Dagblaðið Vísir - DV - 16.08.1997, Blaðsíða 15

LAUGARDAGUR 16. ÁGÚST 1997
15
Kennarar og gangaverðir
„Ég er á lúsarlaunum við að
berja inn í hausana á ykkur lág-
marksþekkingu. Það er útilokað
að gera meira en launin gefa til-
efni til,“ sagði kennarinn og lagði
þunga áherslu á orð sin. „Ég er
meira að segja á lægri launum en
gangavörðurinn sem hefur það
lágkúrulega hlutverk að passa
upp á að þið brjótið ekki allt og
bramlið eða skaðið hvert annað,“
bætti hann við og í andliti hans
mátti merkja þjáningu þess ein-
staklings sem hefur verið þjóð-
nýttur og honum stórlega misboð-
ið.
Þetta var í miðjum sögutíma í
8. bekk og nýlokið þriggja mánaða
sumarfríi kennarans. Hann var
þó ekki í neinu sumarskapi enda
runninn upp tími endumýjaðrar
kjarabaráttu til að knýja fram
bætt kjör og hærri laun. Vegna
staðsetningar skólans úti á landi
bjó kennarinn í húsnæði í eigu
sveitarfélagsins sem hann greiddi
málamyndaleigu fyrir. Hann
þurfti aðeins að greiða hluta af
kostnaði við upphitun og lýsingu
hússins þar sem sveitarfélagið tók
að sér þann hluta til að létta und-
ir með kennaranum. Kjör hans
vora því um sumt ólík því sem
gerðist með almenning á staðn-
um.
Vantar þrýsting
„Það er ekkert annað að gera en
að grípa til verkfallsvopnsins enn
og aftur. Þaö er það eina sem
landsfeðumir skilja. Þið getið svo
hjálpað okkur í baráttunni með
því að djöflast heima hjá ykkur.
Það virkar ágætlega að snúa sól-
arhringnum við og halda vöku
fyrir foreldrunum með brambolti.
Það yrði til að setja þrýsting á allt
þjóðfélagið um að ganga tií samn-
inga,“ bætti hann við.
Gáfnaljósið í bekknum, stúlka á
fremsta bekk, rétti upp höndina
og þegar hún fékk athygli kennar-
ans spurði hún og einlægnin
skein úr andlitinu.
„Er ekki slæmt fyrir okkur ef
það verður kennaraverkfall?
Verðum við þá kannski að fara
aftur í 8. bekk næsta ár?“ spurði
hún grafavarleg. Kennarinn svar-
aði henni ekki beint en sagði að
verkfall ætti ekki að þurfa að
skaða svo mjög. Það hlytu að
vera ráð til að ná upp þeim tíma
sem félli úr námi með því að
lengja skóladaginn á seinni hluta
skólaársins.
Skipakóngur á sárkjör-
um
Kennarinn notaði það sem eftir
lifði sögutimans til að tíunda laun
þeirra toppa þjóðfélagsins sem á
annað borð höfðu áhuga á að gefa
upp laun sín og lenda þar með í að
greiða skatta. Hann reifaði fyrir
bömunum laun forstjóra þekkts
skipafélags sem vora á síðasta ári
hátt í tvær milljónir króna á mán-
uði.
„Það er algjör svívirða hvemig
lífsgæðunum er misskipt. Það
mætti halda að þessir olíu- og
skipakarlar væru á heimsmæli-
kvarða,“ sagði hann og lamdi svo
fast í kennarapúltið að bömin á
aftasta bekk hrukku upp af svefni.
„Það þarf á annan tug kennara til
að ná samanlagt sömu launaupp-
hæð og þessi maður hefúr," sagði
hann og bætti við nokkmm for-
stjómm olíufélaga sem slöguðu
hátt í skipakónginn. „Meira að
segja ótíndir iðnaðarmenn hafa
flestir hærri laun en við, svo ekki
sé talað um sjómenn á sumum
fiskiskipum. Þeir sem hafa ekki
annað hlutverk en það að veiða
fisk allt sitt líf,“ sagði hann og það
mátti merkja á roðanum í andlit-
inu að honum var stórlega mis-
boðið.
Kennarinn vissi sem var að
áríðandi var að innræta æskunni
réttlætisvitund. Þó ekki næöust
kjarabætur strax var þó von til að
börnin sem erfa áttu landið og
Laugardagspistill
Reynir Traustason
skólana hefðu til þess þroska að
hækka laun þessarar hvað mikil-
vægustu stéttar samfélagsins þeg-
ar þau kæmust á legg. Það stóð á
endum þegar bjallan hringdi og
sögutímanum lauk að þá hafði
kennarinn lokið við að útlista hin
bágu kjör og þannig náð að tappa
af mestu reiðinni.
Berjumst, bræður
Það var fátt annað rætt á kenn-
arastofunni en verkfallið sem
flestir voru sammála um að væri
eina leiðin til að ná fram leiðrétt-
ingum á hinum bágu kjörum. Ein-
stöku raddir heyrðust þó um að
heppilegra væri að beita öðrum
aðferðum til að ná fram betri kjör-
um.
„Það eina sem þetta lið skilur
er að við lömum samfélagið. Það
gengur ekki lengur að við skulum
þurfa að búa við þessi bágu kjör
og það verður að ráða á þessu bót.
Við skulum beijast, bræður og
systur,“ sagði kristinfræðikenn-
ari á sjötugsaldri og honum var
mikið niðri fyrir. Skólastjórinn
tók undir með kennumm sínum
og sagöi verkfallsvopnið einu von-
ina til að komast upp fyrir taxta
annarra óæðri stétta.
Ljótt að metast
Það var líf og fjör í frímínútun-
um. Gangavörðurinn hálaunaði
átti fullt í fangi með að hemja
börnin og halda þannig uppi
nauðsynlegum aga og vinna þar
með fyrir kaupinu sínu. Tveir
drengir á 11. aldursári rifust há-
stöfum um þaö hvor ætti tekju-
hærri foreldra. „Pabbi minn er
með 200 þúsund á mánuöi og
mamma er með 250 þúsund," æpti
annar að hinum sem nefnt hafði
ivið slakari afkomu á sínu heim-
ili. „Pabbi þinn og mamma em á
algjörum kennaralaunum,“ bætti
hann illkvittnislega við og þá var
hinum nóg boðið og hann vidi
ekki sitja undir slíkum svívirð-
ingiun. í sömu svifum og hann
réðst á félaga sinn bar skólastjór-
ann að. Hann hafði heyrt síðustu
orðaskipti drengjanna og gekk á
milli þeima og sagði í fóðurlegum
áminningartóni: „Það er ljótt að
metast. Það er til orðatiltæki sem
segir að setja beri manngildið
öðm ofar,“ sagði hann og út-
skýrði fyrir drengjunum hvað
manngildi væri í samanburði við
verðgildi. Gangavörðurinn kink-
aði ákaft kolli undir hugvekju
lærimeistarans. Strákamir létu
af óspektunum þegar þeir áttuðu
sig á þeirri villu vegar sem þeir
vom á.
Sögukennarinn stormaði fram
hjá gangaverðinum inn í
kennslustofu 9. bekkjar með
svitaperlur á enninu. Það var
runnin upp síðasta kennslustund
dagsins og hann var enn upp-
næmur vegna launamisréttisins
í samfélaginu. Honum varð hugs-
að til þess tíma þegar farand-
kennarar fóm um héruð og nutu
virðingar á borð við sýslumenn
og lækna þótt launauppskeran
þyldi ekki samanburðinn fremur
en nú. Það voru einna helst
prestarnir sem hrapað höfðu í
kjörum og virðingu að sama
skapi og kennarar. Örlög kenni-
mannanna í lífsins ólgusjó áttu
sér þó þær eðlilegu skýringar að
bújarðir, sem þeim voru ánafn-
aðar á banabeði stöndugra
bænda, höfðu fallið í verði og því
ekki lengur tflefni bættra líf-
skjara. Hann slengdi skræðun-
um á kennarapúltið og hóf
kennsluna.
„Þetta eru nú meiri andskot-
ans kjörin sem maður býr við.
Það eru vandfundnar bágstadd-
ari stéttir en við kennarar. Þetta
endar með því að það verða ekki
aðrir en aumir leiðbeinendur tfl
að leiða ykkur í gegnum skóla-
kerfið. Kannski gangaverðirnir
taki bara að sér kennsluna. Þeir
hafa aOavega launin til þess.
Jæja, börnin góð. Við skulum
taka fyrir verkfaOsátök í bresk-
um kolanámum á síðustu öld,“
sagði sögukennarinn og andvarp-
aði.