Dagblaðið Vísir - DV - 05.03.1997, Blaðsíða 15
MIÐVIKUDAGUR 5. MARS 1997
15
Stórviðri óskast
Alveg er ótrúlegt hvað norðan-
garrinn getur haft góð áhrif á
menn, komi hann svona dag og
dag. Þá á ég ekki við stórátök á
borð við snjóflóð eða tuttugu og
þriggja bíla árekstur heldur stutt-
an hvell, kuldabola sem bítur dag-
part eða svo og hrærir upp í
mönnum.
Á dögunum var lægðin að lóna
yfír landinu og olli hvassviðri og
stormi með snjókomu og skafrenn-
ingi. Útvarpið grátbað menn um
að halda sig heima við en ýmissa
hluta vegna þurftu samt margir að
vera á ferli. Skyldu menn nú ætla
að skap útiverumannanna hefði
verið ekstra þungt og ygglibráin
mikil. En það var öðru nær.
„Víst brosum við upp í sólina, en hjálpsemiskvótinn er tengdur norðangarra og hamförum.'
eitthvað út af beri.
Stundum er sagt að
íslendingar standi
öðrum þjóðum betur
saman bjáti eitthvað
á. Þurfi að sýna sam-
hug í verki sé þessi
fámenna þjóð sem
einn maður. En það
er með ólíkindum
hvað sama þjóð getur
verið hryssingsleg
þegar vel gengur. Það
er með ólíkindum að
við skulum ekki geta
verið svolítið elsku-
leg hvert við annað í
rigningu, sudda eða
sólskini. Víst brosum
við upp í sólina en
hjálpsemiskvótinn er
tengdur norðangarra
eða hamförum.
Kjallarinn
Kristín
Steinsdóttir
rithöfundur
„Pabbi kemur að sækja
mig“
Eins og hendi væri veifað voru
menn búnir að pakka stressinu
niður og voru nú ekkert nema
elskulegheitin hver við annan.
Strætóbílstjóramir dokuðu við og
brostu til fannbarinna farþega
sem gaufuðust inn í vagnana hálf-
blindaðir af kófinu, gangaverðir
skólanna, gæðin uppmáluð, klöpp-
uðu „litlu skinnunum" og reim-
uðu þúsund kuldaskó án þess svo
mikið sem gretta sig út í annað.
Bráðókunnugt fólk hélt dyrum
verslana opnum hvað fyrir öðru
eins og ekkert væri sjálfsagðara.
Bömum og gamalmennum var
hjálpað yfir götur.
„Pabbi kemur að sækja mig!“
æpti lítill snáði
þegar hann kom
inn í skólastofuna
og nokkrar raddir
tóku undir: „Hann
kemur alltaf þegar
er brjálað veður!“
Hvílíkur ham-
ingjudagur...
í sundlaugunum
lónuðu fimm þý-
skir ferðamenn og
upplifðu sinn stóra
dag. (Sennilega skildu þeir ekki
útvarpið sem bað þá um að halda
sig heima!) Þeir vom hér um bil
einu gestimir og ekki nóg með að
þeir fengju víðáttubrjálæði heldur
fengu þeir staðfestingu á því að
eigin kynstofn væri öðrum hraust-
ari og betur til þess fallinn að
takast á við stórviðri og þar með
var ferðin til íslands margbúin að
borga sig.
Upphrópanir á borð við: „Það er
meiri blessuð blíðan! Helvíti er
hann hvass og kaldur! Ekta þorri,
svona á hann að vera!“ ... endur-
ómuðu um allt. Og allt var þetta
sagt með bros á vör. Það var engu
líkara en átökin við veðurhaminn
leystu úr læðingi gleði, hlýju og
elskulegheit sem búa með þjóðinni
en er dags daglega pakkaö niður á
kistubotn og ekki tekið fram nema
Þjóð í bóndabeygju?
Hvemig stendur á þessu?
Gæti það verið af því að íslend-
ingar lokuðust svo kirfilega inni i
sjálfum sér í mörg hundruð ára
einangrun að þeir vöndust hrein-
lega af því að sýna
svipbrigði? Sé þetta
tilfellið ættum við að
geta fengið lækningu
í formi einhvers kon-
ar meðferðar þar sem
okkur yrði náð úr
bóndabeygjunni
hvort sem það yrði nú
gert með naglbít eða
ekki. En þetta skýrir
ekki gleðina sem fylg-
ir kuldabola ...
Skyldi hún stafa af
eðlislægum þumbara-
skap íslendingsins
sem lætur ekki undan
neinu minna en
norðanáhlaupi? Ég
hallast frekar að því
að svo sé. Slíkt
áhlaup er þó skamm-
góður vermir því ekki var hvellur-
inn fyrr genginn yfir og stytt upp
en þeir sömu menn sem vom
barmafullir cif manngæsku í kóf-
inu i gær ætluðu af göflunum að
ganga út af snjómokstri í dag.
Gamla ygglibrúnin var komin á
sinn stað.
. Kristín Steinsdóttir
„Bráðókunnugt fólk hélt dyrum
verslana opnum hvað fyrir öðru
eins og það væri bara ekkert
sjálfsagðara og það hefði hrein-
lega beðið eftir því allt sitt líf að
fá að gera þetta.u
Aðförin að Vestfirðingum
Þorskveiðar fyrir Vestfjörðum
em sérstakt áhugamál fiskiráðu-
neytisins. Það er nú orðið augljóst
að þetta ráðuneyti rær að því öll-
um árum að leggja byggðir þar í
rúst, og má segja að það sé langt
komið að ná þeim markmiðum
sínum. Kálfur Morgunblaðsins
„Úr verinu“ birtir 12/2 reglugerð
fiskiráðuneytisins með uppdrætti
um friðun hrygningarþorsks á
vetrarvertíðinni 1997 sem staðfest-
ir þetta viðhorf ráðuneytisins. Þar
eru bannaðar allar þorskveiðar
innan 3 sjómílna frá fjörumarki
frá Horni austur um Norðurland
og Austurland að Stokksnesi, en
þaðan um Suður- og Vesturland að
Skor, norðan Breiðafjarðar eru
síðan ákveðin stærri bannsvæði.
Það eru aðeins Vestfirðimir, frá
Skorarfjalli norður
um að Homi, þar
sem engar tak-
markanir eru á
þorskveiðum allt
árið um kring. Þar
mega menn veiða
með hvers konar
veiðarfærum allt
upp í fjörusteina.
Eineltiö við
byggðir á Vest-
fjöröum
Það er kunnara en frá þurfi að
segja að flestar byggðir á Vest-
flörðum standa nú mjög höllum
fæti eftir að kvótakerfinu hefur
verið beitt gegn þeim í 13 ár. Tog-
skipum og vinnsluskipum hefur
verið beitt á mið Vestfirðinga all-
an þennan tíma, sem hefur skilað
útgerðum þeirra miklum árangri.
Ekkert hefur verið hugsað um að
þetta hefur bitnað á atvinnu íbú-
anna og byggðum þar. Baráttunni
um yfirráðin yfir auðlindunum í
hafinu hefur verið stjómað af LÍÚ
sem ekki hefur þurft að vanda til
meðalanna en jafnan haft frjálsar
hendur af hálfu fiskiráðuneytis-
ins.
Síðustu upplýsingar em að 22
útgerðir „eiga“ nú réttinn til veiða
á helmingi botnfiskaflans, sem allt
er veitt með togskipum, óhag-
kvæmustu veiðiaðferðinni. Tog-
veiðar á þorski eru sjöfalt dýrari
en línuveiðar.
Þessu til viðbótar hefur fiski-
ráðuneytið komið því í kring að
Þróunarstofnun sjávarútvegsins
vinnur nú að því að kaupa upp
þorskkvóta af smábátum og jafn-
framt að úrelda góð línuskip sem
seld em til útlanda til að koma í
veg fyrir að þau verði aftur tekin í
notkun við þorskveiðar
á landgrunninu.
Þetta kemur sér vel
fyrir LÍÚ, sem getur
þannig komist yfir
kvótana og haldið
áfram að styrkja stöðu
sína við uppkaup á
auðlindinni. Þetta má
segja að sé langtíma-
markmið LÍÚ, en geta
verður þó þess, að það
stendur aðeins svo
lengi sem Alþingi
ákveður að viðhalda
þessu núverandi sið-
spillta kvótakerfi.
Banabiti allra
byggöa á Vest-
fjörðum
Sameining 6 eða 7
sveitarfélaga á norðan-
verðum Vestfjörðum á sl. ári und-
ir heitinu ísafjarðarbær, var til-
raun þeirra til að sameina styrk
sinn til að mæta þessum ágangi
stjómsýslunnar á tilverurétt
þeirra. Bolvíkingar og Súðviking-
ar stóðu þó utan og vildu áfram
reyna á eigin mátt og megin. Samt
hefur togaranum Bessa, sem var
aðaluppistaðan í fiskvinnslu í
Súðavík, verið breytt í vinnslu-
skip og ekki séð hveijar afleiðing-
ar þetta hefur á búsetu í Súðavík.
Sama má reyndar segja um sam-
einingu þorskkvótanna á Þing-
eyri, Flateyri og Suðureyri í eitt
félag með búsetu á ísafirði, en
þetta greiðir götu þess að kvótar
þessa félags, um
11.000 þorsktonn,
fari í vinnsluskip,
sem myndi verða
rothögg á þessar
byggðir allar á einu
bretti. Kvótakerfið
er augljóslega að
verða banabiti allra
byggða á Vestfjörð-
um.
Það er mikil
ábyrgð, sem hvílir á
hinni nýju' bæjar-
stjórn ísafjarðar-
bæjar. Samt verður
þess ekki vart að
hún hafi gert nein-
ar ráðstafanir til að
mæta þessarri aug-
ljósu hættu, sem
steðjar að öllum
þessum byggðum.
Sama má reyndar segja um þing-
menn Vestfjarðakjördæmis. Þeir
reyndu þó að krafla í bakkann á
landsfundi Sjálfstæðisflokksins sl.
haust, en voru þar eftirminnilega
bornir atkvæðum og máttu hverfa
þaðan sneyptir burt. Úrræðið fyrir
Vestfirði hlýtur að felast í sameig-
inlegu átaki bæjarstjómanna allra
þar og þingmanna kjördæmisins
um breytingu á fiskistefnunni fyr-
ir Vestfirði. Það er beðið eftir því
að þessi úrræði sjái dagsins ljós. -
Að hika er sama og að tapa.
Önundur Ásgeirsson
„Úrræðið fyrir Vestfírði hlýtur að
felast í sameiginlegu átaki bæjar-
stjórnarmanna allra þar og þing-
manna kjördæmisins um breytingu
á fískistefnu fyrir Vestfirði. “
Kjallarinn
Önundur
Ásgeirsson
fyrrv. forstjóri Olís
Með og
á móti
Líknarbelgir í bílum
Góður
öryggis-
búnaður
Margrót Sæmunds-
dóttlr hjá Umferö-
arráðl.
„Loftpúðar eru tvímælalaust
mjög góður öryggisbúnaður.
Vitað er að loftpúðar hafa bjarg-
að 1500 manns frá bráðum bana
í umferöar-
slysum í
Bandaríkjun-
um frá 1986 til
1996. Segja má
að með loft-
púða í bílnum
og með beltin
spennt hafi
fullorðinn
maður veitt
sér hámarks-
öryggi. Flest
slys sem orðið hafa þegar fólk
hefur slasast eða dáið þrátt fyr-
ir að loftpúði hafi verið til stað-
ar í bílnum urðu vegna þess að
bílbelti var ekki notað. Vert er
að hafa í huga að loftpúðar eru
hannaðir fyrir manneskju sem
er a.m.k. 152 sm á hæð. Þar af
leiðandi henta þeir ekki litlum
bömum eða smávöxnu fólki. í
rannsóknarstofum er verið að
hanna loftpúða sem er þeim eig-
inleika gæddur að nema þyngd
þess og stærð sem situr í far-
þegasæti. Þessi gerð af loftpúða
er framtíðarlausn. Þar til þessi
búnaður er kominn á markað er
best að böm sitji í aftursæti í
bílum sem búnir eru loftpúð-
um.“
Hættulegir
börnum
„Líknarbelgir hafa reynst
mjög góðir fyrir fullorðna öku-
menn og farþega í bílum og hafa
bjargað fiölda mannslífa. En það
er nauðsynlegt að minna á að á
sama tíma hafa komið upp um
30 tilfelli þar
sem börn hafa
slasast alvar-
lega af völd-
um líknar-
belgja eða öllu
heldur örygg-
ispúða. Aðal-
vandamálið er
að þessir púð-
ar skuli hafa
farið á mark-
að án þess að
menn skoðuðu þennan þátt
nógu vel. Þegar öryggispúðamir
vom settir í bíla í Bandaríkjun-
um á sínum tíma vom þeir próf-
aðir á tilraunadúkkum og geng-
ið út frá því að 80 kg karlmaður
sæti óspenntur í bílnum. Kraft-
urinn í púðunum er svo mikill í
bandarískum bílum og þeir svo
stórir að lítil börn slösuðust,
jafnvel þó að þau sneru í öfuga
átt við akstursstefnu og sætu í
stól. Það er sem betur fer verið
að vinna að nauðsynlegum end-
urbótum sem felast í að koma
skynjara fyrir í sætunum sem
nemur hvort þar situr fullorð-
inn eða barn. Öryggispúðar era
framtíðaröryggistæki en þessi
galli er því miður staðreynd. Ör-
yggispúðar era reyndar minni í
evrópskum bílum en burtséð frá
því verð ég að ítreka þá ábend-
ingu að fólk láti börnin sitja i
aftursætinu.“ -hlh
Herdís Storgaard,
barnaslysavarna-
fulltrúi hjá SVFÍ.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaöið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á netinu.
Netfang ritstjómar er:
dvritst@centrum.is