Dagblaðið Vísir - DV - 01.11.1999, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 1. NÓVEMBER 1999
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjómarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EVJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ÓLI BJÖRN KÁRASON
Aðstoðarritstjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjóm, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift: ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÓLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og f gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fýrir myndbirtingar af þeim.
Stærsta einkavæðingin
í þessari viku veröur gengiö frá umfangsmestu
einkavæðingu á íslandi fram til þessa, þegar ríkissjóð-
ur selur 51% hlut sinn í Fjárfestingarbanka atvinnu-
lífsins - FBA. Kaupendur eru 26 aðilar, lífeyrissjóðir,
fjárfestingarfélög, fyrirtæki og einstaklingar.
Aðeins ein þátttökutilkynning, sem uppfyllti alla
skilmála, barst í útboð á sölu hlutabréfa ríkisins í FBA
og var hún að frumkvæði þeirra sem standa að Orca
SA, sem áður hafði keypt stóran hlut í bankanum við
lítinn fögnuð forsætisráðherra. Niðurstaðan sem nú
virðist fengin ætti að vera Davíð Oddssyni að skapi
um leið og vangaveltur um leynisamninga og óeðlilega
viðskiptahætti ættu að heyra sögunni til.
Ríkisstjórnin hefur alla tíð lagt ofuráherslu á dreifða
eignaraðild að bönkunum. Þó voru litlar eða engar at-
hugasemdir gerðar við eignarhlut sparisjóðanna og
Kaupþings í FBA - ekki fyrr en sami hlutur var seld-
ur Orca SA. Þó gerðist ekkert annað en að hlutabréf
færðust á milli tveggja félaga í Lúxemborg í eigu ís-
lendinga. Á tímabili villti þessi oftrú á dreift eignar-
hald mönnum sýn á það sem mestu skiptir - að losa
ríkið út úr rekstri sem það á ekkert með að hafa und-
ir höndum. Dreift eignarhald er göfugt markmið og
raunhæft til skamms tíma en sé litið til framtíðar ekki
annað en misskilningur á eðli frjálsra viðskipta.
Vissulega er hægt að deila um þær leikreglur sem
settar voru við söluna á meirihlutanum í FBA, en nið-
urstaðan er fengin. Mestu skiptir að leikreglurnar
voru einfaldar, öllum ljósar og allir sátu við sama
borð. Ríkissjóður fékk gott verð og bankinn kemst í
eigu traustra aðila sem munu mynda nauðsynlega
kjölfestu í rekstri og stefnu bankans.
Nú þegar vandræðagangurinn vegna FBA er að baki
getur ríkisstjómin spýtt í lófana og haldið ótrauð
áfram við einkavæðingu fjármálakerfisins. Lands-
bankinn og Búnaðarbankinn bíða þess að verða seldir.
Síðustu ár hefur jarðvegurinn verið undirbúinn
undir einkavæðingu stórra ríkisfyrirtækja. Frelsi á
fj ármálamarkaðinum hefur verið drifkraftur í einka-
væðingunni og gert einstaklingum jafnt sem fyrirtækj-
um og sjóðum kleift að taka þátt í henni. Stefna ríkis-
stjómarinnar hefur því skilað umtalsverðum árangri
að þessu leyti.
Fjárfestingarbankinn hefur náð ágætum rekstrarár-
angri frá því hann tók til starfa og því ætti fjárfesting
í hlutabréfum bankans að skila þokkalegri eða góðri
ávöxtun. Aðrir bankar hafa einnig náð árangri á síð-
ustu misserum, þrátt fyrir að sú hagræðing sem að var
stefnt í íslensku bankakerfi hafi ekki náð fram að
ganga. Eignarhald á bönkum hefur komið í veg fyrir
raunverulega hagræðingu. Nú þegar sala á FBA er í
höfn og ef ríkisstjómin brettir upp ermarnar og selur
Búnaðarbanka og Landsbanka, skapast aðrar og betri
forsendur til hagræðingar.
Staðreyndjn er sú að íslenskar fjármálastofnanir eru
litlar og sameining þeirra er allra hagur. Eigendur
hagnast og viðskiptavinir njóta betri og ódýrari þjón-
ustu en áður. Ekkert er hægt að spá um hvemig hag-
ræðing og sameining banka muni þróast á komandi
mánuðum og misserum, en óneitanlega er athyglisvert
að tveir af stærstu hluthöfum íslandsbanka eru á með-
al nýrra hluthafa í Fjárfestingarbankanum.
Óli Björn Kárason
Aöalskrifstofa ráðuneytanna
- hækkun milli fiáriaga 1999 og fjáriagafrumvarps fyrir 2000
Skrifstofur ráð-
herra þenjast út
ráðuneytisins út um
13,1%. Sambýli
þroskaheftra, með-
ferðarstöðvar fyrir
unga fíkla, svo ekki
sé minnst á heimili
fyrir heilaskaðaða
myndu vafalaust
þakka fyrir gætu þau
skammtað sér
13-19% hækkun milli
ára eins og Finnur
skammtar sér í skrif-
stofuhaldið. Forsæt-
isráðherrann hefur
manna snjallast
brýnt fyrir almenn-
ingi nauðsyn aðhalds
og sparnaðar. í hans
eigin ráðuneyti birt-
ist það með því að
„Sambýli þroskaheftra, með-
ferðarstöövar fyrir unga fíkla,
svo ekki sé minnst á heimili fyr■
ir heilaskaðaða myndu vafalaust
þakka fyrir gætu þau skammtað
sér 13-19% hækkun milli ára
eins og Finnur skammtar sér í
skrifstofuhaldið. “
Kjallarinn
Össur
Skarphéðinsson
alþingismaður
Allir ráðherrarnir,
utan einn, eru í óða-
önn aö þenja rekstur
aðalskrifstofa ráðu-
neyta sinna langt um-
fram þau 3% sem rík-
isstjórnin leggur til að
rekstur rikisins megi
hækka um á milli ára.
Finnur Ingólfsson ætl-
ar að eyða 23,4 millj-
ónum meira á næsta
ári til að reka aðal-
skrifstofur ráðuneyta
sinna en hann þurfti
á þessu ári. Siv getur
ekki rekið aðalskrif-
stofu umhverfisráðu-
neytisins kinnroða-
laust nema hún fái
17,6 milljónum meira
í eyðslufé en dugði
forvera hennar.
Finnur langverstur
Aðalskrifstofurnar
eru stjórnstöðvar
ráðuneytanna. Fimm
ráðuneyti hyggjast
þenja út rekstur skrif-
stofanna um 13,1-19%.
Kostnaður við aðal-
skrifstofur allra
hinna, að sjávarút-
vegsráðuneytinu frá-
töldu, vex um 4,4% - 7,8%. Þetta er
langt ofan við samþykkt ríkis-
stjórnarinnar um 3% hækkun
rekstrargjalda milli ára.
Finnur Ingólfsson, iðnaðar- og
viðskiptaráðherra, stendur sig
hlutfallslega langverst. Samkvæmt
fjárlagafrumvarpinu hyggst hann
blása út rekstur aðalskrifstofu iðn-
aðarráðuneytisins um 19%. Það er
ríflega sexfalt meiri aukning en
forsendur fj árlagafrum varps ins
gera ráð fyrir skv. samþykkt ríkis-
stjómarinnar. Að auki ætlar Finn-
ur þenja aðalskrifstofu viðskipta-
framlög til aðalskrifstofu blása út
um 15,9%. Hækkanir allra ráð-
herranna eru sýndar á meðfylgj-
andi grafi sem er unnið upp úr
fjárlagafrumvarpinu. Allir nema
einn eru langt fyrir ofan 3% sam-
þykkt ríkisstjómarinnar.
Skelfilegt fordæmi
ráðherranna
Skýringarnar og afsakanimar á
þessu hróplega ósamræmi milli
orða og gerða ráðherranna eru
auðvitað endalausar. Fyrir ASÍ
sem er á leið í kjarasamninga er
vafalaust fróðlegt að Bjöm Bjarna-
son skýrir 7,8% hækkun á aðal-
skrifstofu sinni einvörðungu með
launahækkunum og breyttri sam-
setningu starfsliðs. Páll Pétursson
tínir tH nýja nefnd og þarf einnig
að mæta 'veikleika í rekstri skrif-
stofu.
Siv og Sólveigu Pétursdóttur
vantar bíl og ritara enda þeirri út-
gerð ekki lengur dedt á tvö ráðu-
neyti einsog áður. Davíð Oddsson
þaif að mæta auknum umsvifum í
upplýsingamálum og tímabundn-
um kostnaði vegna kristnitökuaf-
mælis. Guðni kemst ekki af nema
með því að hafa sérfræðing í garð-
yrkju á skrifstofunni. Fjármála-
ráðherra hefur gildustu skýring-
una, þar sem verið er að færa
giska þung verkefni til aðalskrif-
stofunnar sem vom unnin ann-
ars staðar áður.
í anda eigin orða
AUir hafa sér tU afbötunar
nokkuð nema Finnur. Hann er
eini ráðherrann sem gerir ekki
minnstu tUraun til að skýra í
fjárlagafrumvarpinu hverju auk-
in eyðsla hans sætir. Arftaki
HaUdórs er eins og keisari tU
forna, sem þarf engum að standa
skuldaskil. Skýringamar skipta
hins vegar í fæstum tilvikum
miklu. Ráðherrum, sem ítrekað
hvetja þjóðina tU að efla sparnað
og draga úr þenslunni, ber sið-
ferðUeg skylda tU að starfa í anda
eigin orða. Þurfi að efla verkefni á
kontórum ráðuneytanna verða
þeir einfaldlega að skera annars
staðar á móti.
Hvemig getur ríkisstjómin beð-
ið verkalýðsfélögin um aö stiUa
launakröfum í hóf þegar eyðsla
ráðherranna í skrifstofubákn
ráðuneytanna hækkar langt um-
fram samþykkt þeirra sjálfra?
Össur Skarphéðinsson
Skoðanir annarra
Hafnarfjörður - glæsileg listaðstaða
„Er nokkuð eftirsóknarverðara fyrir bæjarfélag en að
fá tU sín háskólastofnun þar sem nemendur eiga þess
kost að halda áfram og ljúka námi á háskólastigi? Fyrir
skólastofnun eins og Listaháskóla íslands hlýtur að vera
eftirsóknarvert að umhverfi skólans sé skapandi og í
tengslum við menningarlíf bæjarins. Án þess að haUað sé
á önnur bæjarfélög, tel ég að sú staðsetning fyrir Listahá-
skóla sem Hafnarfjarðarbær býður upp á sé ein sú aUra
glæsUegasta og gefi aUa þá möguleika sem þarf tU að
tryggja að listir haldist sem áhrifavaldur samfélagsins."
Steinunn Guðnadóttir, í Mbl. 29. okt.
Átrúnaðargoðið Arkin
„Átrúnaðargoð íslenskra vinstri manna í umræðum
um kjamorkuvopn, WUliam Arkin, hefur eina ferðina
enn viðurkennt að hafa hlaupið á sig. Nýlega ritaði
hann, ásamt öðram, grein um að á íslandi hafi verið
kjarnorkuvopn, en hefur nú dregið það tU baka og seg-
ir að hann hafi ef tU viU haft rangt fyrir sér. Þetta er út
af fyrir sig ánægjuleg yfirlýsing þó flestum öðram en
honun og nokkrum íslenskum vinstri mönnum hafi
verið vel ljóst að ekkert var á grein hans byggjandi. Það
er verra að íslenskir vinstri menn munu líklega ekki
sjá að sér og draga tU baka óskir sínar um rannsóknar-
nefnd. Þeim þykir sjálfsagt enn að greinin hafi mikla
þýðingu þótt einn höfunda hennar hafi sagt að ekki sé
á henni byggjandi.“
Úr Vef-Þjóðviljanum 28. okt.
„Hnosshafinn“ í Seðlabankanum
„Hvað kemur hinum almenna kjósanda við hverjir
eru gerðir að bankastjórum eða hljóta upphefð hér og
þar í stjómkerfinu? Hverra hagsmuna á meðaljóninn að
gæta hvort það er íhaldsgaur eða framsóknardurtur,
sem hafinn er upp í bankastjóratign? ... Atkvæðunum
úti í bæ stendur sjálfsagt nákvæmlega á sama um hver
verður þriðji Seðlabankastjórinn. Það er vandamál póli-
tíkusanna að velja eða hafna úr hópi verðugra í flokk-
sklíkunum. Hins vegar er það vandamál bankans hvers
konar stjómandi „hnosshafinn11 verður. Vandamál ung-
lingsins á götunni er hvemig á að standa við næstu af-
borgun af glæsikerrunni."
Oddur Ólafsson, í Degi 29. okt.