Dagblaðið Vísir - DV - 05.05.2001, Side 14

14
Helgarblað
LAUGARDAGUR 5. MAÍ 2001
I>V
Vaxandi grimmd í fíkniefnaheiminum:
Peningana eða lífið
- handrukkarar svífast einskis við innheimtu fíkniefnaskulda
-tfSXs
SsSgsSf.:
Umles,ingar
_ ■. segir kœrum íjölga þar som hútað or llfláti 0« neiru vcgna skuJda:
Sleppt reldrar barna í fikni-
. .ium „handrukkaðir"
grfiw tll örþilfaniða og gretða hðtunarfólki meö þvi að taka lán

Skotbardaginn í Breiðholti fyrr
í vikunni hefur vakið upp spurn-
ingar hvort ofbeldi og grimmd
fikniefnaheimsins sé að færast i
aukana hér á landi. Handrukkar-
ar eru þekktir af öðru en vinaleg-
um starfsaðferöum og undanfarin
misseri hafa fréttir af grimmd
slíkra manna skotið reglulega
upp kollinum.
Greinilegt er að íslenski flkni-
efnaheimurinn er vel skipulagður
og fjöldi fólks hefur ekki bara
lent í þeirri hörmung að ánetjast
fíkniefnum heldur hefur þetta
sama fólk þurft að lifa í stöðugum
ótta um líf sitt og eigur vegna
skulda sem skapað hefur verið til
vegna fíknar þess sjálfs, barna
þeirra eöa annarra aðstandenda.
Ekkert múður
„Þaö kemst enginn upp með
neitt múður - menn verða að
borga skuldir sinar. Ef menn
borga ekki strax þá er einfaldlega
beitt þeim aðferðum sem duga;
fyrst símahótunum og síðan of-
beldi ef svo ber undir,“ segir við-
mælandi blaðsins, sem þekkir vel
til vinnubragða handrukkara hér
á landi.
Fíkniefnasalar munu oftar en
ekki leyfa fiklum að stofna til
mikilla skulda. Áhættan er lítil
því öflug stétt handrukkara sér
um að innheimta féð fyrr eða síð-
ar. Heimildir herma að um þrjá-
tíu manns vinni að staðaldri við
handrukkun en í flestum tilvik-
um er verið aö inn-
Ferðamáti handrukkara
Á árínu 1999 kom upp mál þar sem 17 ára piltur var numinn á brott í farangursrými bíls. Hrottarnir fluttu piltinn aö
Vatnsenda þar sem þeir lömdu hann. Myndin er sviösett.
V jórVr
í h

>cku\d inn
iheitnt
‘r >- ■
DV heimsækm
I j-: lijón á Saudárkróki
CT_ __ _ -Æ._ sem hafa upplifad
mll mm H ■ II É É'flTÍI ■ skelfingar frá þvi '
vjf 11111U111
hótaðlífláti
Mörg mál
Fréttir af grimmd hand-
rukkara hafa veríö tíöar
síöustu misseri.
heimta fíkniefnaskuldir þótt ann-
ars konar mál, til dæmis við-
skiptasvik, komi einnig til kasta
þessara manna.
Fyrir tveimur árum varð veru-
lega vart aukningar á svokölluð-
um handrukkunarmálum en nær
öruggt má telja aö kærð mál eru
einungis toppurinn á ísjakanum,
langflestir láta aldrei í sér heyra,
hvað þá að leggja fram kæru, af
einskærum ótta við hefndarað-
gerðir.
Hafnaboltakylfur, hnífar og
byssur eru verkfæri handrukkara
og þeir víla ekki fyrir sér að beita
ofbeldi ef „nauðsyn" krefur. Við-
mælandi blaðsins segir þennan
heim mun harðneskjulegri en
fólk almennt ímyndar sér, harkan
fari stigvaxandi og átökin i Breið-
holti um síðustu helgi þurfi ekki
að koma á óvart. Það sé bara
tímaspursmál hvenær slík átök
endi með enn meiri skelfingu.
Aukin harka
„Við verðum
oft varir viö
mikla hörku
þessum heimi og höfum haft
spumir cif líkamsmeiðingum sem
hafa ekki verið kærðar,“ segir Hörð-
ur Jóhannesson yfirlögregluþjónn í
Reykjavík, aðspurður um hvort
handrukkarar í fikniefnaheiminum
gangi harðar fram en áður.
Að sögn Harðar er ekki mælanleg
aukning á tilvikum þar sem ofbeldi
vegna fikniefna kemur upp en hann
segir lögregluna þess áskynja aö
aukin harka sé hlaupin í mörg þess-
ara mála. Það lýsi sér meðal annars
í vopnaburði. „Barefli, hnífar og
jafnvel skotvopn verða oft á vegi
okkar, einkum við húsleitir. Það er
hins vegar erfitt að segja til um
hvort það sé mælikvarði á aukið of-
beldi en þetta kemur að minnsta
kosti nógu oft upp til að við lítum
þessa þróun alvarlegum augum,“
segir Hörður.
Sonur ykkar
veröur drepinn
Fyrir rétt rúmu ári
kom upp stórt mál á
Sauðárkróki þegar Birni
Hansen og Eddu Haralds-
dóttur var hótað að sonur
þeirra yrði drepinn vegna
skuldar hans við fíkniefna-
sala. Þau sýndu mikið hug-
rekki þegar þau komu fram opin-
berlega og sögðu sögu sína í DV
á sínum tíma.
Skuldin, sem var í upphafi 400
þúsund krónur, var tilkomin
vegna þess að pilturinn hafði
tekið að sér aö flytja 200 grömm
af hassi á milli tveggja kaup-
staða á Norðurlandi. Lögregla
handsamaði piltinn á miðri leið
og var hann úrskurðaður í
gæsluvarðhald. Ekki leið á löngu
að pilturinn viðurkenndi hvers
kyns var og var málið sent sína
leið. Þvi var hins vegar langt frá
því lokið því eigandi efnisins
heimtaði peningana sína og
hafði í hótunum við fjölskyldu
piltsins. Harðorðar hótanir bár-
ust foreldrunum nú í gegnum
síma bar sem beim var sagt að líf
Innient fréttaljós
Arndís Þorgeirsdóttír
blaöamaður
sonarins væri í húfi. Þau leituðu
til lögreglu sem fylgdi málinu
fast eftir.
Eigandi efnisins gerðist nú
óþolinmóður og sendi handrukk-
ara út af örkinni sem heimsótti
foreldrana og hafði nú skuldin
hækkað í 600 þúsund krónur.
Hækkunin var vegna óhófiegra
launa rukkarans. Þegar foreldr-
arnir sögðu manninum að þau
myndu ekki borga krónu tjáði
hann þeim aö eigur þeirra væru
ekki óhultar. Handrukkarinn
var handsamaður skömmu síðar.
Björn og Edda eru bara ein af
ótrúlega mörgum foreldrum sem
lent hafa í handrukkurum og
hótunum þeirra.
Með síma í skottinu
Mörg dæmi eru um ótrúlega
grimmd þeirra sem innheimta
ógreiddar skuldir fyrir fíkniefna-
sala og aðferðirnar minna oftar
en ekki á amerískar bíómyndir.
Engin grið eru gefin. Fyrir ári
síðan varð 17 ára piltur fyrir
skelfilegri lifsreynslu þegar
hann var numinn á brott í far-
angursrými bíls og ekið upp að
Vatnsenda þar sem þrír menn
þjörmuðu að honum. Pilturinn
var ekki í skuld vegna fikniefna
heldur var honum gert að sök að
hafa kjaftað í lögreglu að ákveð-
inn „höfuðpaur" glæpakliku
væri meö birgðir af landa á
heimili sínu. Þegar lögregla
gerði húsleit hjá höfuðpaurnum
brotnaði rúða. Piltinum var síð-
an gert að greiða rúðuna ella
hefði hann verra af. Þegar hann
sinnti því ekki var hann sem
fyrr segir numinn á brott. Það
sem varð unga manninum til
bjargar var að fautarnir vissu
ekki að hann var með GSM-síma
í vasanum þegar þeir hentu hon-
um í skottið. Hann gat því hringt
í föður sinn sem svo aftur
hringdi á lögreglu. Mennirnir í
bílnum voru handteknir og sömu
sögu er að segja um höfuðpaur-
inn. Hvort meint skuld piltsins
er þar með strikuð út er ólíklegt
ef marka má starfsaðferðir hand-
rukkara.
Forgangsmál að borga
Meðferð er sem betur fer sú
leið sem margir fikniefnaneyt-
endur velja á endanum. En þótt
fólk hafi tekiö ákvörðun um að
snúa við blaðinu er óttinn við
handrukkara ekki fyrir bí. Á
sjúkrahúsinu Vogi verður reglu-
lega vart ótta sjúklinga vegna
ógreiddra fíkniefnaskulda. „Við
sjáum ekki beint áukningu á
þessum málum og mér sýnist
þetta haldast í hendur við þann
mikla kipp sem eiturlyfjamark-
aðurinn hérlendis tók um mitt ár
1995. Þarna eru heljarmikil við-
skipti á ferðinni og menn verða
oft skuldugir upp fyrir haus.
Fíkniefnasalar halda sínum mál-
um til haga - menn verða að
borga - og þess vegna veröa með-
ulin svona óvönduð oft á tím-
um,“ segir Þórarinn Tyrfings-
son, yfirlæknir á Vogi.
Þórarinn segir að oftar en ekki
veki sögur af harðfylgi hand-
rukkara upp mikinn óhug. „Þess-
ir sjúklingar eru mjög áhyggju-
fullir og þess eru dæmi að þeir
geti ekki einbeitt sér að meðferð-
inni vegna slíkra mála. Það get-
ur verið síður en svo einfalt að
greiða upp þessar skuldir og
margir eru þegar búnir að koma
aðstandendum sínum í miklar
skuldir þess utan,“ segir Þórar-
inn.
Veruleiki sem blasir við þeim
sem ánetjast fíkniefnum og rata í
undirheima felast í hótunum,
kúgunum og jafnvel líkamsmeið-
ingum. Fæst þessara mála koma
til kasta lögreglu, fólk þorir ein-
faldlega ekki að kæra.
Skotbardagi í Breiöholti
Kúlnagötin eru eftir 22 kalibera skammbyssu sem var beitt í átökum á bíla-
stæöi ÍR-hússins fvrir tæpri viku.