Dagblaðið Vísir - DV - 27.09.1997, Qupperneq 15

H>'V LAUGARDAGUR 27. SEPTEMBER 1997
15
Smíði úr tré er mikil list. Hagir
trésmiðir hafa því löngum vakið
aðdáun mína. Það helgast meðcil
annars af því að ég hef fundið til
vanmáttar á þessu sviði. Menn
eru misjafnlega handlagnir, sum-
ir flinkir en aðrir ekki. Ég hef
ekki tilheyrt hópi handlaginna.
Ailt í kringum mig úir hins vegar
og grúir af völundum. Hamrar,
sagir, tommustokkar og jafnvel
útskuröarjám leika í höndunum á
þeim.
Særður
fegurðarsmekkur
Ég var ekki góður í smíði í
bamaskóla og heldur ekki í gagn-
fræðaskóla. Ef ég negldi í spýtur
klofnuöu þær, sagarfor skekktust
og ég valdi rangan grófleika sand-
pappírs. Útsagaðir jólasveinar úr
krossviðarplötum líktust ekki
jólasveinum. Ég var lengi með
jólatréskross, líklega fram undir
jafndægur á vori. Það kom ekki
að sök því hann hélt ekki einu
sinni ræfilslegustu grein, hvað þá
tré.
Annan vetur var viðfangsefnið
hjá mér, líkt og bekkjarbræðrum
mínum, blaðagrind. Hún var ein-
faldrar gerðar, botn og tvær lapp-
ir. Ef rétt er munað áttu tveir
pílárar að halda dagblöðunum.
Þessar grindur prýddu heimili
foreldra bekkjarbræðranna. Mín
særði fegurðartilfínningu allra
ærlegra manna. Hún hlaut því
svipuð örlög og þúsundir fóta-
nuddtækja síðar. Grindin fór við-
stöðulaust í geymsluna. Bókastoð,
sem átti að vera í vinkil, fékk
sömu meðferð.
Framlag til
fullnaðarprófs
Lengst náði ég í smíðunum er
ég lagði til prófs langhund úr
tekki. Smíðakennari minn í 11 ára
bekk afhenti mér ílangan
tekkkubb um haustið. Kubbm-inn
W\ T'T

II
N III

F jöSS £ .77' mm wmM
-HHOplwn v a;-"
L* .. • -•Æff ^ ra w tfÍMMmH
upp aðgerðaplan. Hann sýndi
hvar festa bæri járn og tré, lagði
áherslu á notkun snúru og halla-
máls og hvatti mig til dáða. „Pís
of keik,“ sagði hann upp á út-
lensku og átti greinilega við að
pallasmíði væri auðveld viður-
eignar.
Hjálp í neyð
Nú hafði ég ekki smíðakemiara
til trausts og halds. Ég stóð einn
hjá gagnvörðu timbrinu með láns-
hamar, nokkra nagla og hallamál.
Konan blístraði lagstúf innan-
dyra. Hún vissi af sínum Roy
Rogers úti við. Frómt frá sagt
hafði sú kúrekaímynd ekki hug-
mynd um hvemig átti að byrja.
Það vildi mér til happs að
tengdafoður minn bar að garði í
miðjum þessum vandæðagangi.
Hann er ekki smiðslærður fremur
en tengdasonurinn en óragur og
kippir sér ekki upp við smámvmi.
Hann greip planka og rak hann
fastan með gaur sem ég rétti hon-
um. Hann lét ekki þar við sitja
heldur greip fleiri slíka, skó og
vinkla og raðaði upp. Á skammri
stimdu voru fyrstu langbönd föst.
„Klæðum á þau til prufu,“ sagði
tengdafaðirinn, fullur áhuga á
framgangi málsins.
Hann hafði í millitíð lagt fram
hleðsluborvél svo festa mætti
stoðir og borð með skrúfum i stað
nagla. Sá góði maður hvarf hins
vegar jafnsnöggt og hann hafði
komið.
Píreygður
handverksmaður
Ég var hins vegar kominn af
stað og málið leit vænlega út þeg-
ar konan kom í gættina. Þá sat ég
klofvega á stoö og boraði með
hleðsluvél. „Ég vissi að þú gætir
þetta einn og óstuddur," sagði
konan. Hún horfði með aðdáun á
nýjan og breyttan eiginmann. Þar
var kominn handverksmaður sem
I hóp handlaginna
entist veturlangt. Vitnisburður að
vori var þokkalegur. Þá hafði ég
sargað á tekkskepnu þessa fjórar
breiðar lappir, langt höfúð og
skott sem stóð beint aftur. Það var
ekki vegna þess að hundnefna
þessi ætti að líta svona ÚL Hún
þróaðist bara svona í höndunum á
mér. Auk sagar beitti ég þjöl á
skepnuna og pússaði eftir mætti
með sandpappír. Að lokum bar ég
tekkolíu á rakkann.
Svo heppilega vildi til að næsta
vetur tók nýr smíðakennari við
bekknum. Að áliðnum þeim vetri
dró ég fram langhundinn, pússaði
hann lítillega og olíubar á ný.
Tekkhundurinn góði veit mitt
framlag til fúllnaðarprófs í handa-
vinnu. Enn dugði langhundurinn
í fyrsta bekk gagnfræðaskólans
enda nýr kennari í nýjum skóla.
Ég lét þar við sitja. Smíði þessar-
ar merku skepnu hafði margborg-
að sig.
Það eru því fáir smiðisgripir
sem eftir mig liggja. Mér var
sama um blaðagrindina, jóla-
tréslöppina og bókastoðina. Hund-
urinn var mér hins vegar kær.
Þess vegna átti ég hann enn þegar
við hjónakomin ragluðum síunan
reytum. Merkilegt nokk þótti kon-
unni tekkskepna þessi lagleg á
sinn hátt, eiginlega súrrealísk.
Hún, setti hundinn því upp í hillu.
Það er eina viðurkenningin sem
ég hef fengið á listamannsferli
mínimi.
Ósk um sólpall
Eftir þessi afrek lagði ég smíð-
ar á hUluna í orðsins fyllstu
merkingu. Ég tel það ekki með
þótt ég hafi naglhreinsað og skaf-
ið steypu af borðum.
Ég var þvi algerlega áhyggju-
laus þegar ég samþykkti fróma
ósk konu minnar um að koma
upp sólpalli í sumar. í mínum
huga kom annað ekki til greina
en að fá smið til þess að sjá um
það mál. Ég fór því glaður í bygg-
ingavöraverslunina og pantaði
gagnvarið pallaefni, íjalir og uppi-
stöður. Ég var jafnkátur þegar ég
sótti efnið á pallbíl sem ég fékk
lánaðan og flutti á byggingarstað.
Gamanið kámaði ekki fyrr en ég
innti konuna eftir iðnaðarmann-
inum í verkið. „Þú gerir þetta
sjálfúr, elskan," sagði hún. Hún
var sykursæt í framan og brosti
sínu blíðasta.
Það þyrmdi yfir mig. Gagn-
varða efiiið varð skyndilega ógn-
vekjandi. Fjalimar og stoðimar
urðu í augum mér græn ófreskja.
„Ég á ekki hamar og ég kann ekki
á hallamál," stamaði ég í örvænt-
ingu. „Þú færð það bara lánað og
lærir að nota þetta, góði minn,“
sagði konan. Það var eins og hún
væri víðs fjarri öllum raunvera-
leika, lifði í einhverri draumaver-
öld. Hún sá mig fyrir sér með
hamar, sög og nagla, jafnvel með
trésmiðasvuntu úr leðri.
Laugardagspistill
Jónas Haraldsson
fíéttastjori
Roy Rogers
með hamar
„Ertu með sjátfri þér, kona?“
spurði ég. „Þú veist aö ég get þetta
ekki.“ Á svipnum á henni mátti
greina að hún ímyndaði sér mig
sem eins koncir Roy Rogers á
væntanlegum sólpalli. í stað
byssunnar væri hamar í beltis-
stað. í stað skota væri ég með
nagla og skrúfúr í leðursvuntu.
Það vantaði ekkert nema Trigger.
Mér datt í hug að hringja í mág
minn sem er trésmíðameistari og
fá hjá honum leiðbeiningar sím-
leiðis. Ég hætti við það. Maður
verður að halda andlitinu innan
fjölskyldu og ættar. Þess í stað
leitaði ég til vinnufélaga míns.
Hann eyðir tómstundum sínum í
smíðar. „Sólpallur," sagði vinnu-
félaginn upprifmn. „Það er ekkert
mál. Þú kaupir þér bara skó og
vinkla. Síðan raðar þú upp lang-
böndunum á uppistöðumar og
klæðir pallaefhið á. Þetta er ekki
vinna, þetta er hrein skemmtim."
Skór fyrir battinga
„Hvemig skó?“ spuröi ég var-
fæmislega. „Áttu við með stáltá ef
maður missir hamarinn?" „Nei,
nei,“ sagði vinnufélaginn. „Þú
kaupir vinkla og skó fýrir batting-
ana sem þú klæðir á.“ Ég var eitt
stórt spumingarmerki í framan.
Nefndir battingar vora ekki í
mínum kunningjahópi. Vinnufé-
laginn hélt ró sinni og útskýrði
málið. Skómir og vinklamir voru
til þess að festa langbönd imdir
pallklæðninguna en ekki öryggis-
búnaður fyrir iðnnema.
Hjálpsami vinnufélaginn greip
blað á borðinu mínu og rissaði
vílaði ekkert fyrir sér.
Ég kaus að nefha ekki þátt föö-
ur hennar í málinu og tók einn
við hrósinu. Konan lét sem hún
vissi ekkert. Á meðan hún horfði
á beitti ég hallamálinu nokkrum
sinnum og pirði augað þegar ég
kíkti eftir langborði. Ég hafði séð
smið gera slíkt Þessi gjömingur
minn smellhitti í mark. Konan sá
að á nýja pallinum var enginn
veifiskati.
Eftir að ég var kominn af stað
var í raun auðvelt að klára. Pall-
urinn reis því án atbeina smiðs.
Ég neita því ekki að ég var mont-
inn meö sjálfan mig, jafiivel svo
að konu og bömum þótti nóg um.
Það komst ekkert annað að hjá
mér. Ég talaði í tommum, tvær-
fjórar og ein-sex. Bestur var ég
þegar ég komst yfir rafhefil. Ég
hafði aldrei heyrt af slíku appar-
ati. Þetta var eins og að eignast
leikfang. Ég spændi upp bjálka og
borð og lét sem ég væri að rétta af
skekkju í timbrinu. Þá var ekki
nóg með að ég vissi allt um batt-
inga. Nú höfðu dregarar bæst í
hópinn.
Ég var kominn í hóp handlag-
inna eftir öll þessi ár. Æra mín
var risin upp. Ekkert var mér
ómögulegt.
Gott ef ég rek ekki saman jóla-
trésfót fyrir jólin og gef konunni.
Hver veit nema ég hafi heima-
gerða bókastoð í pakkanum líka.