Dagblaðið Vísir - DV - 28.04.1998, Síða 13

ÞRIÐJUDAGUR 28. APRÍL 1998
13
Þjóðhættulegt
stjórnarfrumvarp
Þingmenn þegja
Páll Sigurðsson lagaprófessor er
einn af mörgum hæfum mönnum
sem um frumvarpið hafa fjallað og
telja það ótækt. Hann segir í grein
í Morgunblaðinu þriðja apríl:
„Stjórnsýsla yflr hálendinu ...
„Skipting hálendisins mun vara um alla framtíð og hafa þýðingu fyrir hvert einasta íslenskt mannsbarn," segir
Steinunn m.a. í grein sinni.
Ef illa tekst til gæti
farið svo að dagsins 28.
apríl yrði minnst sem
einhvers mesta óheilla-
dags í islenskri sögu.
Þá stendur fyrir dyrum
á Alþingi lokaaf-
greiðsla á stjórnar-
frumvarpi um skipt-
ingu 40 prósenta ís-
lands, hálendisins,
milli flörutíu sveitarfé-
laga í flörutíu tertu-
sneiðar sem geta mæst
á ólíklegustu stöðum.
Afleiðingar af þess-
ari skipan mála hafa
alls ekki verið útskýrð-
ar nægilega fyrir fólk-
inu í landinu, og það er
hörmulegt. Skipting há- ——
lendisins mun vara um
alla framtíð og hafa þýðingu fyrir
hvert einasta íslenskt mannsbam.
Vil verja landið
Sumir líta á það sem ranglæti
að flögur prósent þjóðarinnar eigi
að ráða yfir næstum helmingi þess
eina lands sem við byggjum. Aðrir
sjá fyrir sér landamerkjadeilur í
æðra veldi og stanslausan ófrið.
Þetta er hvort tveggja rétt, en
þetta er ekki það sem ég hef
áhyggjur af. Ég hef áhyggjur af
landinu sjálfu, sem við höfum kall-
að landið okkar, og ég vil verja
það. Ég vil verja það fyrir ofbeit,
gegndarlausu landslagsraski
vegna virkjana, efnistöku. Ég vil
verja það fyrir eilifri stóriðju, fyr-
ir skipulagsslysum, fyrir sundur-
leitu kofa- og sjoppufargani.
Sú skipan mála sem væntanlega
verður afgreidd frá Alþingi býður
öllum þessum hættum heim. Því
vil ég nefna þetta stjórnarfrum-
varp félagsmálaráðherra þjóð-
hættulegt.
Kjallarinn
verður að sjálfsögðu
að byggjast á mik-
illi yfirsýn og víð-
tækri gæslu al-
mannahagsmuna
sem sveitarfélögun-
um, mörgum fá-
mennum og lítils
megandi, yrði
ofraun að rísa und-
ir. Fámennið leiðir
meðal annars til
hættu á hagsmuna-
árekstrum og van-
hæfi. ... Sérstaklega
á þetta við um
skipulags- og bygg-
ingamál hálendis-
ins þar sem skipu-
leggjendumir verða
að vera hátt hafnir
yfir hrepparíg ..."
Það þarf reyndar ekki lögspek-
ing til að sjá þennan einfalda
sannleika. En þingmenn virðast
ekki skilja hann. Ef þeir skilja,
hvers vegna þegja þeir þá í stómm
Steinunn
Sigurðardóttir
rithöfundur
stíl? Stjórnarþingmenn hafa þag-
að, utan þrír, Alþýðubandalag hef-
ur verið máttlaust í andstöðu
sinni. Einungis alþýðuflokksþing-
menn hafa mótmælt kröftuglega.
Dreifbýlisatkvæöin dýrmætu
Enn einu sinni vaknar spurn-
ingin: Hvaða fólk er þetta á Al-
þingi? Hvað er það að hugsa? Er
það svo rígbundið á flokksklafann
að það þegir út yfir alla skynsemi
og samvisku? Eru það dreifbýlisat-
kvæðin dýrmætu sem sitja föst í
kokinu og varna máls? Það
minnsta sem við kjósendur getum
nú farið fram á er tími, tími til að
ræða og taka þátt I að ákveða hvað
verður um landið okkar, í bókstaf-
legri merkingu.
Ef frumvarpið um tertusneið-
arnar flörutiu verður samþykkt
frá Alþingi mun vansi þeirra sem
að því stóðu,
þeirra sem sam-
þykktu, þeirra
sem stóðu að-
gerðalausir hjá,
verða ævarandi.
Kjósendur um
allt land eru nú
óðum að vakna
til vitundar um
þetta óheilla-
frumvarp og þeir
munu beita refsi-
vendinum harkalega þegar þeir fá
tækifæri til. - En landinu mun
blæða - það verður ekki aftur tek-
ið.
Steinunn Sigurðardóttir
„Enn einu sinni vaknar spurning-
in: Hvaða fólk er þetta á Alþingi?
Hvað er það að hugsa? Er það
svo rígbundið á fíokksklafann að
það þegir út yfír alla skynsemi og
samvisku?u
Ekki fréttir úr leikhúsi
Það að hugsa þykir ekki par fínt
í íslensku leikhúsi. Það að hugsa
ekki þykir aftur á móti smart,
enda hafa titrandi glansmyndir
gert myrk og leitandi orö óþörf, er
okkur sagt. Þess vegna eru þeir,
sem ekki hugsa, fengnir til að
setja upp hugsanir dauðra leik-
skálda á hugsunarlausan hátt svo
þær höfði til fáfróðs almennings
sem ekki getur hugsað.
Eða eins og Sveinn Einarsson
orðar það í nýlegu Morgun-
blaðsviðtali, þá er „reynt að finna
eitthvað smellið sem grípur strax“
og getur stundum lent út i „smart-
mennsku“, sem Sveini þykir afleit
einhverra hluta vegna.
„Við hugsum ékki,“ segir hann
ennfremur: „Það er það sem ég er
að biðja um. Hugsun!" Hvar hefur
maðurinn eiginlega verið, spyr ég,
hann gæti eins hafa sokkið með
Títanik, því veit hann ekki hver
vindstaðan er, að þekking þykir
hallærisleg og að hvergi er minna
hugsað en í leikhúsinu sem hann
stjómaði eitt sinn; hver nennir að
horfa á hugsanir nú á dögum?
Lík eru ei til yndis
Bókmenntafræðingar eru
hræddir við leikhúsið, segir
Sveinn i sama
viðtali, en ætli
skýringin sé
ekki önnur -
því hvernig er
hægt að rækta
með sér áhuga
á bægslagangi
eins og Hamlet-
uppfærslu Þjóð-
leikhússins
sem sýndi svo
tæplega verður
um villst að tískudraumar leik-
hússins hafa engan áhuga á bók-
menntum.
Hvað kemur löngu dauður og
ósmart kall eins og Shakespeare
okkur við, spurði leikstjórinn, kall
sem aldrei hefur drukkið á Kaffi-
bamum og skrifaði sig í
hel fyrir mörg hundruð
árum?
Það er að sjálfsögðu
mikið rétt, lík eru sjaldan
augna- eða hugaryndi, en
hví í ósköpunum var mað-
urinn að velta sér upp úr
Hamlet ef textinn var fyr-
ir honum? Hélt hann að
hægt væri að fleygja lík-
inu og halda kistunni?
Tilgeröarverölaun
Sumir sáu þó í þessu
nýnæmi og frumleika; DV
blés í lúðra og veitti til-
gerðarverðlaun á milli
ósýnilegra fiskrétta, skraf-
að var um lofsverða
dirfsku sem endurspegl-
aði á listrænan hátt hraða
og sundurgerð nútímalífs milli
Klapparstígs og Lækjartorgs. Það
hefur sennilega gleymst í glaumn-
um að „tónlistarmyndbandsstíll-
inn“ (sem svo kallast) tengist gam-
alkunnri afþreyingaraðferð, enda
hefur ákveðinn hópur fólks ævin-
lega haft þörf fyrir „smartheit",
sundurlaus og ofsafengin áreiti,
uppnámsstil og sensasjónir.
Uppsetning Þjóðleikhússins
virðist hafa verið
gamaldags meló-
drama, hraðspól-
uð nítjándualdar-
della, reist á ein-
faldri tuggu um
strákling sem
ekki fær það sem
hann vill. Öðrum
merkingum mun
hafa verið fleygt
út í hafsauga
enda er heiglum
ekki hent að
skilja löngu úrelt
rausið i líkinu.
Leikhúsið á ekki
aðeins að full-
nægja leikurum
sem hafa gaman
af þvi að leika,
segir Sveinn
Einarsson, en af hverju ekki, spyr
ég? Höfum við ekki komið á fót
voldugum stofnunum, háskóla,
þingi og flölmiðlum, handa fólki
sem hefur gaman af því að tala; og
leikhúsið er ein þeirra, nema hvað
þar kjaftar hver tuska með stæl og
hreyfir sig smart á meðan.
Er hægt að biðja eitthvað um
meira?
Matthías Viðar Sæmundsson
„Þess vegna eru þeir, sem ekki
hugsa, fengnir til að setja upp
hugsanir dauðra leikskálda á
hugsunarlausan hátt svo þær
höfði til fáfróðs almennings sem
ekki getur hugsað.”
Kjallarinn
Matthías Viðar
Sæmundsson
dósent
Með og
á móti
Er nauösynlegt að hafa
þriðja aflið í borgarstjórn-
arkosningunum?
Þörf á þriðja
aflinu
Methúsalem Þóris-
son, efsti maöur á
lista húmanista.
„Stjórnmál eiga að snúast um
líðan fólks og lífsskilyrði í borg-
inni okkar.
Vinur minn
einn kallaði
framboð R-list
a og D-lista tví-
buraframboð
vegna þess að
þeir fylgja báð-
ir sömu stefn-
unni, markaðs-
hyggjunni. Þeir
ganga út frá
því að allt
starfi sam-
kvæmt fyrirfram ákveðnu mark-
aðslögmáli sem muni sjá fyrir
þörfum fólks. En það þveröfuga
gerist. Fátæktin eykst og fólk er
fullt óöryggis um framtíðina.
Húmanistar hafna þessari stefnu
algerlega og ég tel það grundvall-
arnauðsyn að bregðast við henni.
Valdamenn eru sífellt tillitslaus-
ari og tilfiningalausari fyrir líð-
an fólksins sem liggur við köfn-
un. Það er augljóst hvemig Sjálf-
stæðisflokkurinn fylgir markaðs-
hyggjunni með tilheyrandi
einkavæðingu á eignum þjóðar-
innar. Það hefur komið ýmsum á
óvart að R-listinn fylgir sömu
stefnu í borgarmálefnunum.
Hann gengur harðar fram en
sjálfstæðismenn og ræðst á garð-
inn þar sem hann er lægstur. R-
listinn hefur nú einkavætt leigu-
húsnæði borgarinnar þar sem fá-
tækasta fólkið býr og stofnað ör-
yggi þess í hættu. Húmanista-
flokkurinn er eina aflið sem
berst gegn markaðshyggjunni og
setur fram nýja stefnu i borgar-
stjórnarkosningunum. Þar eru
grunnþarfir fólks fyrir heilbrigð-
isþjónustu, menntun, lífvænleg-
um launum og húsnæði sett í for-
gang. Því er þörf á framboði
Húmanistaflokksins."
Alveg nóg að
hafa tvo lista
„Ég tel að þaö sé alveg nóg að
hafa tveggja flokka kerfi eins og
gert er í Bandaríkjunum. Þá taka
þeir stjórninni
við sem standa
sig betur í
kosningum.
Það er alveg
nóg að hafa
stóru listana
tvo án þess að
annar listi eða
listar bætist
við. Ég er alls
ekki að gera
litið úr Húm-
anistaflokkn-
um því þeir eru án efa ekkert
verri en hinir flokkarnir. Þessi
flokkur hefur eflaust margt til
síns máls. Aðalmálið er einfald-
lega að það er nóg að hafa tvo
lista. Ef það koma fleiri listar þá
er það bara til að rugla fólk í
ríminu og taka atkvæði frá hin-
um. En við erum í lýöræðisþjóð-
félagi og þeir hafa leyfi eins og
aðrir til að bjóöa sig fram. Ég er
heldur ekki ánægður með próf-
kjörsmál hjá flokkunum. Að
mínu mati er of mikið af ungu
fólki, sém er varla búið að slíta
barnsskónum, komið ofarlega á
lista. Þetta er framagjamt ungt
fólk sem vill án efa vel en hefur
þó ekki þá reynslu sem er nauð-
synleg. Á sama tíma dettur út
margt gott og eldra fólk af því
það er ekki að smala atkvæðum
af sama kappi og það yngra. Það
treystir frekar á dómgreind kjós-
enda.“
-RR
Magnús V. Péturs-
son, verslunarmaö-
ur í Reykjavík.