Dagblaðið Vísir - DV - 01.04.2000, Qupperneq 33

LAUGARDAGUR 1. APRÍL 2000
I>V
33
Helgarblað
Fann Drottin í fangelsinu
- konan sem vígði kvennafangelsið afplánar 5 ára dóm og hefur frelsast
Sólrún Elídóttir
„Ég hef fyrirgefiö bæöi dómskerfinu
og óvinum mínum og fer sátt héöan
þegar þar að kemur. “
„Ég var fyrsti fanginn sem flutti
hingað í kvennafangelsið í apríl 1989.
Þá var ég í mjög opinni vistun, fékk
að sækja AA-fundi úti í bæ og stunda
vinnu niðri í Granda en þangað
hjólaði ég á hverjum morgni. Nú eru
reglumar mikið breyttar. Ég er búin
að vera hérna síðan í mars 1999 og fæ
ekkert að fara út af lóðinni og fæ dags-
leyfi fyrst í október í haust. Þá ætla ég
að fara til Vestmannaeyja þar sem
maðurinn minn bíður eftir mér.“
Þetta segir Sólrún Elídóttir, 43 ára
refsifangi sem afplánar flmm ára dóm
í Kvennafangelsinu í Kópavogi. Sól-
rún hefur verið þar áður því hún hef-
ur, fyrir utan þann dóm sem hún nú
afplánar, ails hlotið 15 refsidóma allt
frá árinu 1973. Auk þess hefur fjórum
sinnum verið gerð við hana dómsátt
og hún svipt ökuleyfi.
Gráta mest sem fá mánuð
Sólrún hefur áður á ferli sínum ver-
ið dæmd til fangelsisvistar í samtals 6
ár og 9 mánuði sem var að litlum
hluta á skilorði. Hún fékk einu sinni
reynslulausn en rauf skilorð og af-
plánaði refsivist til loka og fékk frelsi
síðast árið 1993. Hún er því enginn
viðvaningur þegar frelsissvipting er
annars vegar.
„Þeir gráta mest sem fá einn mán-
uð,“ segir hún og brosir.
Séð að utan gæti ókunnugur haldið
að Kvennafangelsið í Kópavogi væri
litili heimavistarskóli í sveit með
óvenjuiega rammgerðri girðingu. Við
nánari skoðun sjást rammgerðar lok-
ur á gluggum, eftirlitsmyndavélar og
fleira sem staðfestir að hér er enginn
frjáls.
Reglurnar um rúmfötin
Sóbnin tekur á móti okkur í vist-
legu heimsóknarherbergi í kjallara.
Þar inni eru tveir hægindastólar og
sófi. Á veggnum hangir tilkynning
þar sem kemur fram að reykingar eru
leyfðar og það eru rúmfót í skúffu
undir sófanum. Þeir sem nota þau eru
beðnir að setja þau í óhreina tauið að
heimsókn lokinni.
„Fyrst fannst mér að ég
hefði afsökun fyrir því að
greiða ekki tíund af því
ég vœrí í fangelsi en svo
sá ég að það er engin af-
sökun. Móðir mín greiðir
líka tíund af sínum
ellilaunum. “
Sólrún er vel snyrt kona með bjart-
an svip og er létt um bros. Við biðjum
hana að lýsa einum degi i fangelsinu
og það kemur í ljós aö skipulögð dag-
skrá er frá klukkan átta, þegar morg-
unmatur er á boðstólum. Síðan ganga
fangar til vinnu og starfa fjóra tíma á
dag við pökkun á blöðum, pappírum,
bæklingum og bolum, auk þess að
framleiða barmmerki. Á kvöldin er
horft á sjónvarp, spilað og spjallað.
Ekki bara konur
Um þessar mundir er kvennafang-
elsi alls ekki réttnefni á þessari stofn-
un því þar dvelja 10 fangar, fimm
karlar og fimm konur. FYrir utan
vinnuna gefst tækifæri til náms því
einn klefinn er nýttur sem skólastofa
og ágæt líkamsræktaraðstaða er í
kjallaranum. Sólrún er meðal þeirra
fimm nemenda sem sitja á skólabekk
í fangelsinu.
„Ég er í stærðfræði, ensku, ís-
lensku, bókfærslu og læri á tölvu. Mér
gengur vel og finnst afskaplega gam-
an. Ég tók próf í stærðfræði í desem-
ber og gekk bara vel. Ég hætti sjálf í
skóla þegar ég var 13 ára til að fara að
vinna."
Það eru mikil samskipti milli fang-
anna við Kópavogsbrautina yfir dag-
inn en kynjunum er haldið stranglega
aðskildum þess utan. En nær róman-
tíkin sér aldrei á strik innan múr-
anna?
„Allt svoleiðis er stranglega bann-
að. Þetta er kvennafangelsi og karl-
arnir vita aö ef þeir brjóta reglumar
þá fara þeir beint niður á Skólavörðu-
stíg aftur. Þeir haga sér vel.“
Frelsaðist í fangelsinu
En Sólrún er glöð og sáttari við
vistina í fangelsinu en oft áður af sér-
stökum ástæðum. Hún hefur hleypt
Drottni inn í líf sitt en hún frelsaðist
í október síðastliðnum. Hefur það
breytt miklu í lífi hennar?
„Það hefur sannarlega gert það. Ég
var áður mjög reið og bitur út í allt og
alla, bæði dómskerfið og fólk sem ég
hef kynnst og hefur gert mér illt um
dagana. En Drottinn segir að maður
eigi að biðja fyrir óvinum sínum og
það hef ég gert og fyrirgefið öllum
þeim sem hafa gert mér rangt. í Bibl-
íunni stendur að Drottinn geti ekki
fyrirgefið mér nema ég geti fyrirgefið
öðrum. Mér fmnst ólýsanlega gott að
vera komin í samfélag við Drottin á
ný. Ég ólst upp við trú á Guð og sótti
samkomur meðan ég var yngri en
villtist af réttri leið en nú hef ég ratað
heim til Drottins á ný.“
Sób*ún segir að það sem frelsaði
hana var að í fangelsinu hefur hún
horft mikið á sjónvarpsstöðina Omega
sem sendir út kristilegt efni og gegn-
um þá nálægð við Drottin hefur hún
frelsast. En hefur hún tækifæri til að
stunda trú sína við þessar aðstæður?
„Ég bið til Guðs í hálftima á hveij-
um morgni og les mikið í Biblíunni á
hverjum degi, dreg mannakornaspjöld
og les ritningargreinar. Ég horfi á
Omega og mig dreymir um að fá leyfi
til að fara á samkomu hjá Vegmurn en
hef ekki fengið það enn þá. Móðir
mín, sem er einnig frelsuð, talar við
mig á hverjum degi og það er mér
ómetanlegur styrkur."
Greiðir tíund til Omega
Sólrún segist greiða tíund af naum-
um fjármunum sínum til Omega og
hvetur fleiri til að gera slíkt hið sama
því nú standa fyrir dyrum hjá Omega
kaup á nýjum sendi svo t.d. lands-
byggðin nái sendingunum.
Sólrún hefur fundið Drottin í fangelsinu
„Ég bið til hans á hverjum degi og veit aö hann mun styðja mig. “
„Fyrst fannst mér að ég hefði afsök-
un fyrir því að greiða ekki tíund af
því ég væri í fangelsi en svo sá ég að
það er engin afsökun. Móðir mín
greiðir líka tíund af sínum ebilaunum
og þegar einn samfangi minn bað mig
fyrir pening sem ég átti að senda til
Omega þá gladdist ég því ég fann að
Drottinn var að nota mig.
Trúin hefur gert óendanlega mikið
fyrir mig og þetta er líka svo mikið
menntun fyrir mig. Áður vissi ég ekki
einu sinni hvað amen þýddi.“
Sólrún var dæmd í fimm ára fang-
elsi fyrir að stinga fyrrum sambýlis-
mann sinn meö hnífi. í dómsorðum
segir: „Við refsimat í málinu verður
að hafa hliðsjón af framangreindum
sakarferli og einnig framferði hennar
eftir verknaðinn en ljóst er að hún
„Ég var 14 ára, dauð-
feimin og hékk alltaf í
pilsfaldi systur minnar.
Áfengið losaði um höml-
urnar og ég gat
tjáð mig. “
reyndi að hylja sporin eftir hann...“
Þegar vísað er til framangreinds
sakarferils er átt við afbrotasögu Sól-
rúnar sem nær allt aftur til ársrns
1973. Þar er finna fjölda brota sem
tengjast áfengisneyslu en einnig hluti
eins og líkamsárásardóm, svik, skjala-
fals og þjófnað.
Fæddist á „Djöflaeyjunniu.
Sólrún fæddist í Kamp Knox,
braggahverfinu í vesturbæ Reykjavik-
ur, og ólst þar upp fyrstu árin. Þetta
er það umhverfi sem kvikmyndin
Djöflaeyjan er sniðin eftir og Sólrún
segist eiga myndina en ekki kannast
við að lifsbaráttan í kampinum hafi
verið ems hörð og þar er lýst. Bragg-
amir voru samt neðst í samfélagsstig-
anum en ólst Sólrún upp við fátækt?
„Við áttum alltaf góð fót og fengum
sinni varð aldrei eiginmaður hennar.
„Ég vissi abtaf að viö gátum ekki
gifst. Við höfðum slæm áhrif hvort á
annað en mér þótti alltaf vænt um
hann þrátt fyrir allt sem hann gerði
mér. Ég veit aö honum gengur vel í
lífinu í dag, er kominn í Samhjálp og
ég hef fyrirgefiö honum.“
Þegar Sólrún segir frá ævi sinni og
þegar málskjöl sem hana varða eru
lesin er áfengisdemóninn aldrei langt
undan og stýrb* lífi hennar að meira
og minna leyti árum saman. En hefur
hún reynt að losa sig úr viðjum áfeng-
isins?
„Ég man ekki hvað ég hef farið oft
í meðferð. Ég er feimin og abir sem ég
þekkti voru í einhverju rugli og mér
leið ekki reglulega vel á AA-fundum
en betur á samkomum. Þetta sótti
aUtaf í sama farið aftur.“
Sé eftir mörgu
Þegar litið er yfir skrykkjóttan fer-
U Sólrúnar vaknar sú spurning hvort
hún sjái eftir einhverju í lífinu:
„Það er margt sem ég hefði viljað
hafa öðruvísi. Ég hefði vUjað halda
áfram í skóla og læra meira. Mig lang-
aði til að verða kokkur. En það varð
ekki.“
Sólrún á eftir að afplána tæplega
fjögur ár en getur sótt um náðun þeg-
ar afplánun er hálfnuð. Hvernig sér
hún fyrir sér lífið utan fangelsins?
„Ég kvíði engu. Ég á yndislegan
mann sem bíður eftir mér. Ég á stóra
fjölskyldu sem hefur aldrei snúið við
mér bakinu þótt ég sé sannarlega
svarti sauðurinn. Ég veit að Drottinn
mun styðja mig.“
En óttast hún ekkert fordóma fólks
gagnvart miðaldra konu með tæplega
20 ára ferU afbrota og óreglu?
„Fólk verður bara að taka mér eins
og ég er. Ég get engu breytt. Það eru
margir fljótir að dæma mann sem
ekki þekkja mann og margir, eins og
tU dæmis tengdamóöir mín sem er
góð kona, hefur ekki skilning á mínu
hlutskipti. En ég treysti á fólkið mitt
og Drottin." -PÁÁ
nóg að borða. Ég man ekki eftir nein-
um erfiðleikum.“
Sóbún segist hafa verið afar febnin
í æsku og átti auk þess erfitt uppdrátt-
ar þar sem hún var átta ára gömul lát-
in sitja eftir í skóla og var strítt tals-
vert fyrir vikið. Þess vegna var hún
fegin að hætta í skóla 13 ára og fara að
vinna í Hraðfrystistöðinni.
Fyrsti sopinn 14 ára
Áfengi hefur markað djúp spor í líf
Sólrúnar og hún segist muna vel eftb
fyrsta sopanum:
„Ég var 14 ára, dauðfeimin og hékk
alltaf í pilsfaldi systur minnar. Áfeng-
ið losaði um hömlumar og ég gat tjáð
mig.“
Sóbún hefur búið á fjölmörgum
stöðum á ævi sinni: á Kringlumýrar-
bletti, í Blesugróf, Ferjubakka, Kefla-
vík, á Eskifirði, í Vestmannaeyjum og
Kópavogi, auk nokkurra staða í
Reykjavík. Hún hefur unnið síðan
hún var 13 ára, alltaf í frystihúsum og
fiskvinnslu.
Núverandi eiginmaður hennar er
sá fjórði en maðurinn sem hún var
dæmd fyrir að stinga oftar en einu