Dagblaðið Vísir - DV - 31.07.2001, Blaðsíða 14

14
19
Útgáfufélag: Útgáfufélagið DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aöstoöarritstjórar: Jónas Haraldsson og Sigmundur Ernír Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.netheimar.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.vislr.is
Ritstjórn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Strandgata 31, sími: 460 6100, fax: 460 6171
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerö: ísafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarblað 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Tíu ár til hvers?
Davíð Oddsson fann ekki margt afreksverkið í drottn-
ingarviðtali helgarblaðs DV um tíu ára feril sinn i forsæt-
isráðuneytinu. Ríkisbáknið hefur gengið sinn vanalega
gang með rólegum framförum, svo sem aukinni opnun
þjóðfélagsins og aukinni aðild að umheiminum.
Margt það bezta, sem gert hefur verið þennan áratug, er
afleiðing aðildar okkar að fjölþjóðlegum samtökum, sem
gera kröfur til félagsmanna. Þannig hefur réttlæti aukizt
í dómkerfinu og skilvirkni framkvæmdavaldsins aukizt
með skýrari, opnari og réttlátari reglum að utan.
Forsætisráðherra hefur hins vegar sjálfur lítið gert til
að láta rætast draum sinn um alþjóðlegt viðskiptaum-
hverfi á íslandi. Það væri verðugt verkefni, sem mundi
magna tekjur fólks, en til þess þarf markvissari aðgerðir
en ríkisstjómin hefur reynzt fær um að framkvæma.
Almenn reynsla Vesturlanda segir okkur, að ný störf
verði eingöngu til í nýjum og litlum fyrirtækjum, en ekki
í grónum stórfyrirtækjum. Almenn reynsla Vesturlanda
segir okkur, að hátekjustörf verði helzt til í nýjum at-
vinnugreinum, en ekki í hefðbundnum greinum.
Stjórnvöld geta á ýmsan hátt stuðlað að framþróun af
þessu tagi, en það hefur rikisstjórn Davíðs Oddssonar
ekki gert. Þvert á móti hefur hún verið upptekin af vand-
ræðum hefðbundinna greina og reynt að binda fjármagn
þjóðarinnar í málmbræðslu austur á fjörðum.
Stjórnvöld gætu til dæmis veitt öllum, sem hafa vilja,
ókeypis gagnaflutning um símalínur innan lands og til út-
landa, rétt eins og nú er ókeypis aðgangur að vegum
landsins. Slíkt vegakerfi gagnaflutninga mundi stuðla að
stofnun íjármála- og hátæknifyrirtækja hér á landi.
Stjórnvöld gætu til dæmis gefið öllum íslendingum tölv-
ur og látið kenna þeim að nota þær. Skólakerfið gæti
breytt áherzlum sínum yfir í nám í fjármálum, stjórnun
og tölvufræði á öllum stigum skólakerfisins til að gera ís-
lendinga gjaldgenga í alþjóðlegu viðskiptaumhverfi.
Stjórnvöld gætu til dæmis reynt að hafa kjark til að
koma á flötum og lágum sköttum, til dæmis 25% tekju-
skatti einstaklinga og 15% virðisaukaskatti, svo og
lágsköttun fyrirtækja til að laða hingað aðila, sem vilja
forðast hátekju-refsiskatta sumra nágrannaríkjanna.
Engu slíku hefur ríkisstjórnin sinnt að neinu gagni.
Hún treður marvaðann í hvalveiðimálum, skipuleggur
fiskveiðar niður í smæstu atriði, reynir kerfisbundið und-
anhald í landbúnaði og berst með klóm og kjafti fyrir
bindingu dýrmæts fjármagns í nítjándu aldar iðnaði.
Ríkisstjórnin greip ekki einu sinni tækifæri mála Árna
Johnsens til að auka gegnsæi í stjórnmálum og stjórn-
sýslu. Davíð Oddsson neitar að sjá, hvernig núverandi
kerfi er ávísun á vandamál af tagi Árna, og heimtar að sjá
eingöngu persónulegt vandamál eins manns í kerfinu.
Stjórnvöld gætu til dæmis komið upp traustari reglum
og harðara eftirliti í stjórnsýslunni, svo sem með meiri út-
boðum rikisins og gegnsærri fjármálum stjórnmála. Ríkis-
stjórn Davíðs Oddssonar neitar hins vegar staðfastlega að
fylgja fordæmi Vesturlanda á þessum sviðum.
Af eyðunum í drottningarviðtalinu við Davíð Oddsson
má sjá, að hann rekur fremur íhaldssama ríkisstjórn, sem
er upptekin af fortíðarmálum og pólitísku þrasi við stjórn-
arandstöðuna um nánast einskisverða hluti. Forsætisráð-
herra kann raunar bezt við sig í leðjuslagnum.
Þegar fram líða stundir munu menn gleyma áratug
Davíðs Oddssonar við stjórnvölinn. Ríkisstjórn hans hef-
ur engan sérstakan framtíðartilgang. Hún er bara þarna.
Jónas Kristjánsson
4=
ÞRIÐJUDAGUR 31. JÚLÍ 2001
ÞRIÐJUDAGUR 31. JULI 2001
I
Þjóðhátíð og virðing
Þegar lífiö fer að færast í
tuskurnar í Herjólfsdal á
þjóðhátið er nauðsynlegt að
huga sérstaklega vel að
virðingu mannsins. Það er
hætt við að margur hagi sér
eins og hann sé kominn út
fyrir mörk hins siðmennt-
aða heims þegar hátíðin
hefst en það er óhætt að
fullyrða að þetta á fyrst og
fremst við þá sem ekki
þekkja til góðra þjóðhátíð-
arsiða. Miklar þjóðhátíðar-
manneskjur eru sannkölluð
staðarprýði en þær þekkjast
oft á skrautlegum klæðnaði og mikil-
úðlegri framkomu. Eitt af því sem
einkennir þjóðhátíðarmanneskju er
sú virðing og sú spenna sem gerir
það að verkum að manneskjan hefur
umbreyst frá því að falla inn í fjöld-
ann í hversdagslegum fábreytileika
yfir í persónu með ofurmannlega til-
burði hetjunnar á þessari stóru
skemmtun. Vissulega vilja allir
menn lyfta sér upp, eins og þetta
heitir á venjulegu máli, enda er það
heilbrigð tilhneiging. Umgjörðin á
dæmigerðri þjóðhátíð er slík að allt
Kristján
Björnsson
prestur
sæmilega lifandi fólk finnur
til sterkrar löngunar í þessa
upplyftingu, jafnvel löngu
áður en setningarathöfnin
rennur upp og dagskráin
byrjar.
Mannvirðingin
Virðing fyrir öðru fólki
er mjög nauðsynleg ef
fjöldasamkoma á borð við
þjóðhátíð á að geta skilið
eftir þá gleði sem vænst er.
Sönn og góð upplyfting get-
ur aldrei verið á kostnað
annarra. Grundvallaratriði
í mannlegum samskiptum þarf að
halda í heiðri á útihátíð eins og i
annan tíma. Allt er auðvitað með
frjálslegra sniði en við aðrar aðstæð-
ur en mannvirðingin má aldrei falla
úr gildi. Þar gilda boðorðin tíu líka,
jafnvel þótt vakað sé um nætur og
jafnvel þótt fólk sé við skál. Það er
alls ekki algilt að fólk þurfi að
drekka áfenga drykki til að skemmta
sér en það er þó algengt. Það er mik-
ill munur á því hvernig fólk fer með
vín en það er í raun og veru ekki það
sem ég vildi fjalla um núna. Það er
annaö sem skiptir enn
meira máli og er í fullu gildi
hvort sem menn neyta
áfengra drykkja eða drekka
sitt kaffi eða spur á gleðinn-
ar stund og snæða sitt
randalín. Á mannamáli
gæti það heitið að mæta
öðrum sem jafningjum sín-
um, hvort sem þeir eru háir
eða lágir í loftinu. Og að
virða fólk viðlits sem fólk
og virða það sem fólk segir
eða tjáir á margvíslegan
hátt. Já, já og nei, nei eru
þróast. Full ástæða er til að
hvetja foreldra til að finna
ásættanlega reglu á því
hvernig útivist, frelsi og til-
kynningarskyldu er háttað
hjá unglingunum, hvort sem
foreldrarnir eru sjálfir á há-
tíðinni líka eða ekki. Það er
líka full ástæða til að hvetja
alla til að fjölmenna í sínu
fínasta pússi á setninguna á
fóstudeginum og slá þannig
ákveðinn virðingartón í upp-
hafl stundarinnar, þótt peysa
og hlýir sokkar séu sjálfsagt
heppilegri klæðnaður þegar
orð sem á öllum timum eru . ^ __„___________
í fullu gildi. Slys í mannleg- Virðing fyrir Öðru fólki er rnjög nauðsynleg líða tekur á kvöldið. Síðast-
um samskiptum hafa líklega ef fjöldasamkoma á borð VÍð þjóðhátíð á að liðin ár hefur aldursbilið ver-
oftast orðið þegar fólk hefur . 7 , . . , , 7 ». ^ ið ríflega níutíu ár þegar best
skort kjark til að tjá hug 8eta sklhð eftir þa gleðl sem vcenst er. lætur. Af því getum við dreg-
sinn afdráttarlaust.
Kynslóðir saman
Á fjölmennri útihátíð er vel hægt
að upphefja kynslóðabilið ef gagn-
kvæm virðing er höfð i heiðri for-
málalaust. Það þarf enga tilburði til
að sýna viðhorf sitt því það er aug-
ijóst af allri framgöngu fólks. Ein-
staklingurinn ber það utan á sér
þannig að það sést langar leiðir
hvort hann nýtur þess að vera innan
um margbreytilega flóru fólks eða
ekki. Til þess að börn og unglingar
læri inn á þessa einfóldu þætti í
mannlegum samskiptum er nauðsyn-
legt að hvetja fólk á öllum aldri til að
sækja mannfagnaði og hafa bein
áhrif á það hvernig andrúmsloftið
Fjármál flokkanna
Margt hefur verið sagt og skrifað á
siðustu vikum um mál Árna
Johnsens og þau fjölmörgu álitaefni
sem því tengjast. Ekki er ætlunin að
fjalla um það sem slikt í þessari
grein, enda er málið í ítarlegri rann-
sókn Ríkisendurskoðunar og niður-
stöðu að vænta þaöan í ágústmán-
uði. Að henni lokinni er hægt að
leggja frekara mat á málið, hversu
víðtækt það er og hvort ábyrgð ligg-
ur hugsanlega víðar en hjá þing-
manninum fráfarandi. Víst er að
margar spurningar vakna þegar
fylgst er með fréttum af málinu og
Það er merkilegt að fylgjast með því
hversu hatrammlega formaður Sjálf-
stœðisflokksins berst gegn því að slíkar
reglur verði settar.
ekki síst hljóta sjónir manna að bein-
ast að þeirri staðreynd að hér á landi
eru fjármál stjórnmálaflokka og fjár-
reiður lokuð bók og einkamál flokk-
anna einna og þeirra fyrirtækja og
einstaklinga sem styrkja þá. Slíkt
fyrirkomulag er ólíðandi í lýðræðis-
þjóðfélagi.
Lýðræðislegra fyrirkomulag
Það er dýrt að halda úti stjórn-
málaflokkum í dag og kjósendur eiga
rétt á að vita hverjir það eru sem
styrkja þá stjórnmálaflokka sem þeir
kjósa. En á íslandi eru sterk öfl á
móti því að koma
á slíkum reglum.
Þess vegna hefur
frumvarp Jó-
hönnu Sigurðar-
dóttur og fleiri
þingmanna Sam-
fylkingarinnar
ekki fengist sam-
þykkt þrátt fyrir
að það hafi verið
lagt fram mörg ár
í röð. Frumvarpið
gerir stjórnmála-
flokkunum skylt
að gera fjárreiður
sínar opinberar og
meðal annars að
þeir birti nöfn
þeirra aðila sem
styrkja flokkana
yfir tiltekna upp-
hæð. Þá gerir
frumvarpið ráð
fyrir þvi að stjórn-
málamenn eigi að
gera opinberar
fjárreiður í tengsl-
um við framboð sín en próf-
kjörskostnaður þingmanns-
efna getur verið mjög hár.
Tilgangurinn með slíkum
reglum er að sjálfsögðu sá
að gera stjórnkerfið gagn-
særra, að auka lýðræðislega
möguleika fólks á því að
átta sig á tengslum sem
kunna að vera á milli
stjórnmálaflokka og fyrir-
tækja, einstaklinga eða
hagsmunahópa.
Sjálfstæðismenn vilja
óbreytt ástand
Það er merkilegt að fylgjast með
því hversu hatrammlega formaður
Sjálfstæðisflokksins berst gegn því
að slíkar reglur séu settar. Hann hef-
ur beitt þeirri fádæma rökvísi að for-
dæmin frá nágrannaríkjunum sýni
að setning slíkra reglna komi ekki í
veg fyrir að brot séu framin! Þess
vegna eigi ekki að setja slíkar reglur
á íslandi. Með sömu rökum ættu
ekki að vera til umferðarreglur eða
nokkrar aðrar reglur sem banna tii-
tekna háttsemi, það ættu ekki að
vera til reglur sem bönnuðu skatt-
svik, því við vitum það að umferðar-
lög eru brotin alla daga, að ekki sé
nú talað um skattalöggjöfina. Þessi
röksemdafærsla gegn því að stjórn-
málaflokkamir opni bókhald sitt er
svo ótrúverðug að það sæmir ekki
formanni stjórnmálaflokks og for-
sætisráðherra þjóðarinnar að halda
henni á lofti. Réttarríkið gerir sem
betur fer ráð fyrir því að það séu til
reglur sem öllum er ætlað að fara eft-
ir, jafnvel þótt vitað sé að alltaf séu
til einhverjir sem brjóta þær.
Bryrtdís
Hlööversdóttír
formaöur þingflokks
Samfylkingarínnar
Það merkilega gerist þó
að nú, í tengslum við Árna-
málið margumrædda, heyr-
ist hver sjálfstæðismaður-
inn á fætur öðrum tala í
þessa veru. Segja má að
málflutningur þeirra sé
tvenns konar; í fyrsta lagi
þá sé fjarstæða að tengja
mál Árna við umræðuna
um fjárreiður stjórnmálá-
flokka og nauðsyn þess að
opna bókhald þeirra og í
öðru lagi þá þýði ekki að
setja slíkar reglur, þær
verði hvort eð er brotnar!
Gamla lína formannsins er þarna
komin og glymur úr herbúðum sjálf-
stæðismanna, ungra sem aldinna.
Undarlegast er þó að heyra unga,
frjálslynda einstaklinga fara með
slíka rullu gagnrýnislaust.
Fjárreiðurnar í dagsljósið
Það vekur spurningar hvers vegna
sjálfstæðismenn leggja slíka ofurá-
herslu á að halda bókhaldi stjórn-
málaflokkanna lokuðu. Það verður
líka fróðlegt að sjá hversu lengi þeir
komast upp með slíka fyrirstöðu því
miðað við þróunina í öðrum löndum
þá eru allar líkur á því að með árun-
um þrengi að þessari forneskjulegu
afstöðu sem Davíð Oddsson og fleiri
sjálfstæðismenn hafa haldið fram. Sí-
fellt ítarlegri og strangari reglur
hafa verið settar hjá nágrannaþjóð-
um okkar um þessi mál á síðustu
árum því auðvitað er það krafa nú-
tíma lýðræðisþjóðfélags að fjárreiður
stjórnmálaflokka þoli dagsljósið. Ella
er eitthvað mikið að.
Bryndís Hlöðversdóttir
ið þá ályktun að það sem
máli skiptir er að vera sönn hátíðar-
manneskja og forðast árekstra: Að
það veki alltaf upp gleði og góðar
minningar að hafa tekið þátt í þjóð-
hátíð í Eyjum eða öðrum fjölmenn-
um skemmíunum sem haldnar eru
úti i guðsgrænni náttúrunni á Is-
landi.
Kristján Björnsson
Þjófkennt fyrirfram
„Fregnir hafa borist af því að fram-
kvæmdastjóri Bónusvideós og Vídeó-
hallarinnar hafi ákveðið að setja upp
myndavélar í verslunum sinum til þess
að taka myndir af öllum viðskiptavin-
um sínum þegar þeir leigja sér spólu ...
Nú skal það viöurkennt að til eru þær
aðstæöur þar sem hægt er að réttlæta
eftirlit með almenningi. Dæmi um slíkt
eru eftirlitsmyndavélar í bönkum.
Bankaræningjar geta valdið miklu fjár-
hagstjóni sem erfitt getur reynst að
bæta ef ekki nýtur að ... Þegar mynd-
bandaleigur eru hins vegar farnar að
þjófkenna viðskiptavini sína fyrirfram,
og það án þess að þeir séu látnir vita af
því, verður aðeins að staldra við.“
Hómfríður Gestsdóttir á Pólítik.is
Hluti af hópnum
„Ég hef mikinn
áhuga á að efla atvinnu-
líf kjördæmisins og bæta
umhverfi þess. Suður-
land er öflugasta land-
búnaðarsvæði landsins
og hér erum við líka
með stærstu verstöð landsins. Auðvitað
gæti ég talið til fjölmörg sérmál sem ég
hef áhuga á, en þingmaður í stórum
flokki einsog Sjálfstæðisflokknum verð-
ur að vinna sem hluti af stærri hóp.“
Kjartan Ólafsson, væntanlegur
þingmaður Sjálfstfl., Sunnlenska.
Útgeislun og orka
„íslenski gæðingurinn veitir ekki að-
eins knapa sínum unað. Fasmiklar og
glæsilegar hreyfingar hans, útgeislun og
orka, eru óþrjótandi uppspretta gleði og
aðdáunar þeirra sem á horfa. Sannköll-
uð veisla fyrir augað. En þá má veislu-
stjórinn fara að taka á sig rögg þegar
gestirnir eru farnir að geispa.“
Ragnar Tómasson lögmaöur
I Eiðfaxa.is.
Spurt og svarað
Tekur vinstra fólk ekki siðferðilega ábyrgð í stjómmálum
Guðrún Ögmundsdóttir,
þingmaður Samfylkingar
Skotið hátt
yfir markið
„Þetta er tóm þvæla. Ég hef
aldrei vitað til þess að neitt hafi
skort sérstaklega á siðferðis-
kennd þeirra sem telja sig vera vinstra megin
við miðju i íslenskum stjórnmálum. Hér finnst
mér hæstvirtur forsætisráðherra hafa skotið
hátt yfir markið og ummæli hans lýsa tauga-
veiklun og ekki vera manni í hans stöðu sæm-
andi. Ég vil í þessu sambandi minna á afsögn
Guðmundar Árna Stefánssonar haustið 1994,
ekki var hans afsögn tengd spillingarmálum
heldur gagnrýni á embættisfærslur. Með þeirri
afsögn sinni úr ríkisstjórn Davíös var Guð-
mundar að axla pólitíska ábyrgð.“
Ólafur Hannibalsson
blaðamaður.
Einstaklingar
ábyrgir
Ég hef ekki oröiö var við aö ein-
hver stjórnmálaflokkur sé öðrum
heilagri í þessum efnum. Ég held að
innræti manna sé ósköp svipað, hvort sem þeir eru til
hægri eða vinstri í stjómmálum.Um allan heim er það
svo að stjómmálaflokkar reyna að fyrirbyggja að flokk-
urinn sem heild skaðist. Stundum er þetta gert með því
að benda á að aðrir séu ekki skárri (jafnvel verri). Öll
félagasamtök hafa hins vegar tilhneigingu til að slá
skjaldborg um sinn mann, stundum sér til skaða. Þess
galt Repúblikanaflokkurinn í sambandi við Nixon og
siðar demókratar með Clinton. Mín skoðun er að það
eru einstaklingar sem eru ábyrgir fyrir gerðum sínum,
en ekki flokkar eða samtök fyrir þeirra hönd.“
Gunnar Birgisson,
þingmaður Sjálfstœðisflokks.
Ásakanir fylgja
stjómmálum
„Ég þekki ekki svo til siðferðis
íslenskra vinstrimanna að ég geti
kveðið upp neina dóma.þár um.
Menn verða ævinlega að taka afleiðingum gjörða
sinna, rétt eins og Árni Johnsen. Hann sagði af sér
bæði sín vegna og eins vegna Sjálfstæðisflokksins.
Hins vegar er sérhver maður saklaus uns sekt
hans er sönnuð. Þeir Helgi Hjörvar og Hrannar
Arnarsson voru sakaðir um vafasöm mál og sættu
ámæli að vera í framboði til borgarstjórnar á sama
tíma en síðan voru þeir hreinsaðir af ávirðingum.
Þá hef ég sjálfur ranglega verið gerður tortyggileg-
ur vegna verktakastarfsemi minnar. En svona
ásakanir fylgja stjórnmálum."
Óskar Þór Halldórsson,
blaðamaður.
Slíkt er út
í hött
„Ég held að pólitík breyti
engu um siðferði fólks og menn
eiga ekki að vera að draga ná-
ungann í dilk eftir pólitískum línum hvað þetta
varðar. Slíkt er út í hött.
Ég hélt ekki að forsætisráðherra né nokkur
annar stjórnmálamaður kysi að leggja mál
Áma Johnsens upp á þennan hátt.
Viðbrögð Davíðs Oddssonar við málinu voru
hárrétt fram að þeim tima að viðtalið í DV birt-
ist, en við skulum ætla að hann hafi farið vit-
laust fram úr rúminu daginn þann sem viðtalið
var tekið.“
Davíð Oddsson forsætisráðherra heldur þessu fram í helgarviðtali við DV.
Skoðun
Elsku litlu
hluthafarnir
Því fjölgar stöðugt í landinu, fólk-
inu sem fyllir þann hóp sem skil-
greindur er sem „litlu hluthafarnir".
Litlu hluthafamir eru yfirleitt fólk
sem ekki hefur mikið handa i mill-
um og hefur þvi þörf fyrir að ávaxta
sem best það litla sem það þó hefur.
Þetta fólk kaupir því litla hiuti fyrir
fáar krónur í þeim fyrirtækjum sem
sérfræðingarnir telja að séu arðbær-
ust á hverjum tíma.
Litlu hluthafarnir hafa hver í sínu
lagi lítil áhrif á stefnumörkun og
rekstur þeirra fyrirtækja sem þeir
hafa lagt eyri ekkjunnar í. Þeir eru
upp á náð, vitsmuni og heiðarleika
stjórnenda og stóru hluthafanna
komnir. Og stjórnendur og stórhlut-
hafar þreytast aldrei á að lýsa um-
hyggju sinni og elsku í garð litlu
hluthafanna og senda þeim jafnvel
jólakort, að minnsta kosti þegar illa
árar. Og auðvitað er nauðsynlegt að
hafa litlu hluthafana góða því það
þarf að vera hægt að smala þeim
saman í einni fylkingu af fjalli þegar
einhver stóru hluthafanna þarf á
þeim að halda við yfirtöku eða ann-
að brölt.
Vandir að meðulum?
Litlu hluthafarnir eiga það yfir-
leitt sameiginlegt að kunna illa fót-
um sínum forráð í frumskógi eða
öllu heldur myrkviðum íslenskra
viðskipta. En ef marka má stórfróð-
legt viðtal í helgar-
mogga við Jóhann
Óla Guðmundsson,
einn helsta bisness-
gúrú íslendinga
eiga ýmsir
monnípeningasér-
fræðingar þjóðarin-
anr líka stundum
erfitt með að rata
um i hlutabréfa-
frumskóginum.
í viðtalinu er Jó-
hann Óli m.a. að
ræða um málefni
Lyfjaverslunar Is-
lands og Frumafls
sem mikið voru í
fréttunum fyrir
skömmu og gengu
þá brigslyrði á mifli
manna og hluthafa-
fylkingar tókust á.
Báðar fylkingar
kváðust hins vegar
bera hag litlu hlut-
hafanna mjög fyrir brjósti.
Ef marka má Jóhann Óla
er sitthvað rotið i viðskipta-
lífinu og ekki allir þar
vandir að meðulum, a.m.k.
ekki þegar lyíjafyrirtæki
eiga I hlut.
Og ekki virðast aflir sér-
fræðingarnir vera reikn-
ings- eða rekstrarglöggir
menn. Þannig hafi verið
spáð 80 milljóna rekstar-
hagnaði í einu lyflafyrir-
tækinu en niðurstaðan orð-
ið skitin ein milljón. Þessi
mismunur hafi verið rak-
inn til bilunar í tölvukerfi en því trú-
ir Jóhann Óli mátulega og láir hon-
um það sjálfsagt enginn. Hér áður
fyrr var kommunum kennt um allt
sem aflaga fór í veröldinni, nú eru
það tölvurnar.
Varðandi kaup á tilteknu lyfjafyr-
irtæki og verðlagningu þess segir Jó-
hann Óli að sé tekið mið af kaup-
verði og hagnaði síöasta árs þá taki
450 ár að ná kaupverðinu til baka! Ef
rétt reynist þá er erfitt að tala um
skynsamlega fjárfestingu í þessu til-
felli, jafnvel litlu hluthafarnir ættu
að geta skilið það.
Útgöngugróði
Nú er eins víst að hér sé ýmislegt
málum blandið enda hefur yfirritað-
ur jafnvel minni þekkingu á sölu-
málum lyfjafyrirtækja en
litlu hluthafamir. Og það
má nánast gera því skóna
að andstæðingar Jóhanns
Óla geti hrakið öll hans
dæmi með jafn óyggjandi
tölum og útreikningum og
hann setur fram sjálfur.
En það staðfestir þá bara
það sem allir ættu að vita,
jafnvel allra minnstu hlut-
hafarnir, því það þarf enga
sérfræðiþekkingu til eða
vera gjörkunnugur lögmál-
um viðskiptalífsins um
heim allan. Það er sem sé
hægt að ljúga alla fulla með tölum.
Viðskiptaumhverfið hefur breyst
ansi mikið frá því að allir litlu hlut-
hafarnir voru i skóla og allir fengu
sömu niðurstöðu úr sama reiknings-
dæmi ef rétt var reiknað. Nú er allt
önnur og flóknari stærðfræði í gangi
og þar fá engir sömu niðurstöðu þótt
allir stefni raunar að sama marki,
sem er hámarksarðsemi hvers og
eins. Vandinn er auðvitað sá að I
þessari stærðfræði vilja hagsmunir
skarast. Og þrátt fyrir að njóta
ómældrar velvildar og væntumþykju
sinna stóru bræðra í bisness verða
allir litlu hluthafarnir stundum að
sætta sig við að þeirra smáu hags-
munir verða stundum afgangsstærð
þegar útgöngugróði stóru hluthaf-
anna er í húfi.
Og stjórnendur og stórhluthafar þreytast aldrei á að lýsa umhyggju
sinni og élsku í garð litlu hluthafanna og senda þeim jafnvel jóla-
kort, að minnsta kosti þegar illa árar.
Jóhannes
Sigurjjónsson
skrifar: