kennslumark-
mið og próftökur á akstursprófi að
akstur skuli fara fram við þröngar
aðstæður í borg. I tilskipun Evr-
ópuráðsins frá 29. júli 1991 varð-
andi þennan málaflokk segir m.a.
að þegar hægt er að koma því við
skal sá hluti prófsins, þar sem
hæfni próftaka til að aka i umferð
er prófuð, fara fram á vegum utan
byggöra svæða, hraðbrautum og
akvegum og einnig á götum í þétt-
býli þar sem skiiyrði til aksturs
geta talist dæmigerð fyrir þá erfið-
leika sem geta orðið á vegi öku-
manna. Einnig er æskilegt að próf-
ið fari fram við mismikinn umferð-
arþunga. Ef taka á mið af þessum
kröfum er augljóslega erfitt að full-
nægja þeim eingöngu í dreifbýli. í
þéttbýli er aftur á móti bæði hægt
að prófa akstur innan og utan bæj-
ar sem og er gert í prófum á Akur-
eyri og í Reykjavík."
Mikil mismunun
á milli
„Sú ákvörðun
Umferðarráðs
að einskorða
verkleg hópbif-
reiðapróf við
Reykjavík og
Akureyri kemur
til með að leiða
af sér mikla mis-
munun á milli
manna eftir þvi
hvort þeir búa á landsbyggðinni
eða á þessum tveimur stöðum.
Einnig gæti þetta riðið mörgum
skólum að fullu fjárhagslega. Þó að
bóklega kennslan geti eftir sem
áður farið fram nánast hvar sem er
á landinu þá gefur það augaleið að
menn hugsa sig um tvisvar áður en
þeir fara yfir höfuð í námið ef þessi
skipan mála verður ofan á. Menn
sjá aö það verður langhagstæðast
að taka allt námið samtimis og þar
með hópbifreiðaprófið. Mikill
kostnaður getur fyigt því hins veg-
ar fyrir landsbyggðarmann að gera
sér ferð til Reykjavíkur eða Akur-
eyrar til að taka prófið og hvað ef
viðkomandi fellur síðan á þvi? Þá
eykst nú aldeilis kostnaður því
eins og reglur kveða á um þá verð-
ur að líða a.m.k. vika þar tii endur-
taka má prófið. Málið er það að
kennslan þarf ekki að vera lakari
úti á landi en að sjálfsögðu þarf að
standa fagmannlega að henni og
koma þarf á framfæri ýmsum hag-
nýtum upplýsingum um allar að-
stæður til aksturs, t.d. í Reykjavík
og á Akureyri. Þetta er best að gera
einfaldlega með myndum i
kennslustofu. Ef eftirlit af hálfu
Umferðarráðs utan höfuðborgar-
svæðisins verður eins og verið hef-
ur þau fjögur ár sem skólarnir hafa
starfað þrátt fyrir loforð um annað,
þá er ekki von til þess að góður ár-
angur náist.“
-RR
manna
Siguröur Gíslason,
skólastjóri öku-
skóla SG.