Dagblaðið Vísir - DV - 04.09.2000, Blaðsíða 16

16
MÁNUDAGUR 4. SEPTEMBER 2000
MÁNUDAGUR 4. SEPTEMBER 2000
33
Útgöfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaöur og útgáfustjóri: Svelnn R. Eyjólfsson
Framkvœmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Svelnsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoóarrítstjórí: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholtl U, 105 Rvík, síml: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aörar deildir: 550 5999
Qr»n númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafran útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Vislr, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunar: http://www.visir.is
Rltstjórn: dvritst@ff.ls - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Fllmu- og plötugerð: ísafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverö 180 kr. m. vsk., Helgarblaö 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og i gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiöir ekki viömælendum fýrir viötöl viö þá eöa fyrir myndbirtingar af þeim.
Kjarkur í sjávarútvegi
Akureyringar fognuðu í gær þegar nýtt fjölveiðiskip
Samherja, Vilhelm Þorsteinsson EA, kom til heima-
hafnar í gær. Hið nýja skip er eitt stærsta og glæsileg-
asta skip íslenska flotans en áætlaður heildarkostnaður
við skipið er um 1.500 milljónir króna. Koma skipsins
sýnir hve mikil dugnaður og kjarkin- einkennir íslensk-
an sjávarútveg þrátt fyrir allt. Gleðilegt hefur verið að
fylgjast með uppgangi Samherja á undanfornum árum.
Undir forystu Þorsteins Más Baldvinssonar hefur verið
byggt upp glæsilegt fyrirtæki sem teygir anga sína víða,
bæði hér á landi og erlendis.
Gríðarlegar breytingar hafa orðið á íslensku þjóðfé-
lagi á síðasta áratug en mesta byltingin og sú sem
mestu skiptir til framtíðar er sjálft hugarfarið. Bjart-
sýni ríkir í stað bölsýni og einstaklingar og félög hafa
öðlast kjark til efnahagslegra framkvæmda. Trúin á
framtíðina hefur náð að festa sig í sessi. Án þess að hafa
trú á framtíðina ráðast menn ekki í fjárfestingar og án
flárfestinga verður engin framþróun, heldur stöðnun og
dauði. Glæsilegt skip Samherja undirstrikar bjartsýn-
ina.
DV hefur margoft bent á það að ákvæði laga sem setja
hámark á leyfilega aflahlutdeild fiskiskipa í eigu ein-
stakra aðila eða tengdra aðila eigi eftir að verða ís-
lensku þjóðarbúi dýrkeypt. Sjávarútvegurinn hefur ver-
ið hnepptur í spennitreyju og innan skamms verður
komið í veg fyrir eðlilega þróun greinarinnar og komið
í veg fyrir aukna hagkvæmni. Samherji, eins og mörg
önnur islensk sjávarútvegsfyrirtæki, mun innan fárra
ára kynnast lögunum. Og þá er ekki víst að talið verði
fýsilegt að ráðast út í umfangsmiklar fjárfestingar í
skipum og tækjum.
Gestkvœmt á íslandi
Þaö hefur veriö gestkvæmt á íslandi undanfarna daga.
Tveir góðir gestir hafa sótt íslendinga heim en einnig
gestur sem ekki ætti að vera velkominn. Wolfgang Thi-
erse, forseti þýska Sambandsþingsins, er og á alltaf að
vera velkominn til landsins og sama er að segja um for-
seta Litháens, Valdas Adamkus, sem kom til landsins í
gær. Við slíka gesti á að gera vel og sýna þeim virðingu
og vinarþel. Li Peng, forseti kínverska þingsins, er af
öðru sauðahúsi og á ekkert sameiginlegt með fúlltrúum
lýðræðisríkja. Það var sérstaklega gleðilegt að Li Peng
skyldi ekki hafa kjark til að heimsækja Alþingi íslend-
inga við Austurvöll eins og tH stóö í gær. Alræðisherrar
og hrottar hafa aldrei verið þekktir fyrir hugdirfsku.
Augljóst er að skipulögð mótmæli ungliðahreyfinga
stjórnmálaflokkanna, Amnesty International og fLeiri
samtaka við Alþingishúsið skHuðu árangri. Li Peng og
félagar hans í kinverska kommúnistaflokknum eru ekki
vanir því að líða mótmæli í heimalandi sínu og berja aU-
an mótþróa niður með harðri hendi. Mannslíf skipta þá
engu eins og dæmin sanna. Það hefði verið vanhelgun á
góðu húsi að bjóða slíka menn velkomna. Guömundur
Árni Stefánsson, starfandi forseti Alþingis, getur því
þakkað mótmælendum við AusturvöU að komið var í
veg fyrir að hrottamenni fengi að vanhelga virðulegustu
stofnun lítiUar lýðræðisþjóðar.
Óli Bjöm Kárason
Skoðun
Er verið að ganga frá grunnskólum?
Tryggvi
Haröarson
bæjarfulltrúi
I Hafnarfirbi
Grunnskólinn á ís-
landi er í kreppu. Hann
skortir fjármagn. Sveit-
arfélöginn í landinu eru
lika í kreppu. Þau skort-
ir fjármagn. Þrátt fyrir
aö forsætisráðherra
landsins segi allt í góöu
lagi og að sveitarfélögin
verði bara að láta af
bruðli sinu og óráðssíu
er málið ekki svona ein-
falt. Það gladdi mig því
þegar ég hlustaði á
flokksbróður forsætis-
ráöherra og formann
minn innan Sambands íslenskra
sveitarfélaga andæfa flokksforingja
sínum og horfast í augu við vand-
ann.
Þrátt fyrir að formaður Sambands-
ins sé ekki tilbúinn að kyngja þeirri
staðreynd að samningur ríkisins við
sveitarfélöginn í landinu vegna yfir-
töku grunnskólans var hvergi nærri
góður er hann á réttri leið. Grunn-
skólinn hafði veriö sveltur af ríkinu,
stoöþjónusta í skötulíki, kennarar á
smánarlaunum og byggingarfram-
kvæmdir árum ef ekki áratugum á
eftir tímanum. Þetta eru allt atriði
sem engan veginn voru metin á full-
nægjandi hátt við samninga-
gerðina.
Einsetningin dijúg
tekjulínd fyrlr ríkissjóð
Því hefur átt sér stað at-
gervisflótti úr kennarstéttinni
og á sér enn stað þrátt fyrir að
laun kennara séu almennt
skárri eftir að sveitarfélögin
tóku við grunnskólanum. Enn
þarf að gera betur ef tryggja á
sómasamlegan gunnskóla.
Þrátt fyrir að ýmiss konar
stoðþjónusta við nemendur
hafi verið almennt stóraukin
eftir að sveitarfélögin tóku þau yfir
er hvergi nærri nógu gert. Enn líða
nemendur fyrir það að skólakerfið
getur ekki sinnt þeim sem skyldi.
Sveitarfélögin hafa staöið í stórfelld-
um skólabygginum á síðustu árum
og greitt ríkulega skatta til ríkisins
af þeim. Þannig hefur einsetning
grunnskólans reynst ríkissjóði drjúg
tekjulind. Því markmiði að einsetja
alla skóla landsins er þó hvergi
nærri lokið.
Alþingi undir forystu mennta-
málaráðherra getur skemmt sér við
það að setja lög og reglur um það
hvemig skuli reka gmnnskóla lands-
„Þrátt fyrir að ýmiss konar stoðþjónusta við nemendur
hafi verið almennt stóraukin eftir að sveitarfélögin tóku
þau yfir er hvergi ncerri nógu gert. Enn líða nemendurfyr-
ir það að skólakerfið getur ekki sinnt þeim sem skyldi. “ -
Á foreldradegi í grunnskóla.
Kristilega kærleiksblómin spretta
Það hlýtur að vera þjóðkirkjunni
og þjónum hennar nokkurt áhyggju-
efni, hve vaxtarmikill er orðinn villi-
gróður hérlendra sértrúarflokka sem
kenna sig við Krist. Augljóslega full-
nægja þeir einhverjum djúplægum
þörfum, sem kirkjunni hefur ekki
auðnast að svara. Hverjar þær séu,
liggur ekki í augum uppi, en við
fyrstu sýn virðast þær beinast að af-
dráttarlausu forræði manna sem
telja sig hafa höndlað sannleikann í
eitt skipti fyrir öll og geti í krafti
þeirrar sannfæringar veitt skjólstæð-
ingum sínum fullvissu um endan-
lega lausn lífsgátunnar.
Kannski er vandi kirkjunnar sá,
að hún hafi ekki bmgðist sem skyldi
viö þörf margra einstaklinga fyrir
sálgæslu og persónulega leiðsögn í
trúarefnum.
Dómsjúkt ofstæki
Fyrir fjörtíu áram voru
trúflokkar í heiminum, sem
bitust um Krist, ekki færri
en 1153 talsins, og hefur þeim
fjölgað til muna á liðnum
áratugum, nú síðast þegar
Krossinn klofhaði. Hver þess-
ara trúflokka telur sig hafa
höndlað ótvíræðan sannleik-
ann um Frelsarann, sem
samkvæmt tiltækum heim-
ildum boðaði kærleik og um-
buröarlyndi,
margu-
þeirra
ala
hins-
vegar á fordóm-
um og nærast á
ógnunum,
þröngva mönn-
um til trúar
með hótunum
um helvíti og
eilífa útskúfún.
Leiðtogar
þeirra þykjast
tala fyrir munn
Almættisins
þegar þeir
belgja sig út í
hvimleiðri
sjálfumgleði og
fordæma þá
meöbræður,
sem hafa aðrar
hvatir eða þarf-
ir en þeir sjálf-
ir.
Enginn hlut-
ur liggur öllu
Sigurður A.
Magnússon
rithöfundur
„í kjölfar klofningsins tála foringjar sértrúarhópanna tveggja, Krossins ^ska^Kriste
og Bethaníu, hvor um annan af kærleiksþeli sem er sannkristnum
mönnum til eftirbreytni. “ - Gunnar Þorsteinsson, forstöðum. Krossins,
ogKristján Rósinkransson, forsvarsmaður Bethaníu..
í Nýja testa-
mentinu en
þetta dómsjúka
ofstæki - nema
, Forsprakkar Pek-
ing stjómarinnar
eiga að heyra það
pT hvar sem þeir
koma að skipu-
lögð mannvonska þeirra er
illa þokkuö. Þótt Deng Xiao
Ping hafi haft úrslitaorðið
um fjöldamorðin 1989 var Li
Peng með í ráðum og hefur
átt hlut að víðtækum mann-
réttindabrotum.
Þaö sama gildir gagnvart þessari al-
ræöisstjórn og öðrum. Eftirlátssemi
og undirlægjuháttur dugar ekki. ís-
lensk stjómvöld mega athuga sinn
Glúmur Jón
Björnsson
efnafræöingur
gang. Það er eðlilegt að halda
kurteisissamskiptum við al-
ræöisstjórnir í lágmarki en
jákvætt ef íbúar landanna
eiga frjáls samskipti sín á
milli. Undan strönd Kína er
Taívan, lýðræðisríki, byggt
Kínverjum, sem eðlilegra
væri að hafa stjómmálasam-
band við en klíkuna í Peking.
Svo er spurning hvort við
eigum að taka mark á skoð-
unum þeirra íslendinga á utanríkis-
málum sem á sínum tíma sýndu eft-
irlátssama utanríkisstefnu í verki í
14-2 leiknum!
er ekki - og
hef aidrei verið -
hlynntur mann-
r réttindabrotum í
Kína. Þvert á móti
vildi ég gjaman sjá stjómar-
bætur þar í landi sem væra
okkur Vesturlandabúum að
skapi.
En engu að síður ættum við
að gera okkur fulla grein fyr-
ir því að við eram í fullgildu
stjómmálasambandi viö Kína og höf-
um verið aö senda þangað fjölmenn-
ar sendinefndir vegna ýmissa við-
skipta og væntanlegra viöskipta.
Hermann
Gunnarsson
dagskrárgeröarmaöur
ins meðan sveitarfélögin verða
að borga brúsann. Málið er hins
vegar það að ríkið skammtar
sveitarfélögum fjánnagn, tekju-
stofna. Sveitarfélögin standa því
frammi fyrir þeim vanda að gera
ekki neitt í þessum málum eða
safha skuldum.
Gegn veruleikafirringu
forsætisráðherra
Það er því fagnaðarefni að for-
maður Sambands íslenskra
sveitarfélag sé farinn að átta sig
á vandanum þrátt fyrir vera-
leikafirringu forsætisráðherra.
Því hvet ég alla sveitarstjómar-
menn Sjálfstæðisflokks og Fram-
sóknarflokks um allt land að
taka höndum saman við okkur
samfylkingarmenn í sveitar-
stjómum til að rétta hlut bam-
anna okkar og fjölskyldna
þeirra.
Það veröur ekki gert nema
með að tryggja aukið fjármagn í
þennan málaflokk og kannski
ekki nema að skipta út land-
stjóminni. Annars erum við að
ganga af grunnskólanum dauð-
um.
Tryggvi Harðarson
Ummæli
jt*.
ef vera skyldi peninga-
græðgin og fjárplógsstarf-
semin sem að bandarískri
fyrirmynd er fylgifiskur
margra slíkra sértrúar-
hópa. Ætli það sé tilviljun
að „móðurkirkja“ Bethan-
íu nú og Krossins áður er
bandarísk og rekur 1360
„kirkjur" í 130 löndum?
Kristilegt kærlefksþel
í kjölfar klofningsins
tala foringjar sértrúar-
hópanna tveggja, Krossins
og Bethaníu, hvor um annan af kær-
leiksþeli sem er sannkristnum
mönnum til eftirbreytni. Kristján í
Bethaníu: „Gunnar hefur breyst svo
mikið á síðustu þremur áram að það
er ekki lengur hægt að vinna með
honum. [...] Það sem réð úrslitum
vora sambandsslit bandarísku móð-
urkirkjunnar, Christ Gospel Church,
við Krossinn, en ytra gáfust menn
upp á samstarfinu við Gunnar sem
fór sínar eigin leiðir, án samráðs við
nokkum rnann." Gunnar í Krossin-
um: „Kristján vildi auknar vegtyllur
hér í Krossinum en fékk ekki.
Honum var ekki treystandi fyrir
meira því manninn skortir alla yfir-
sýn. Þá nýtti hann sér vissa óánægju
sem hér var og fór með liðið. [...]
Kristján er ekkert annað en strengja-
brúða Christ Gospel Church og Bet-
hanía er trúarregla frekar en söfnuð-
ur. Þetta era nytsamir sakleysingjar
en sjálfur er ég feginn að þessum erj-
um er lokið.“
Hér eiga klassískar ljóðlínur
Nóbelsskáldsins einkar vel viö:
„Kristilega kærleiksblómin spretta
kríngum hitt og þetta.“
Sigurður A. Magnússon
ótmcéla Li Peng?
Skylda okkar að mótmæla Maður, líttu þér nær
Meðan svo er þá er okkur
engin vorkunn að taka á móti
þjóðhöfðingja þessa stórveld-
is á sómasamlegan hátt og án
þess að allt fari hér á annan
endann í mótmælum.
Viö Vesturlandabúar mættu
líka gjaman líta okkur nær
og rifja upp ýmislegt sem
varðar samskipti okkar við
aðrar þjóðir, hvort sem um er
að ræöa Kínverja, aðrar
Asíuþjóðir, Afríkunegra eða indíána
í Ameríku. Það eru nú ekki allt ein-
tóm bamaævintýri sem hægt er að
vera stoltur af.
Opinber helmsókn U Peng, forseta þjóbþlngs Kfna, um helglna haffii í för mefi sér fjölmenn mötmæll á Austurvelll og vifi Hótel Sögu í Reykjavík vegna
mannréttlndabrota kfnverskra stjómvalda. En elgum vlfi afi mótmæla þegar þjóbhöffilngar stórvelda koma í helmsókn?
Útspil Morgunblaðsins
„Ég hefl lengi verið
þeirrar skoðunar, að
kvótaandstæðingar
hefðu ekki getað feng-
ið verri samherja en
Morgunblaðið til þess
að standa með málstað
sínum í baráttunni
gegn ranglæti kvótakerfisins. Meðal
annars vegna áróðurs þess efnis, að
öll átök um kvótann myndu falla nið-
ur ef einhvers konar auðlindagjald
yrði lagt á veiðiréttinn... Það útspil
Morgunblaðsins, að sjálfsagt sé að ör-
fáir aðilar sölsi undir sig allar afla-
heimildir fyrir eitthvert svokallað
auðlindagjald, er forkastanlegt."
Halldór Hermannsson skipstj. í Mbl. 1.
sept.
Skammast mín ekkert
„Sorgarsagan um störfin sem flytja
átti út á land er kunnari en frá þurfi
að segja; möppudýrin sem starfa hjá
ríkinu segja ráðherrum og þingmönn-
um fyrir verkum þannig að lýðræðið
er víða fótumtroðið. Ég skammast min
því ekkert fyrir að hafa tekið þátt í
orrastunni við Snæfell og viðurkenni
með bros á vör að fyrir mér vakti að
koma höggi á NAUST. Fyrir mér
vakti að sýna fram á hvað þessi fé-
lagsskapur sem fjölmiðlar keppast um
að vitna til er í raun smár.“
Björgvin Valur Guömundsson, oddviti
Stöövarhrepps, f Degi 1. sept.
Keimur hallarbyltingar
„Harma ber með
hverjum hætti inn-
ganga 60-menninganna
í NAUST fór fram.
Ekki vegna þess að
hún sé á nokkum hátt
ólögleg heldur vegna
hins að hún er ekki
líkleg til að stuöla að þeim skoðana-
skiptum sem að framan eru rakin og
voru yfirlýst markmið inngöngu-
manna. Til þess ber hún of mikinn
keim af hallarbyltingu."
Jakob Björnsson, fyrrv. orkumálastj.,
í Mbl. 1. sept.
Engin afstaða um ESB
„Það verður að fara
mjög varlega og gefa
þessari umræðu lang-
an tíma. Það er til að
mynda ekki tímabært
að mínum dómi að fá
fram afstöðu á flokks-
þinginu í vor. Ef það
yrði gert myndi þaö leiða til klofnings
í flokknum enda er hann alls ekki
undir það búinn að taka afstöðu af
eða á... Þetta þarf aö ræða miklu bet-
ur og gefa sér langan tíma til þess.“
Árni Gunnarsson, varaþlngm. Fram-
sóknarflokksins, í Degi 1. sept.
Sögur og sögusagnir
Hin hefðbundna kjarabarátta
kennara er nú um það bil að hefjast
og svo virðist sem hún verði upphaf-
iö að hringekju sem aðrir stéttarhóp-
ar launþega taka síðan þátt i. Þeir
sem farið hafa í gegnum íslenska
skólakerfið hafa flestir hverjir skoð-
anir á einstökum kennurum og
kennslunni. Allir vita að mjög mikill
munur er á kennurum; sumir lifa sig
inn í starfið og gefa sig alla viö
kennsluna en aörir hafa ekki neist-
ann þrátt fyrir góða menntun; þeir
gera lítið meira en að halda nemend-
um að námsefhi í skólabókum.
Börnin verða bitbein
Kennarar era með fiöregg landsins
í höndunum, börnin og unglingana,
en mesta synd er að þau skuli sífellt
verða bitbein í kj£u,abaráttu. Það er
líklegt að betra sé í mörgum tilvikum
aö nota kennsluefni með afburða
kennuram í tölvum heldur en að sitja
undir leiðsögn iélegra kennara. Höf-
undur þessa pistils hefur notið hinn-
ar bestu kennslu með myndefni,
vörpuðu á skjá, og tali frábærra
kennara. Kannski er það framtíðin
varðandi sumar kennslugreinar.
Engin saga er fullsögð í einni bók
né kennd af einum kennara. íslensk-
ar kennslubækur í sögu hafa til
langs tíma verið gamlar og ein-
kennst af þurrum ártölum og upp-
talningu á helstu persónuleikum
ásamt stóratburðum. Vitaskuld er
ekki einfalt að skrifa góða kennslu-
bók í sögu en það er kennarans að
gefa textanum líf og veita nemend-
um innsýn í bakgranninn sem ræð-
ur gangi atburðanna, hreyfiafli at-
ferlis manna og atvinnuháttum, sið-
ferði og tækniframfórum ásamt lifn-
aðarháttum.
Saga er stjórnmál fortíðar -
og stjórnmál eru saga nútíðar
(Freeman)
Bókabrennur og ritskoðun eru öfl-
ug tæki sem alræðisöfl hafa notað í
gegnum aldimar. Höfundur kynntist
tveimur Rússum fyrir rúmum ára-
tug og var þá rætt um margt; sagan
barst að mannkynssögu og þætti
norrænna manna í stofnun ríkis í
Rússlandi (Rúrik i Kænugarði).
Rússarnir könnuðust ekkert við það
þótt vel menntaðir væru. Þá var
þeim lánuð bókin „The Vikings" eft-
ir Magnús Magnússon; þeir tjáðu sig
síðan lítið um málið um sinn en
rúmu ári seinna sendi annar þeirra
póstkort frá heimalandi sínu með
þeim ummælum að sennilega væri
mikið til í hinum gömlu sögnum; þá
var kommúnisminn á undanhaldi
þar.
Nú hefur Pútín forseti leyft mörg-
um erlendum rannsóknahóp-
um að stunda rannsóknir á
minjum fomrar búsetu nor-
rænna manna í landinu en þar
ríkir nú endurreisnarástand
fomleifarannsókna.
Heiöur, æra og yfirburðir
Um þessar mundir er mikiö
fiallað um víkingaöldina um
allan hinn vestræna heim.
Vikuritin Time Magazine (20)
og Der Spiegel (32) hafa aö _______
undanfomu fiallað um tímabil-
ið en lesa má ýmislegt sem flestir ís-
lendingar kannast illa við. Þar segir
að Vínlandsfarar hafi sýnt innfædd-
um kynþáttafordóma og stundaö
rányrkju á Grænlandi. Víkingamir
hafi verið fésjúkir og grimmir villi-
menn sem í þokkabót heföu veriö
ólæsir bjórþambarar. Þeir þekktu
hvorki stafrófið né stóla og borö, seg-
ir Der Spiegel. Enn fremur hafi þeir
stundað fiárkúganir og þrælasölu og
haft af því mikinn auð.
Fyrir Þjóðveija er þetta allt við-
Jónas Bjarnason
efnaverkfræöingur
kvæmt mál í Ijósi þess
að átrúnaður á yfirburði
hins aríska kynstofhs
fléttaðist inn í hug-
myndafræði nasismans.
Það var aðallega Himm-
ler SS-foringi sem stóð
fyrir útbreiðslu kenning-
anna en skv. þeim stofn-
uðu vikingar glæsilegar
menningarmiöstöðvar í
Kiev, Palermo, Bretagne
__________ og Englandi. Blaðinu
” þótti greinilega nóg um
þegar frú Clinton hneigði sig fyrir
sjóferðum þeirra til vesturheims;
næstum eins og endurvakning aría-
dekursins væri hafin.
Reyndar sýnir nú BBC framhalds-
þætti um upphaf og rætur nasism-
ans, alveg frá tímum Hins heilaga
rómverska ríkis og krossferða Nor-
manna og fleiri til landsins helga
fyrir níu öldum til að frelsa það úr
höndum heiðingja; sjálfur heiðurinn
og æran voru í veöi.
Jónas Bjarnason
„Nú hefur Pútín forseti leyft mörgum erlendum rann-
sóknahópum að stunda rannsóknir á minjum fomrar
búsetu norrœnna manna í landinu en þar ríkir nú end-
urreisnarástand fomleifarannsókna.“