Dagblaðið Vísir - DV - 02.05.2000, Blaðsíða 15

ÞRIÐJUDAGUR 2. MAl 2000______________________________
1>V______________________________________Menning
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir
DV-MYND BRYNJAR GAUTI
Nína Björk Arnadóttir skáld
Eitt sérsvið hennar voru nýstárlegar „íslendingasögur“ um manneskjur
á ystu nöf.
Skáld
lífsóttans
Nína Björk Árnadóttir er lútin;
sérstœó rödd hennar í íslenskri
Ijóóagerð þögnuö. En Ijóö hennar
lifa; til þeirra má leita um ókomin
ár þegar viö þurfum aö heyra raust
þeirra sem hún gaf mál og höfðu
sumir aldreifengið rödd í íslenskum
Ijóöum fyrr. í mörgum Ijóöum sín-
um og leikritum kannar hún á opin-
skáan hátt tilfinningalíffólks á ystu
nöf, einkum kvenna sem aö mati
samfélagsins eru sjúkar á geöi.
Ástríður og hamsleysi einkenna
strax fyrstu bók Nínu Bjarkar, Ung
ljóð (1965), sem gæti verið svar
ungrar konu við fyrstu Ijóðabókum
Dags Sigurðarsonar sem hafði kom-
ið fram fáeinum árum áður. Þar er
ort um ástir, ástarþrá og ástar-
nautn á erótískan hátt frá sjónar-
hóli konu. En ef til vill þurfti ekki
Dag til að leysa ástríður hennar úr
höftum klisjanna þvi Stefán frá
Hvítadal var ömmubróðir hennar í
fóðurætt, sá sem fyrstur talaði
skýrt um ástaratlot í íslenskum
skáldskap. „Svo heyrðirðu köll mín
og komst / tókst mig og tæmdir
mína þrá“ segir hún undirgefm í
ljóðinu „Núna“:
Núna hvísla hendur þínar
leyndarmálum aö líkama mínum.
Núna lít ég augu þín
uppfull af tárum
tárum,
sem frjósa í fœöingu.
Núna feröu skjálfandi frá mér
og löngun þín seiðir
leikandi skaut mitt.
í flestum bókum sínum lýsir
Nína Björk og veltir fyrir sér flókn-
um samskiptum kynjanna í ljóðum
sem voru líkamlegri en áður hafði
sést í ljóðabókum kvenna. Konan í
ljóðum Nínu tjáir allan tilfinninga-
skalann, frá blíðu og ástríðu til
sorgar, en hún getur líka verið of-
beldisfull og í orðaforða ljóðanna
eru frá upphafi áberandi hin þungu
og dimmu orð, blóð, tár, sár og sárs-
auki, myrkur og ótti - „því lifsótt-
inn / tók mig svo unga / í fang sér“
eins og hún segir í sinni síðustu
ljóðabók, Alla leið hingað (1996).
Þessi ótti má heita leiðarstef í öllu
höfundarverki Ninu Bjarkar, djúp-
ur persónulegur ótti sem hún ýmist
gefst upp fyrir eða býður birginn.
Þessi ótti býr í myrkrinu í sam-
ræmi við hefðina í fyrstu ljóðabók-
um Nínu Bjarkar; seinna flytur
hann sig stundum út í birtuna og
daginn þar sem manneskjan verður
berskjölduð fyrir honum en
myrkriö verður þá felustaður henn-
ar og skjól.
Maníó-depressjón
Svartur hestur í myrkrinu (1982)
kallast beint á við Ung ljóð með eró-
tfk sinni og hamslausri tilflnn-
ingatjáningu en er bæði þroskaðri
bók og frumlegri. Eiginlega er fyrri
hluta hennar best lýst með því að
kalla hann maníó-depressívan, svo
vel lýsa ljóðin geðsveiflum sem
jaðra við sturlun. „Allt verður mér
að sársauka" segir þar og ljóðið
„Fugl óttans breytir sífellt um lög-
un“ birtir niðurstöðu ævilangra
rannsókna:
Fugl óttans er stór
hann tekur manneskjuna í klœrnar
ogflýgur meö hana langt
svo langt
frá gleöinni
en hann er lika lítill
þá flýgur hann inn í brjóstin
og veinar
og veinar þar
Seinni hluti þeirrar bókar „ger-
ist“ á geðsjúkrahúsi og segir sögu
nokkurra sem þar dveljast. Þetta
eru frásagnir, stundum með samtöl-
um en oftar úr hugskoti, allar í
þriðju persónu. Sumar eru fyndnar
i hryllingi sínum, fleiri eru hjarta-
skerandi túlkun á mannlegri þján-
ingu. Þetta eru nýstárlegar „íslend-
ingasögur" sem sumar gefa glögga
mannlýsingu þótt stuttar séu.
Lengst nær Nína Björk í sínum
sérkennilegu ævisögum i prósanum
„Ég fékk að vera“ í Engli í snjónum
(1994), listilega gerðum texta þar
sem kona segir í fyrstu persónu
sögu sína og samskipta sinna við
þrjá karlmenn og dregur upp lif-
andi mynd af kjörum sínum og
sambýlisfólksins fyrr og nú. Les-
andinn sækir ósjálfrátt í sápuóp-
erubrunn sinn úr bókum og sjón-
varpi og saga sem hægt hefði verið
að segja í þriggja binda verki eða
tíu þátta seríu verður sprelllifandi
á aðeins tveimur blaðsíðum!
Jóhannes úr Kötlum segir í um-
sögn um aðra ljóðabók Ninu Bjark-
ar, Undarlegt að spyrja mennina, að
heildarblær hennar lýsi sér „í átak-
anlegu umkomuleysi þess sem ann
og þráir í veröld, þar sem eldtunga
djöfulsins dregst aldrei saman
nema andartak". Svo næm á and-
rúmsloft tímans var Nína Björk
alla tíð.
-SA
15

TRIMFORM - STRATA
Hverafold 1 - Sími; 567 8676
V8 vél, 4,7, 7 manna,
leður.
Verð kr. 3.900.000 ^
4x4 dísil, leðurklæddur, CD.
Nýr bíll. VePð. kP 3.950.000
Grand Cherokee limlted podge Dakota
ss., V8 vél, 4,7, 4x4, 4 dyra.
Nýr bíll. Verð kP. 2.950.000
Dodge Durango
SLTPIus
4,7 vél, Quadro-drive, sóllúga, CD.
Nýr bíll. VePð kP. 4.650.000
Laramy SLT Plus
Dodge Ram Quad Cab 2500
árgerð 2000
Ræsir hf.,
Skúlagötu 59
Verður þjónustuaðili
Egill
Vilhjálmsson ehf.
Bílaverkstæði
Friðfinns
Halldórssonap,
Funahöfða,
s. 587-1480
með varahluti og
Smiðjuvegi 1
Hefur séphæft sig
viðgerðarþjónustu.
í þjónustu
á þessum bifpeiðum.