Dagblaðið Vísir - DV - 16.03.2002, Side 10

10
DV
LAUGARDAGUR 16. MARS 2002
Útgáfufélag: Útgáfufélagið DV ehf.
Framkvæmdastjóri: Hjalti Jónsson
Aöalritstjórí: Óli Björn Kárason
Ritstjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson
Aöstoöarritstjóri: Jónas Haraldsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvik, simi: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Ritstjérn: ritstjorn@dv.is - Auglýsingar: auglysingar@dv.is. - Dreifing: dreifing@dv.is
Akureyri: Kaupvangsstræti 1, sími: 462 5000, fax: 462 5001
Setning og umbrot: Útgáfufélagið DV ehf.
Plötugerö og prentun: Árvakur hf.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fýrir viötöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Sterkir sjóðir
Ólíkt mörgum öðrum þjóðum hefur íslendingum tekist að
byggja upp af skynsemi öflugt lífeyrissjóðakerfi. íslenskir líf-
eyrissjóðir eru í flestu góð fyrirmynd fyrir aðrar þjóðir sem á
komandi árum þurfa að kljást við gríðarlegan vanda vegna líf-
eyrisskuldbindinga. Sterk staða lífeyrissjóðanna mun án nokk-
urs efa styrkja samkeppnisstöðu íslendinga á flestum sviðum
efnahagslífsins á sama tíma og margar fjölmennar þjóðir Evr-
ópu þurfa á öllu sínu að halda til að bera þunga bagga.
Lífeyrissjóður verslunarmanna er án efa sterkasti sjóður
landsins. Þar hefur verið haldið á málum svo til fyrirmyndar
er - ávöxtun fjármuna sjóðsfélaga hefur verið góð enda fylgt
skynsamlegri fjárfestingarstefnu. Eins og kom fram hér í DV
sl. fimmtudag nema eignir Lífeyrissjóðs verslunarmanna nær
100 milljörðum króna - 100 þúsund milljónum króna.
Samanlögð hrein eign íslensku lífeyrissjóðanna var um
650 þúsund mllljónir króna undir lok síðasta árs. Heildar-
verðmæti allra fyrirtækja sem skráð eru á Verðbréfaþing ís-
lands var á sama tíma 469 þúsund milljónir. Fjárhagslegur
styrkur sjóðanna er því mikill og þátttaka þeirra á hluta-
bréfamarkaði hefur aukist stöðugt á undanfórnum árum.
Heildareign lífeyrissjóðanna í innlendum hlutabréfum jafn-
gildir 12% af öllum hlutabréfum sem skráð eru á Verðbréfa-
þingi íslands, eins og fram kom í DV.
Um það verður ekki deilt að gríðarleg völd eru samfara
þessum miklu fjármunum sem safnast hafa upp hjá lífeyris-
sjóðunum. Spurningin snýst ekki lengur aðeins um það
hvernig til tekst við ávöxtun fjármuna sjóðsfélaganna held-
ur ekki síður hvernig farið er með völdin. Forráðamenn at-
vinnurekenda og launþega sem skipa stjórnir lífeyrissjóð-
anna hafa fram til þessa flestir verið á móti því að sjóðsfé-
lagar - almennir launamenn - eigi kost á því að hafa bein
áhrif á störf og stefnu sjóðanna. Tilraunir til breytinga hafa
því miður farið út um þúfur vegna pólitískrar andstöðu í
öllum stjórnmálaflokkum.
í leiðara DV í febrúar 2000 var bent á nauðsyn þess að
setja skorður við þátttöku lífeyrissjóðanna í íslensku at-
vinnulífi, ekki síst á meðan uppbygging sjóðanna er þannig
að sjóðsfélagar eiga enga möguleika á að hafa bein áhrif á
stjórn þeirra eða stefnu. „Til greina kemur að setja sérstakt
hámark á eignarhluti lífeyrissjóða í almenningshlutafélög-
um, jafnt hvað varðar hlut hvers og eins sjóðs og samanlagð-
an eignarhlut lífeyrissjóðanna. Með svipuðum hætti er nauð-
synlegt að huga að því að takmarka atkvæðisrétt lífeyris-
sjóðanna jafnt á aðalfundum og í stjórnum félaga. Raunar er
fullkomlega vafasamt að lífeyrissjóðir eigi fulltrúa í stjórn
fyrirtækja í krafti hlutafjáreignar. Með því að taka þátt í
stjórnum félaga kann það mikilvægasta - arðsemi fjárfest-
ingarinnar - að falla í skuggann fyrir öðrum sjónarmiðum
sem hafa ekkert með framtíð sjóðfélaga að gera.“
Eimskip breytir kúrsinum
Ákvörðun stjórnenda Eimskips um að gjörbreyta skipulagi
félagsins eru ákveðin tímamót í íslensku viðskiptalífi. Með
því að kaupa allt hlutafé í Útgerðarfélagi Akureyringa á
næstunni og auka hlut sinn í Skagstrendingi hefur nýrri stoð
verið skotið undir starfsemi Eimskips. Meginstarfsemi fé-
lagsins verður hér eftir á sviði flutninga, fjárfestinga og í
sjávarútvegi.
Framtíðin á eftir að leiða í ljós hvort stefnubreyting félags-
ins, sem á sér langan aðdraganda, verður hluthöfum til góðs.
Arðsemi flutningastarfseminnar hefur verið langt frá þvi að
vera viðunandi á síðustu árum og þvi er ekki óeðlilegt að leit-
að sé nýrra tækifæra. Og að öðru óbreyttu liggja gríðarleg
tækifæri í íslenskum sjávarútvegi. Sá tími ætti hins vegar að
vera að baki þegar ákvarðanir um fjárfestingar í sjávarútvegi
voru teknar til að vernda viðskiptalega hagsmuni flutninga-
fyrirtækis eða tengdra fyrirtækja, en bein arðsemi fjárfest-
inga var ekki aðalatriðið.
Óli Bjöm Kárason
Lífsreyndi meistarinn
Jónas
Haraldsson
abstoöarritstjóri
Laugardagspistíll
„Þaö er ekki hætta á því að þú
verðir sköllóttur,“ sagði hársker-
inn þegar hann brá klippunum í
höfuðprýði mína fyrr í vik-
unni. Ég var orðinn loðn-
ari en góðu hófi gegnir.
Raunar verð ég að við-
urkenna að heimsókn
til hárskerans situr
stundum á hakanum,
sennOega leifar af
gamalli tísku, síð-
hærðri. Nú varð ekki
lengur við unað, bæði
kona og dætur famar að ýta
við mér og starfsfélagar famir
að gefa loðdýrinu auga.
Ég fór því á minn fasta stað
í þessari tilveru, hársker-
ann á horninu, rétt í
göngufæri frá vinnu-
staðnum. Hárskeri sá
er flinkur maður og
margreyndur í starf-
inu, vanur að fást
við síðhærða jafnt
sem sköllótta menn
og allt þar á milli, kon-
ur jafnt sem karla.
Hann klippir hár en
bregður sér ekki síður í
það hlutverk að lengja það,
fremur þó ef kona situr 1
stólnum en karl. Hann þvær,
blæs og litar, kennir nýliðum á
stofunni og i fagskólanum. Maðm-
sem kann allt og bregður ekki við
neitt.
Ég panta ekki tima heldur dett
inn af götunni. Yfirleitt gengur það
upp og oftast lendi ég i höndum
meistarans. Hann klippir og segir
mér sögur um leið. Rakari er íjöl-
miðill í sjálfu sér. Hann fer fimum
höndum um höfuð kúnnanna og
fær um leið mannlífsfréttir sem
hægt er að færa öðrum og helst
laga í stílnum. Rakarinn minn er
fær um það, sögumaður góður,
minnugur og þekkir marga. Ég
reyni að segja honum það sem ég
man svo ekki hallist um of á. Mað-
ur borgar hárskurðinn ekki bara
með peningum. Annað verður að
fylgja með í kaupbæti.
Kurteisi rakarinn
Það er gott að vera lengi hjá
sama rakara. Maður sest bara í
stólinn. Engra útskýringa er þörf.
Hann kemur með svuntuna yfir
mann, spennir í hálsinn og byrjar
að klippa. Hann veit að hárið
þarf að fara aftur upp fyr-
ir eyrun og vera
hæfúega stutt i
hnakkann. Stöku
sinnum bið ég
hann að taka
meira af toppn-
um, ekki af því
að ég hafi sér-
staka skoðun
á því sjálfur
held-
„Nú stóð hins vegar svo á
að meistarinn var upp-
tekinn með virðulega frú
í stólnum, konu sem vildi
nýjan lit, strípur að auki,
blástur og snurfus. Að-
stoðarrakarinn var,
aldrei þessu vant, karl en
ekki kona. Ég lét mér þó
hvergi bregða enda mað-
urinn hinn geðslegasti. “
ur hefur konan nefnt það við mig
að ég líti þokkalegar út ef ég er
ekki með toppinn ofan í augu. Einu
sinni fannst mér það flott en þá var
ég undir talsverðum áhrifum æsku-
hetja minna frá Liverpool. Nú er
öldin önnur, það skal vera stutt.
Hitti maður ekki á meistarann
eru yfirleitt fagrar konur á stof-
unni sem taka við hlutverkinu. Það
er ekki síðra að láta þessar
Gutta cavat lapidem
Sjonarhorn
Birgir
Guðmundsson
fréttastjórí
„Gutta cavat lapidem" - „drop-
inn holar steininn". Þetta er ein af
þessum hefðbundnu setningum
sem um áratugaskeið voru notaðar
i latínukennslu í íslenskum
menntaskólum. Sjálfur varð ég
raunar aldrei svo frægur að læra
latínu - var bent á að trúlega væri
mun áreynsluminna aö taka við-
bótaráfanga í stærðfræði en inn-
gangsáfanga í þessu foma máli.
Ekki veit ég hvort Halldór Ás-
grímsson hefur skrifað latneska
stíla þar sem þessi gamli sannleik-
ur er í fyrirrúmi. Hitt er í það
minnsta ljóst að Halldór virðist
hafa tileinkað sér þessa speki í
sínu pólitíska starfi - ekki síst
hvað varðar Evrópumálin. Um
tima í vetur leit svo út sem Evrópu-
málin ætluðu að verða eitt eld-
fimasta mál þessa stjómarsam-
starfs þegar það var greinilega far-
ið að fara nokkuð í taugarnar á for-
sætisráðherra hve taktfast og
þreytulaust framsóknardropinn
var farinn að hola Evrópusteininn.
Vopnahlé
Hámarki náði þessi spenna þeg-
ar Davíð Oddsson lýsti því yfir í
Kastljósþætti Sjónvarps aö hvorki
Halldór Ásgrímsson né nokkur
annar hefði yfirleitt getað sagt
hvaða ágallar væru á EES-samn-
ingnum. Sú yfirlýsing kom beint i
kjölfar þess að forsætisráðherra
hafði talað heldur hæðnislega um
áhyggjur manna af þvi að geta ekki
haft áhrif á ákvarðanir Evrópusam-
bandsins um rottueitur og skolp-
lagnir. Þó svo að Davíð Oddsson
hafi gætt þess vandlega að brenna
engar brýr að baki sér og því
skammað Össur Skarphéðinsson
frekar én Halldór þá duldist engum
að hér var kominn hinn gamal-
kunni leikur sem kallaður hefur
verið „að skamma Albaníu". Enda
kom á daginn að annaðhvort Davíð
eða Halldór eða bæði Davið og Hall-
dór sáu að þessi gagnkvæmu köll
þjónuðu ekki neinum tilgangi og
þeir bundust fastmælum um að
láta staðar numið. Það vopnahlé
stóð þó ekki nema í nokkra daga og
þó átökin séu nú á mun lágværari
og kurteisislegri nótum þá er alveg
ljóst að enn er framsóknardropinn
að hola Evópusteininn sjálfstæðis-
forustunni til armæðu.
Einu sinni enn
í vikunni hafa Evrópumálin ver-
ið í sviðsljósinu enn eina ferðina
vegna fundar ráðherraráðs EES.
Nú virðist nánast öruggt að upp-
færsla á EES-samningnum til sam-
ræmis við þær breytingar sem orð-
ið hafa á ÉSB eftir Maastricht- og
Amsterdamsáttmálana mun ekki
nást fyrr en eftir að stækkunarferli
ESB verður um garð gegnið. Þó
virðist Halldór Ásgrimsson ekki
endanlega búinn að gefa upp alla
von og lýsti því í samtali við DV að
enn væri ekki endalega fullreynt
með málið á hinum pólitíska vett-
vangi. Utanríkisráðherra ætlar
greinilega að reyna einu sinni enn
- dropinn holar jú steininn. Hvort
það tekst hjá honum eða ekki verð-
ur einfaldlega að koma í ljós. Hitt
er ljóst að þessi mál þröngva sér
óhjákvæmilega á dagskrá stjóm-
málanna hér heima - bæði varð-
andi uppfærsluna á EES-samningn-
um og eins vegna þess sem gerist
þegar fríverslunarsamningar við
ýmis Austur-Evrópuríki falla niður
við inngöngu þeirra í ESB. Og þeg-
ar fjallað er um þessi mál
kemur sífellt betur í ljós að
áherslumunurinn milli
stjómarflokkanna er ekki
eitthvað sem hægt er að
semja vopnahlé um. Ekki
svo vel sé í það minnsta.
Berlínarræða
Þannig dylst það engum
þegar Halldór Ásgrímsson
flytur fyrirlestur í Berlín
um Evrópumálin og ísland
fyrir þýska áhugamenn um
utanríkismál að utanrikis-
ráðherrann tók þar sérstakt
tillit til vopnahléssamninga
sinna við forsætisráðherr-
ann í málinu. Hann gerði
það með einni lítilli setn-
ingu. Hún hljóðaði eitthvað
á þá leið að hann vildi taka
það sérstaklega fram að það
væri ekki á dagskrá ríkis-
stjórnarinnar að sækja um