Dagblaðið Vísir - DV - 03.11.2001, Blaðsíða 28

28 1 LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 2001 r LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 2001 37 *
Helgarblað DV DV Helgarblað
Um skapferli Þórunnar
og geðslag segja þeir sem
þekkja hana að hún hafi
fjörugt ímyndunarafl, sé
góður leikari, „trúi því
sjálf þegar hún segir
ósatt“ en sé jafnframt
talsvert skapstór og það
birtist einkum í tor-
tryggni og mikilli
afbrýðisemi.
Þórunn Sigurveig Aðalsteins-
dóttir er ómenntuð sveita-
stúlka sem fór ung að heiman
til að vinna fyrir sér i vist á skárri
heimilum í Reykjavík. Hún er 66
ára ógift móðir átta uppkominna
bama, á 17 bamaböm og 4 barna-
barnabörn.
Þegar Þórunn var dæmd í tveggja
ára fangelsi í Héraðsdómi Reykja-
víkur 29. október sl. fyrir að hafa
með skipulögðum blekkingum feng-
ið sjö karlmenn til þess að lána sér
tæpar þrjátíu milljónir fannst mörg-
um það hljóma eins og upp úr ein-
hverjum reyfara og spurðu sig
hvernig þetta hefði getað gerst og
hvaða fortöluhæfileikum þessi full-
orðna kona væri eiginlega gædd.
Við skulum líta aðeins nánar á upp-
runa og æviferil þessarar
tungulipru skúringakonu og reyna
að átta okkur á því hvernig hún er
skapi farin.
Þórunn frá Skútum
Þórunn fæddist og ólst upp á
bænum Skútum í Kræklingahlíð,
rétt utan við Akureyri, í byrjun jan-
úar 1934 og var meðal yngri systk-
ina í nokkrum hópi hjónanna þar
sem fengust við búskap og ólu börn
sín upp við fremur kröpp kjör á
þeirra tíma mælikvarða. Skútur eru
nú orðnar langt innan bæjarmarka
Akureyrar, ekki langt utan við
Glerá.
Þórunn hleypti heimdraganum
aðeins ríflega sextán ára gömul og
réðst í vist á finu heimili í Reykja-
vík rétt eftir 1950 og var í húsi við
Kvisthaga. Þaðan réðst hún árið
1953 á heimili við Mjóuhlíð. Þar bjó
alþingismaður sem átti son á líku
reki og Þórunn sem Ólafur hét og
með þeim tókust góðar ástir og þau
rugluðu saman reytum sínum. Þeg-
ar Þórunn var orðin ólétt að fyrsta
barninu tóku ungu hjónin saman
fóggur sinar og sigldu vestur á Pat-
reksfjörð með Heklunni þar sem
þau settust að. Hann var ættaður að
vestan og kunni aldrei reglulega vel
við sig í Reykjavík.
Á Patreksfirði bjó Þórunn næstu
fimm árin og eignaðist fjögur börn
af átta. Eiginmaðurinn starfaði hjá
Kaupfélaginu sem bókari, reisti hús
yfir fjölskylduna og allt virtist leika
í lyndi. En óyndi sótti á þessa ungu
íslendinga og enn tóku þau sig upp
1960 og fluttu aftur i bæinn og hús-
bóndinn fór að starfa í dósaverk-
smiðju i Borgartúni en Þórunn
sinnti heimilishaldi og barneignum.
Þótti góður leikari
Ekki tolldu þau í borginni nema
fjögur ár því 1964 fara þau enn og
nú vestur í Króksfjarðames sem er
örlítið sveitaþorp á nesinu norðan
Gilsfjaröar og lítið meira en kaupfé-
lag, sláturhús, bensíntankur og fé-
lagsheimili. Þarna undu þau hag
sínum vel og börnin voru orðin sjö.
Húsbóndinn ók vörubíl fyrir Kaup-
félagið og vann eitt og annað og Þór-
unn greip meira að segja í störf
utan heimilis þegar hún vann í slát-
urhúsinu á haustin.
Þau tóku þátt í félagslífi í sveit-
inni, sérstaklega hún sem átti alltaf
gott með mannleg samskipti. Þór-
unn hafði áhuga á leiklist og þótti
góður leikari og lék meðal annars
burðarhlutverk þegar hið sígilda
gamanleikrit Frænka Charleys var
sett á svið í Króksfjarðamesi. Hún
þótti góð húsmóðir, bjó til góðan
mat og börnin voru alltaf vel og
snyrtilega klædd.
Skilnaður í aðsigi
Þjóðhátíðarárið 1974 fluttu hjónin
með börnin sjö og það áttunda á
leiðinni burt úr Króksfjarðarnesi og
enn til Reykjavíkur. Hann fór að
vinna í Landsbankanum á daginn
og í sjoppu við Einholt á kvöldin til
að framfleyta hinu barnmarga
heimili. Hún sinnti húsi og börnum
sem fyrr og áttunda barnið fæddist
árið 1975 en hjónin bjuggu í Hafnar-
flrði og í Hlíðunum.
Á árunum milli 1975 og 1980 fór
að bresta í innviðum hjónabandsins
og árið 1980 fékk Þórunn lögskilnað
frá eiginmanni sínum eftir að þau
höfðu verið skilin að borði og sæng
tilskilinn tíma. Hún bjó á ýmsum
stöðum næstu árin, bæði við Grett-
isgötu, Barmahlíð og Úthlíð. Hún
sinnti ýmsum láglaunastörfum hér
og þar, starfaði við ræstingar og
þvotta en þrjú yngstu börnin fylgdu
henni lengst af eftir skilnaðinn enda
á aldrinum 5 til 16 ára gömul þegar
móðir þeirra varð einstæð.
Það vakti athygli aðstandenda
Þórunnar á árunum eftir 1990 þegar
hún flutti í Úthlið 9 að hún lét gera
verulegar endurbætur á húsnæðinu
og keypti mikið af nýjum húsgögn-
um. Þetta var fólki nokkur ráðgáta,
í ljósi þess að hún hafði lágar tekj-
ur.
Eftir vistina í Úthlið flutti Þór-
unn upp í Erluhóla þar sem hún býr
enn.
Blekktir bændur
Þórunn var sakfelld fyrir að hafa
á tímabilinu frá mars 1992 til loka
júlí 2000 fengið sjö karlmenn til þess
að lána sér samtals tæpar 30 millj-
ónir þótt henni hafi hlotið að vera
ljóst að hún hefði enga möguleika á
að endurgreiða þeim lánin. Hún var
talin hafa notað sér ranga hugmynd
þeirra um greiðslugetu hennar og
eignir en þeir vissu ekki hver af
annars lánveitingum til hennar né
þekktu skuldastöðu hennar við
aðra. Þórunn hafði að fyrra bragði
samband við alla karlmennina
gegnum sima og bað þá að lána sér
peninga.
Flest bendir til þess að svikin hafi
verið vel undirbúin og hver og einn
hafi verið beittur þeirri tækni sem
þurfti til að hann léti fé af hendi
rakna. Þórunn hafði samband við
Bændasamtök Islands og óskaði eft-
ir upplýsingum um roskna einstæða
bændur undir því yfirskini að hún
hefði áhuga á því að komast sem
ráðskona i sveit.
Aidraðir einstæðingar
Lítum aðeins nánar á fórnar-
lömbin en nefnum ekki nöfn
þeirra.
A er 74 ára gamall einbúi, búsett-
ur í Vopnafirði. Hann lánaði Þór-
unni samtals 14,9 milljónir króna á
átta árum. Mest lagði hann fram
rúmar sex milljónir árið 1999.
B er 62 ára gamall bóndi í Borg-
arbyggð sem lánaði Þórunni 150
þúsund krónur árið 2000.
C er 77 ára gamall einbúi í sveit
í Austur-Húnavatnssýslu. Hann lét
Þórunni hafa samtals 8,3 milljónir
króna á fjórum árum, mest 3,4
milljónir árið 1999.
D er 83 ára gamall einbúi á Húsa-
vík sem afhenti Þórunni samtals
1,1 milljón króna í tveimur greiðsl-
um, 1996 og 1998.
E er 67 ára gamall einbúi á
Skagaströnd sem lét Þórunni hafa
samtals 3,2 milljónir á átta árum,
mest 1,2 milljónir árið 2000.
DV-MYND GVA
Engar myndir, takk!
Þórunn vildi að réttarhöldin yfir henni væru lokuö og foröaöist myndatökur eins og heitan eldinn við umfjöllun
málsins. Börn hennar veittust að Ijósmyndara DV viö réttarhöldin.
Amman glapti þá gömlu
Þórunn Aðalsteinsdóttir viröist hafa haft alveg sérstakt lag á því aö vekja samúö í hjörtum einstæöra atdraöra bænda og fá þá
til aö opna veskiö. Nokkrir þeirra sitja eftir slyþþir og snauðir og hafa misst nær aleiguna.
Blekkinga-
meistarinn
- saga Þórunnar Aðalsteinsdóttur sem náði að
svíkja 55 milljónir út úr átta öldruðum einstæðingum
F er 44 ára gamall, búsettur í Ár-
nessýslu, en hann lét Þórunni hafa
1,7 milljónir i einni greiðslu árið
2000.
G er 68 ára gamall einbúi í Bárð-
ardal í Þingeyjarsýslu sem lét Þór-
unni hafa 1,4 milljónir samtals á
rúmum þremur árum. Hann hefur
þá sérstöðu meðal fórnarlambanna
að Þórunn endurgreiddi honum
tæpa milljón.
Af þessu má ráða að fórnarlömb-
in dreifðust jafnt um landið og má
segja að hvert kjördæmi hafl fengið
sinn skerf. Kosturinn við þessa
dreifingu er óneitanlega sá að það
dregur stórlega úr líkunum á að
fórnarlömbin þekki hvert annað.
Enn er ótalið það fómar-
lambanna sem má segja að hafi ver-
ið fulltrúi Reykjavikur í þessu sér-
stæða sakamáli en það var jafn-
framt sá karlanna sem lét mest af
hendi rakna. Hér er um að ræða 73
ára gamlan einstæðing sem býr í
vesturbæ Reykjavíkur. Hann lét
Þórunni í té samtals 23,6 milljónir á
Þórunn fœddist og ólst
upp á bænum Skútum í
Kræklingahlíð, rétt utan
við Akureyri, í byrjun
janúar 1934 og var
meðal yngri systkina í
nokkrum hópi hjónanna
þar sem fengust við bú-
skap og ólu böm sín upp
við fremur kröpp kjör á
þeirra tíma mœlikvarða.
fjögurra ára tímabili, frá 1996 til
2000, með nokkuð jöfnum greiðsl-
um. Þess utan lánaði hann bæði
Þórunni og tveimur börnum hennar
veð í fasteign sinni til tryggingar
lánum.
Við þetta bætist einnig að sl. sum-
ar fékk Þórunn 76 ára gamlan Reyk-
víking til þess að lána sér 1,5 millj-
ónir króna sem hún kvaðst myndu
endurgreiða við sölu íbúðar sinnar
sem þegar hafði verið kyrrsett
vegna yfirstandandi málareksturs.
Að auki voru Þórunn og sonur
hennar ákærð fyrir að hafa nýtt sér
bágindi, einfeldni og fákunnáttu
tæplega níræðs einstæðings sem
þau fengu til að veðsetja íbúðarher-
bergi sitt á Seltjarnarnesi til trygg-
ingar skuldabréfaláni að upphæð
1,250 þúsund.
Rúmar sex milljónir á ári
Samtals eru hér um 55 milljónir
undir sem Þórunni hefur tekist að
fá að láni á níu ára tímabili, að
mestu í beinhörðum peningum en
stöku sinnum með veðsetningu á
lánum. Það gerir að jafnaði rúmar
sex milljónir á ári.
Upphaflega var kæra á hendur
henni lögð fram í mars 2001 en ým-
islegt varð til þess að tefja réttar-
höldin fram á haust. í fyrsta lagi
neitaði Þórunn aö tjá sig um sakar-
efnin fyrir dómi í vor og fór auk
þess fram á að réttarhöldin yrðu
lokuð. Þeirri kröfu var hafnað en þá
þegar varð vart mikillar tregðu hjá
ýmsum fórnarlambanna til að bera
vitni í málinu og einnig virtust þeir
vera tilbúnir til að falla frá skaða-
bótakröfum sínum.
Þegar málið var síðan tekið fyrir
að nýju í haust, og dæmt í því í lok
október, kom fram að nokkur fórn-
arlambanna voru fallin frá bótakröf-
um sínum eftir þrábeiðni Þórunnar.
Niðurstaða dómsins varð því sú að
Þórunn var dæmd í tveggja ára
fangelsi, að frádregnu gæsluvarð-
haldi. Hún var og dæmd til að
greiða fjórum fórnarlambanna bæt-
ur en þær ásamt málsvarnarlaun-
um nema 3,8 milljónum samanlagt.
Allir þeir sem höfðu greitt henni
hæstu upphæðirnar féllu frá kröf-
um sínum fyrir dómnum.
Átakanlegar sögur
Hvernig fór Þórunn að þessu?
Samkvæmt því sem kom fram í
réttarhöldunum virðist Þórunn
einkum hafa höfðað til meðaumkun-
ar mannanna og einstæðingsskapar.
Hún sagði þeim ýmsar sögur af veik-
indum barna sinna, dýrum aðgerð-
um á sjúkrahúsum erlendis og
kostnaði vegna þeirra. Hún kvaðst
hafa misst börn úr veikindum, hún
kvaðst vera sárfátækur einstæðing-
ur á götunni sem þyrfti lítils háttar
fjárhagsaðstoö til þess að koma sér
þaki yfir höfuðið og hún sagðist ætla
að koma sér upp verkamannaíbúð.
Allnokkur fómarlambanna hitti
Þórunn aldrei eftir því sem best
verður séð. Hún heimsótti fórnar-
lambið á Húsavík þó einu sinni og
var tíður gestur á heimili mannsins
í vesturbæ sem hún sveik nærri 30
milljónir af. Hún hélt því fram að
hún hefði lagt fram umtalsverða
vinnu viö þrif og matseld á heimili
hans en það mun hafa verið í skipti
sem teljast í fáeinum tugum á nokk-
urra ára tímabili sem hún annaðist
þrif og matseld á heimili hans.
Eitt vitnanna sem kom fyrir rétt-
inn bar að umræddur maðm- væri
aösjálasti maður sem hann hefði
kynnst og fjármunir hans væru af-
rakstur nurls og ótrúlegrar spar-
semi ævilangt. Engar skýringar
komu þó fram fyrir dómnum á því
Húsavík
Hér bjó eitt fórnarlamba Þórunnar. Hann var eitt fárra „viöfangsefna“ hennar
sem hún heimsótti og hitti hana því í eigin persónu.
Vopnafjörður
Aldraöur einbúi í Vopnafiröi iánaöi Þórunni 15 milljónir og bar vitni í málinu
símleiöis af sjúkrabeöi. DV er kunnugt um annan Voþnfirðing sem
hún féfletti en kaus aö leggja ekki fram kæru.
Erluhólarnir
/ þessu húsi í Breiðholti býr Þórunn. Henni tókst í sumar aö fá aldraöan
Reykvíking til þess aö lána sér 1,5 milljónir sem hún sagöist greiöa þegar
ibúö hennaryröi seld. Þá var þegar búiö aö kyrrsetja íbúöina vegna
sakamála Þórunnar.
hvemig Þórunni tókst að fá þennan
aðsjála einbúa til að borga sér nær
30 milljónir og hann féll frá bóta-
kröfu.
Sonurinn sýknaður
Sonur Þórunnar var ákærður
með henni fyrir að hafa átt þátt í
misneytingu og yfirhylmingu en
var sýknaður af ákærum. Það kom
fram fyrir dómnum að bæði hann
og systir hans tóku bankalán með
veði í eignum mannanna sem móð-
ir þeirra var dæmd fyrir að svíkja.
Systirin var samt ekki ákærð.
Það kom og fram fyrir dómnum
að ýmsum systkinanna þótti nóg
um það hve móðir þeirra hafði
mikla peninga handa á milli í ljósi
þess að mánaðarlaun hennar voru
77 þúsund krónur.
Málið kom fyrst til kasta yfir-
valda þegar athygli þeirra var vak-
in á því að aldraður maður í Ólafs-
vík væri að greiöa Þórunni háar
fjárhæðir. Hann var þó ekki meðal
þeirra sem kærðu hana og DV er
kunnugt um annan einbúa í Vopna-
firði en þann sem kærði sem varð
einnig fyrir barðinu á Þórunni og
lét hana hafa nokkur hundruð þús-
und krónur í peningum. DV hefur
eftir öruggum heimildum að fórnar-
lömb Þórunnar hafi verið allmiklu
fleiri en þau sem komust á blað í
umræddum réttarhöldum en mönn-
um þyki bæði mikil skömm að því
að hafa látið tungulipra aldraða
konu véla út úr sér stórfé og telji
einnig vonlaust að fá nokkuð af
fénu til baka.
Sækir í sviðsljósið
Þórunn vildi að réttarhöldin yfir
henni væru lokuð og forðaðist
myndatökur eins og heitan eldinn
við umfjöllun málsins. Sonur henn-
ar sem ákærður var með henni og
sú dætranna sem kom við sögu
veittust að ljósmyndara við Héraðs-
dóm Reykjavíkur til þess að koma í
veg fyrir að andlit móður þeirra sæ-
ist vel á síðum blaða.
Þetta fólk forðast þó ekki alltaf
sviðsljósið. Yngsta dóttir Þórunnar,
sem kemur ekki við sögu í þessum
réttarhöldum, keppti i hinum vin-
sæla þætti Viltu vinna milljón? á
Stöð 2 fyrir fáeinum vikum, um
svipað leyti og réttarhöld yfir móð-
ur hennar stóðu yfir. Þar var Þór-
unn mætt í sjónvarpssal með syn-
inum sem var ákærður með henni
en þau voru í stuðningsliði dóttur-
innar sem vann_ reyndar 200 þús-
und í þættinum. í kjölfarið hringdu
nokkrir aðstandendur fórnarlamba
Þórunnar í Stöð 2 og fannst þetta á
jaðri þess smekklega.
Fyrir tveimur vikum kom svo
umræddur sonur Þórunnar fram í
þætti Önnu Kristine Magnúsdótt-
ur, Milli mjalta og messu á Bylgj-
unni, þar sem fjallað var um fram-
hjáhald. Þar fjallaöi hann um sið-
blindu sína, lygaáráttu og tvöfalt líf
í fjögur ár samfellt á hjartnæman
hátt. Hann fór síðan í viðtal í Vik-
unni, sem kemur út eftir nokkra
daga, um sama efni þar sem hann
telur að erfið æska sín eigi mestan
þátt í að hann eigi erfitt með að
vera heiðarlegur í samskiptum við
konur.
Ekki í fyrsta sinn
Þórunn Aðalsteinsdóttir fékk
sinn fyrsta dóm árið 1987 þegar
hún var dæmd skilorðsbundiö fyr-
ir aðild að skjalafalsi. Hér mun,
samkvæmt heimildum DV, hafa
verið um folsun undirskriftar á
skuldabréf að ræða.
Það var hins vegar áriö 1991 sem
Þórunn var dæmd í sakadómi
Reykjavíkur í sex mánaða skil-
orðsbundið fangelsi fyrir mál sem
er í öllum meginatriðum eins og
það sem er tilefni þessarar greinar.
Þar var hún sökuð um að hafa árið
1988 notfært sér bágindi, einfeldni
og einstæöingsskap sjötugs manns
í Reykjavík til þess að hafa af hon-
um fé og fengið hann til þess að
skrifa nafn sitt á fjárhagsskuld-
bindingar.
Samtals var um að ræða rétt
rúmar tvær milljónir króna og
maðurinn gekkst auk þess í ábyrgð
fyrir skuldabréf að upphæð rúm-
lega 600 þúsund króna. Bæði sonur
Þórunnar sem ákærður var með
henni vorið 2001 og dóttir sú sem
kemur nokkuð við sögu nú voru
talsvert riðin þetta mál.
Um var að ræða einstæðing sem
átti viö geðræna kvilla að stríða en
ekki þó svo að hömluðu dómgreind
hans að ráði. Þórunn setti sig í
samband við hann og kvaðst ný-
lega hafa komist á snoðir um
skyldleika þeirra og tókst meö
þeim nokkur kunningsskapur. Þór-
unn vandi komur sínar til hans,
tók stundum til hjá honum og gaf
honum eitt sinn kaffibrauð í poka.
Það var síöan sonur gamla
mcmnsins sem komst að raun um
þaö að Þórunn hafði á skömmum
tíma fengið hann til að „lána“ sér
aleiguna sem var afrakstur af ævi-
starfi hans hjá Mjólkursamsölunni
i 33 ár. Á þessu gekk um tveggja
ára skeið og Þórunn beitti hann
áþekkum fortölum og seinni fóm-
arlömb. Hún þuldi sögur um hús-
næðisleysi, skuldir og bágan fjár-
hag og gamli maðurinn var alltaf
tilbúinn að reiða fram fé henni til
hjálpar.
Sólarlönd og gervitennur
Þórunn bar fyrir réttinum árið
1991 að sumt af fénu hefði farið til
að greiða skuldir, annað til að
standa straum af utanlandsferð
fjölskyldunnar en einnig viöur-
kenndi hún að hafa keypt m.a.
falskar tennur og gleraugu fyrir
hluta fjárins og kvaðst einnig hafa
staöið straum af menntun sonar
síns.
í dóminum frá 1991 kemur fram
Þau tóku þátt í félagslífi
í sveitinni, sérstáklega
hún sem átti alltaf gott
með mannleg samskipti.
Þórunn hafði áhuga á
leiklist og þótti góður
leikari og lék meðal ann-
ars burðarhlutverk þegar
hið sígilda gamanleikrit
Frærika Charleys var sett
á svið í Króksfjarðamesi.
að 1986, sex árum eftir lögskilnað,
er bú Þórunnar tekið til gjaldþrota-
skipta og reynist eignalaust. Af
gögnum málanna beggja má því
ráða að Þórunn hafi eftir umrætt
gjaldþrot komist upp á lag með að
svíkja fé út úr einstæðingum og
færst stöðugt meira í fang eftir því
sem árin liðu.
Um skapferli Þórunnar og
geðslag segja þeir sem þekkja hana
að hún hafi fjörugt ímyndunarafl,
sé góður leikari, „trúi því sjálf þeg-
ar hún segir ósatt“ en sé jafnframt
talsvert skapstór og það birtist
einkum í tortryggni og mikilli af-
brýðisemi. Hvar hæfileikar hennar
nákvæmlega liggja er erfitt að
dæma fyrir þann sem ekki hefur
fengið að njóta þeirra en ljóst er af
upphæðum málsins að þeir eru ,
umtalsverðir. -PÁÁ