Dagblaðið Vísir - DV - 22.01.2002, Qupperneq 13

13
ÞRIÐJUDAGUR 22. JANÚAR 2002
DV
Það er ævinlega tilhlökkunarefni aö fá að
fara á nýja sýningu hjá Helgu Arnalds og leik-
húsinu hennar, 10 fingrum. Hún er hugkvæm
og lagin brúðugerðarkona og snjall textasmið-
ur en best af öllu er að heyra hana flytja texta
sinn fyrir börn. Þar fer ekkert orð forgörðum
og innlifun hennar og ákafi smitar áheyrend-
ur, hvort sem þeir eru þriggja ára, þrítugir eða
tvisvar sinnum það, svo að þeir sitja hugfangn-
ir og fylgjast með. Á sunnudaginn frumsýndi
hún sína gerð af ævintýrinu um Mjallhvít og
dvergana sjö í Gerðubergi fyrir fullum sal af
börnum og fullorðnum og þar fór sem
endranær. Ekki minnkaði hrifningin við það
að Helga sýndi bráðskemmtileg töfrabrögð á
undan sýningunni, einkum heillaði hún börn-
in með stóru ævintýrabókinni sem ýmist var
með litmyndum, ólituðum teikningum eða
alauðum síðum!
Helga trúir ekki á ritskoðun gömlu ævintýr-
anna, að hennar mati hefur hvert atriði sitt
gildi fyrir börn sem eru að þroskast, og hér
var öllu haldið til haga: Móðurdauða, illri
stjúpu sem vill drepa litlu stúlkuna af afbrýði-
semi vegna fegurðar hennar, veiðimanninum
sem fellst á að vinna verkið til að bjarga eigin
skinni, uppgjöf hans fyrir bænum barnsins og
þrítekningu tilrauna stjúpunnar til að ná lífi
stúlkunnar. Síðastnefnda atriðið er algengast
að skerða í útgáfum á sögunni, láta stjúpuna
koma strax með eitraða eplið, en við það miss-
ir ævintýrið nauðsynlegan hluta uppeldisþátt-
ar síns. Mjallhvít er vissulega falleg stúlka og
ákaflega væn, en hún er hégómleg og þrátt fyrir
ítrekaðar viðvaranir dverganna fellur hún hvað
eftir annað fyrir gylliboðum markaðarins: Fyrst
lætur hún sölukonuna spenna um sig belti svo
fast að það líður yfir hana, síðan stinga eitruð-
um kambi í hár sér og loks bítur hún í eitrað
epli af því hún áttar sig ekki á að kerling lætur
hana bíta i annan helming en hún beit í sjálf.
Mjallhvít er ósköp leiðitöm (að ég segi ekki
kjáni) og fordæmi hennar ætti að vara börn við
því að trúa öllum tilboðum sem þau fá. En allt
fer vel að lokum og Mjallhvít fær sinn prins.
Sviðið er einfalt, hvítt tjald og hvítur „pottur"
Helga Arnalds meö Mjallhvít og dvergana
Ævintýrið kemst allt til skita - með töfrum sínum, ást og óhugnaði.
DV- MYND HILMAR ÞÓR
sem ævintýrið er soðið í, en á hvítt klæðið var
varpað litríkum ljósmyndum sem gerðu ljóst
hvar við vorum stödd hverju sinni, í höllinni við
töfraspegil drottningar, í skóginum eða heima
hjá dvergunum. Helga brá sér sjálf í gervi veiði-
mannsins einfaldlega með því að setja upp hatt-
inn hans en drottning var sköpuð af meiri list
því bakið á Helgu var beinlínis stjúpan! Dverg-
arnir voru bæði massi og einstaklingar, hnytti-
lega gerðir þannig að þá mátti hengja á snúru
(eins og sjá má á myndinni). Það eru helst and-
litin á brúðunum sem mætti kvarta undan.
Stjúpan er ansi karlmannleg en myndi strax
batna við að fá rauðan lit á varirnar. Mjallhvít
minnir mest á geimveru með sitt breiða andlit
og stóru augu en einhverja hugmynd hef ég um
að einmitt slík andlit höfði sterkt til barna. Kjóll-
inn hennar er fallega rauður og sparilegur.
Helga reynir ekki að draga úr óhugnaði ævin-
týrsins og einstaka börn ráku upp skelfingar-
hljóð, en þau voru fljót að þagna aftur því ekki
vildu þau missa af neinu.
Silja Aðalsteinsdóttir
Leikhúslö 10 fingur frumsýndi í Geröubergi 20.1. 02:
Mjallhvít. Handrit, leikmynd og brúöur: Helga Arnalds.
Ljósmyndir: Áslaug Snorradóttir. Leikstjóri: Þórhallur
Sigurösson. Sýningin er boðin leikskólum.
Mjallhvít óstytt
Tónlist
Leikið á
tilfinningaskalann
DV- MYND HARI
Einar Jóhannesson, Vovka Ashkenazy og Bryndís Halla Gylfadóttir
Þrenningin rann saman í eitt í undurfagurri tónlistinni.
Fjórðu tónleikar Kammermúsíkklúbbsins á
þessu stárfsári, hinu 45. í röðinni, fóru fram á
sunnudagskvöld. Ekki man ég eftir að hafa séð
annan eins fjölda áheyrenda samankominn í Bú-
staðakirkju þvf útvega þurfti fjölda aukastóla
svo allir kæmust að sem vildu. Orsakir þessa
voru einkum tvær, skemmtileg efnisskrá og ein-
valalið íslenskra tónlistarmanna ásamt einum
hálfum, brottfluttum, Vovka Ashkenazy. Á efnis-
skrá voru tvö verk eftir Brahms, Tríó fyrir horn,
fiðlu og píanó í Esr dúr ópus 40, Tríó fyrir klar-
ínettu, selló og píanó í a-moll ópus 114 og Kvin-
tett fyrir pfanó, óbó, klarínettu, horn og fagott í
Es-dúr ópus 16 eftir Beethoven.
Þessi Tríó Brahms eru hvort öðru fallegra, svo
mjúk og áferðarfalleg, þrungin djúpum trega, og
voru þeim tilfinningum gerð afbragðsgóð skil í
fyrra tríóinu þar sem þau Sigrún Eðvaldsdóttir
og Joseph Ognibene léku með Vovka. Mjúkur og
safaríkur tónn Sigrúnar var einkar vel passandi
verkinu og rann vel saman við fallegan leik
þeirra Josephs og Vovka. Túlkun þeirra var í
einu og öllu afar eðlileg, hvergi of eða van, og
þau léku á tilfinningaskalann af einskærum
glæsibrag. Sú einmanakennd og örvænting sem
einkenndi þriðja kaflann var næsta áþreifanleg
og var jafnvægið á milli þeirra algjört. Lokakafl-
inn einkenndist af glæsispilamennsku af allra
hálfu og náðu þau að skapa magnaða spennu og
hrífa mann með sér með eftirminnilegum flutn-
ingi.
í hinu verkinu eftir Brahms léku Einar Jó-
hannesson og Bryndís Halla Gylfadóttir með
Vovka. Þau Einar og Bryndís hafa hingað til ver-
ið þekkt fyrir að leika með hjartanu og ekki
urðu aðdáendur þeirra fyrir vonbrigöum á
sunnudagskvöldið. Með Vovka var þrenningin
fullkomnuð þar sem þau runnu saman i eitt í
undurfagurri tónlistinni. Það var eitthvað upp-
hafið við leik þeirra, áferð verksins f flutningi
þeirra mýkri og hlýrri en hið besta ullarteþpi og
um stund var maður hrifinn yfir í aðra og betri
veröld, fegurri en orð fá lýst.
Úr rómantíkinni var haldið í klassíkina eftir
hlé en lokaverk tónleikanna var Kvintett Beet-
hovens ópus 16 þar sem Blásarakvintett Reykja-
víkur myndaði uppistöðuna í hópi flytjenda,
mínus Bernharður Wilkinson en plús Vovka
Ashkenazy. Frammistaða Vovka á þessum tón-
leikum kom ekki á óvart því hann hefur löngu
sýnt það og sannað að hann er góður píanisti en
gagnrýnandi sannfærðist enn fremur um það á
sunnudagskvöldið að hann er draumameðleik-
ari, tillitssamur, með gott eyra og afgerandi þeg-
ar við á. Leikur hans var tær og skýr, einstak-
lega smekkvís og ilmandi af músikaliteti.
Þaö má með réttu segja að í flutningi kvin-
tettsins hafi verið blásið lífl I nóturnar og enn á
ný var flugið tekið með hárflnu samspili, skýrri
mótun og í alla staði frábærum flutningi. Leik-
gleði flytjenda og fersk túlkun þeirra geislaði af
einskærri hamingju og frískleika sem var
bráðsmitandi, og ef ekki hefði verið fyrir mann-
þröngina hefði maður getað valhoppað glaður og
sæll út í náttmyrkrið.
Arndis Björk Ásgeirsdóttir
___________Menning
Umsjón: Silja Aöalsteinsdóttir
Danskir íslendingar
Vegna fjarveru umsjónarmanns
hefur dregist úr hömlu að segja frá
þeim viðburði á menningarsíðu þeg-
ar Bandamenn leiklásu Eldhúsdag-
inn eða Ekki er allt sem sýnist, gleði-
leik eftir Steingrím Thorsteinsson, f
Listaklúbbi Þjóðleikhússins fyrir
viku. Þetta er verulega skondið verk
sem gerist á um það bil sólarhring í
danskri Reykjavík um miðja 19. öld
og segir frá því þegar Reykjavíkur-
mærin jómfrú Anna ákveður að yfir-
gefa sinn kærasta, Baldvinssen fakt-
or, og strjúka til Kaupmannahafnar
með Sorensen stýrimanni á Bryggen.
Leikritið gerist í krambúð Bald-
vinssens faktors sem er mun hjart-
anlegri viö Gunnu ráðskonu en
kærustuna, enda er Gunna honum
sennilega eftirlátari. Þar að auki er
Gunna örlagavaldur verksins og
kænskan uppmáluð. Hún ætlar sér
að verða faktorsfrú og notar kven-
lega kænsku til aö ryðja Önnu úr
vegi, vorkennir henni þessi ósköp að
vera trúlofuð fólinu Baldvinssen og
hvetur hana til að fleygja sér frekar
í fang Sorensens sem er danskur
sjentilmaður og sjarmör. Anna notar
Leikhópurinn Bandamenn
Bjargar leiklistarverðmætum úr
glatkistunni.
tækifærið meðan Baldvinssen er á
blindafylliríi með kammerráðinu og
Nissen innanbúðarmanni og stingur
af, en ekki kæmi á óvart þótt Soren-
sen ætti bæði konu og börn heima í
Köbenhavn og ætlaði bara að nota
jómfrúna til að hlýja sér á leiðinni
yfir hafið.
En þá verður Anna komin til
Kaupmannahafnar, og hún er sam-
kvæmt helstu persónum verksins
himnaríki á jörð, alger andstæða
Reykjavfkur. Og danskan svo miklu
göfugra tungumál en íslenskan! ís-
lenska danskan sem Steingrímur
lætur Islendingana tala er virkilega
fyndið tungumál - sem þeir gleyma
þegar þeim er mikið niðri fyrir og
tala þá bara almúgamálið. Ekki væri
úr vegi að gera sams konar grín að
ensku íslenskunni sem tíðkast nú til
dags, en það yrði þá að vera þar sem
notendur hennar heyrðu til og gætu
hlegið að sjálfum sér. Á móti sýnir
Steingrímur nokkra sanna íslend-
inga, einkum Ófeig bónda sem talar
tæpitungulausa íslensku en er illþol-
andi hávær og atkvæðamikill í
prýðilegum meðforum Guðna Franz-
sonar.
Mín sœta sveskja
Bandamenn fengu ekki langan æf-
ingatíma og það heyrðist á þeim sum-
um. íslenska danskan á löngum köfl-
um í verkinu er auðvitað framandi
tungumál sem leik-
arar réðu misjafn-
lega vel við. Felix
Bergsson var góður
Baldvinssen en
hefði getað verið
betri, Borgar Garð-
arsson sömuleiðis í
hlutverki kammer-
ráðsins og Stefán
Sturla Sigurjóns-
son sem Nissen. Þórunn Magnea las
Gunnu og vantaði mikið á að hún yrði
eins öflug persóna og lagt er upp til.
En Jakob Þór Einarsson var dásamleg-
ur sem jómfrú Anna og vann líka af
kostgæfni lítil hlutverk fjögurra ís-
lenskra bænda sem koma 1 búðina
timburmannamorguninn. Og ísmeygi-
iegastur af öllum var Sveinn Einars-
son leikstjóri sjálfur sem lék hinn
danska Sorensen af innlifun á ekta
dönsku. Ómótstæðilegt var að heyra
hann hvísla að jómfrúnni: „Ó, min
sykurdós - mín sæta sveskja..."
SA