Dagblaðið Vísir - DV - 16.03.2002, Blaðsíða 18

18
LAUGARDAGUR 16. MARS 2002
Helgarblað
DV
DV-MYND GVA
Sextán og fjórtán hlaupa menn
Þeir Pétur Frantzson, til hægri (14 maraþon), og Gísli Ásgeirsson (16 maraþon) eru formaöur og ritari Félags
maraþonhlauþara sem stendur fyrir Laxnesmaraþoni frá í túninu heima og aö Paradísarheimt.
Fyrsta Laxneshlaupið á íslandi:
Hlaupið úr
túninu heima
Það er ekki á allra færi að hlaupa
maraþonhlaup. Maraþon er 42 kíló-
metrar 195 metrar og um þessar
mundir eru 429 íslendingar sem
hafa lagt þessa þrekraun aö baki.
Margir einu sinni, sumir oftar en
einu sinni og sumir mjög oft. Það
mun vera Eiöur Aðalgeirsson sem
hefur oftast allra Islendinga lokið
maraþonhlaupi, hann hefur 34
hlaup að baki en Bryndís Svavars-
dóttir nálgast toppinn óðfluga með
33 hlaup.
Allir sem hafa lokið mara-
þoni
I nokkur ár hefur starfað meðal
hlaupara á íslandi félag sem heitir
einfaldlega Félag maraþonhlaupara,
skammstafað FM. Það heldur úti
öílugri og lifandi heimasíðu með
virkum tengslum við fjölmargra
hlaupahópa. Það stendur fyrir ýms-
um óvenjulegum hlaupum og held-
ur nákvæma skrá um alla íslend-
inga sem hafa lokið þessu erfiða
verkefni.
DV settist niður á kafFihúsi með
formanni félagsins frá upphafi,
Pétri Frantzsyni, og ritara félagsins
og umsjónarmanni heimasíðunnar,
Gísla Ásgeirssyni. Pétur hefur
hlaupið 14 maraþon en Gísli 16.
Þeir félagar eru kampakátir og
segja blaðamanni alls konar trölla-
sögur af hlaupum og hlaupastarfi.
Það er inntökuskilyrði í Félag
maraþonhlaupara að hafa lokið aö
minnsta kosti einu löglegu heilu
maraþoni og þýðir lítt að bera upp
tvö hálf maraþon eða einhverja
búta.
„Við teljum að í félaginu séu allir
íslendingar sem hafa lokið mara-
þoni,“ segir Gísli ritari sem segir að
vefsiða félagsins fái oft meira en 100
heimsóknir á dag sem beri áhuga fé-
laganna fagurt vitni.
Gamall þriggja pakka
maður þjálíar
Pétur er um þessar mundir þjálf-
ari í hlaupahópi Námsflokka
Reykjavíkur en þar kynntist hann
einmitt maraþonhlaupum fyrir
rúmum 10 árum þegar hópurinn
fékk aðstöðu í Miðbæjarskólanum
þar sem Pétur var húsvörður. Þá
reykti Pétur þrjá pakka af sígarett-
um dag hvem og hugði sig lítt til
hlaupa fallinn en ákvað um síðir að
snúa sér að þessu sérstæða áhuga-
máli og er sagt að hann hafi þjálfað
fleiri til fyrsta maraþonhlaups en
nokkur annar.
Félag maraþonhlaupara hefur fitj-
að upp á ýmissi nýbreytni i hlaupa-
heiminum, efnt til nýrra hlaupa, s.s.
vetrarmaraþons á hverju ári i nokkur
ár, sólstöðuhlaup er farið 21. desem-
ber ár hvert og hlaupið frá sólarupp-
rás til sólarlags sem eru rúmir fjórir
tímar. Félagið hefur komið að
svokölluðu þingstaðahlaupi þar sem
hlaupið er frá Þingvöllum á Austur-
vöO og yfir vetrarmánuðina taka
margir þátt í svonefndu Aquarius-
hlaupi sem er ávallt annan þriðjudag
í hverjum mánuði.
Greiddi óvart árgjald
Ekki er starfsemi félagsins hugs-
uð sem mikil fjárplógsstarfsemi og
þátttökugjöldum í öllum hlaupum
stillt 1 hóf og öll störf unnin í sjáif-
boðavinnu. Engin árgjöld eru í fé-
laginu en þeir félagar segja að eitt
sinn hafi manni veriö endurgreitt
árgjald sem hafði greitt það I mis-
gripum af því hann hélt að þannig
væri það í öllum félögum. Þrátt fyr-
ir þetta á félagið fjölbreyttan búnað
af ýmsu tagi til hlaupastarfa, svo
sem tímatökubúnað af fjölbreyttri
gerð, brautarkeilur og sjóði digra til
frekari afreka.
Að boða fagnaðarerindi
En hver skyldi vera tilgangur fé-
lagsins. Er ekki nóg fyrir fólk að
hlaupa? Þarf það að vera í félagi um
það?
„Tilgangur félagsins er að fjölga
þeim sem hafa hlaupið maraþon,
boða fagnaðarerindið. Þessu mark-
miði hefur félagið náð með því að
halda tvö maraþonhlaup á ári og
standa að auki fyrir hinum og þess-
um langhlaupum. Auk þess með
nefndri vefsíðu og góðum tengslum
við grasrótina í hlaupaheiminum,"
segir ritarinn, alvarlegur á svip.
Hin raunverulega grasrót hlaupa-
heimsins er í hinum fjölmörgu
hlaupahópum sem starfa viðs vegar
um bæinn og þar fá nýliðar hvatn-
ingu, fræðslu og þær leiðbeiningar
sem nauðsynlegar eru til að stunda
hlaup. Óþarft er að taka fram aö
mýmargir skokka fyrst og fremst
sér til ánægju og heilsubótar og
hafa engan sérstakan metnað til
þess að ljúka maraþonhlaupi. For-
maður og ritari eru þó sammála um
að hlaupahópar veiti félagslegt að-
hald og hvatningu á þessu sviði og
séu þannig til þess failnir að fjölga í
félagi þeirra.
Hlaupið í minningu skálds
Marsmaraþon Félags maraþon-
hlaupara fer fram 23. mars næstkom-
andi og er með nokkuð óvenjulegu
sniði. Að þessu sinni er það kennt við
Halldór Kiljan Laxness, sem hefði
orðið 100 ára í apríl næstkomandi
hefði hann lifað, og kallað Lax-
nesmaraþonið. Hlaupið hefst eins og
kannski má gera ráð fyrir i túnfætin-
um í Gljúfrasteiní og hefur sá áfangi
verið nefndur I túninu heima.
Þar verða keppendur ræstir með
sérstöku forgjafarsniði sem aðeins
tíðkast í hlaupum hjá Félagi mara-
þonhlaupa. Það þýðir að þeir sem
hlaupa hægar eru ræstir fyrr en þeir
spretthörðustu seinastir. Þetta þýðir
hins vegar að allir keppendur koma í
mark á sama hálftímanum og verður
fyrir vikið mun skemmtilegri stemn-
ing i hlaupinu.
„Þama fær enginn þá tilfinningu
að starfsfólkið sé orðið leitt á að bíða
þegar hann loksins kemur í mark. I
svona hlaupum verða þeir síðustu
stundum fyrstir og þeir fyrstu stund-
um síðastir," segir Gísli ritari.
Frá Atómstöð
að Paradísarheimt
I virðingarskyni við skáldið sem
hlaupið er kennt við hafa allar
drykkjarstöðvar á leiðinni verið
nefndar með vísan í verk hans. Við
Korpu verða tveir starfsmenn og
heitir þar Innansveitarkronika. Á
Listaverkahæð í Grafarvogi verður
starfsmaður við leiðsögn yfir um-
ferðargötu. Hann er Bam náttúr-
unnar.
Við Olís-stöðina í Grafarvogi er
Brekkukotsannáll og niðri í Elliða-
árdal í Elliðaárhólma er Atómstöð-
in þar sem er drykkjarstöö og
gæsla. Hlaupaleiðin liggur síðan út
á Ægissíðu þar sem snúið er við og
endað í marki í Laugardal. Á Æg-
issíöu er Vettvángur dagsins og
lokamarkið i Laugardal heitir síð-
an Paradísarheimt. Ekki má
heldur gleyma drykkjarstöðinni
sem heitir Sjálfstætt fólk.
Það kemur kannski ekki á óvart
að Vaka-Helgafell, sem gefur út
verk skáldsins, hefur af rausnar-
skap gefiö verðlaun og það kemur
heldur ekki á óvart að verðlaunin
eru bækur Halldórs KOjans. Sigur-
vegarar í karlaflokki fá Sjálfstætt
fólk en i kvennaflokki er Salka
Valka í verðlaun. Verðlaun í for-
gjafarflokki em ungur ég var fyrir
karla og Snæfríður íslandssól fyrir
konur.
Er þetta einsdæmi
í heiminum?
Það kemur í ijós við umræður að
þótt forsvarsmenn félagsins séu
sjófróðir um skipulag slíkra
hlaupa víðs vegar í heiminum er
þeim ekki kunnugt um neina hlið-
stæðu við Laxneshlaupið þar sem
hlaupið er heilt maraþon. Þó er vit-
að um hlaup sem reglulega fer
fram i Dublin á írlandi og er kennt
við James Joyce, frægasta rithöf-
und íra. Þar er gengið svo langt að
meðfram hlaupaleiðinni mun vera
lesið í síbylju úr verkum höfundar.
„Eftir því sem við komumst
næst þá er þar um að ræða tíu kíló-
metra hlaup þannig að þetta mara-
þonhlaup gæti verið það eina í
heiminum með þessu þema,“ segir
formaðurinn.
Stöðugt fleiri til útlanda
íslendingar hafa hlaupið mara-
þon á heimavelli i á annan áratug
en það færist stöðugt í vöxt að
hlaupahópar taki sig saman og reisi
til útlanda og taki þar þátt í frægum
maraþonhlaupum. Gísli og Pétur
vita að 12 íslendingar munu taka
þátt í Bostonmaraþonhlaupinu 16.
apríl.
„Þetta er elsta maraþonhlaup
heims og það þarf að ná ákveðnum
lágmarkstíma til að fá að taka þátt
því aðeins 16 þúsund manns fá að
taka þátt,“ segir Pétur formaður og
er nettánægður því hann er sjálfur í
þessum hópi. Umrætt hlaup var
fyrst hlaupið 1897 en til gamans má
geta þess að konur fengu ekki leyfi
til aö taka þátt í því fyrr en 1972. I
ár verða næstum jafpmargar konur
og karlar sem hlaupa í Boston sem
segir sina sögu um breytta tima.
Londonmaraþonið er 15. apríl og
þar er opin þátttaka og yfirleitt um
40 þúsund þátttakendur og þangaö
ætlar að þessu sinni hópur sem tel-
ur nokkra tugi og einnig fara all-
margir til Stokkhólms í sömu er-
indagjörðum.
Það veit enginn nákvæmlega
hvaö það er langt síðan að Fippídes
hijóp frá Maraþon til Aþenu til þess
að flytja mönnum fréttir af sigri Aþ-
eninga í orrustu mikilli og hneig
dauður niður að loknum fréttaflutn-
ingi, segir sagan. Við þessa leið er
maraþonhlaupiö miðað. Hitt er ljóst
að andi Fippídesar lifir enn og læri-
sveinar hans eru bæði margir og
sporléttir. Vefslóð félagsins er:
www.ismennt,is/not/gisasg
PÁÁ
ria@ísmennt.is
Umsjón
Ragnar ingi ÆA
Aðalsteinsson m
Höfuðstafir
Þegar fjöllin faömar vorið
f jöllin ljóma, vonin angar
I þessum þætti ætia ég að byrja á því
að kynna til sögunnar bragarhátt sem
sumir hafa kallað „krosshendu".
Hátturinn er afar erfiður eins og sjá
má. Vísumar em eftir Ósk Þorkels-
dóttur, hún kallar þær Vorvísur:
Þegar fjöllin faömar voriö
fjöllin Ijóma, vonin angar,
faömar vonin viökvœmt sporiö,
voriö angar, sporiö fangar.
Léttum fótum fetar sporið,
fótum litlum, spölinn nemur,
fetar spölinn, spannar þoriö,
sporiö nemur, þoriö kemur.
Hér eru braglínurnar með þeim ólík-
indum að þær má lesa niður eftir vis-
unni. Fyrsta braglína liggur niður eft-
ir 1. kveðu allra línanna, 2. braglína
liggur niður eftir 2. kveðu o.s.frv. Ég
hef ekki náð í nema þessar tvær vís-
ur undir þessum hætti, enda ekki við
þvi að búast að mikið sé ort af svona
vísum.
Allir kannast við það þegar hagyrð-
ingar fela vísur sínar í venjulegu tal-
máli svo að lesandinn tekur ekki eft-
ir því að það sem hann les sé bundið
mál. Ég rakst nýlega á tvær slíkar
vísur eftir Hallmund Kristinsson. Ég
skipti þeim ekki í braglínur heldur
set þær hér upp eins og venja er með
þennan kveðskap, þ.e. eins og óbund-
ið mál og læt lesendum eftir að finna
út hvar braglínuskiptingin er. Fyrri
vísan er þannig:
Þegar vísa þekkist ekki þá er spurning
hvort rímió einhvern blekki - og þá
hvurn.
Þetta er hárrétt gerð vísa ef rétt er
skipt og ég gef þá vísbendingu að
einu orðinu þarf að skipta í tvennt.
Bragarhátturinn er dverghent.
Seinni vísan er þannig:
Eflaust þykir öörum best ein frá mér
sem er svo dulin aö hún sést ekki hér.
Þessi vísa er líka undir dverghendum
hætti þó að vanti reyndar forliðina í
2. og 4. braglínu til að hrynjandin
verði eins og dverghendan krefst. En
engu að síður er hún bragfræðilega
rétt þegar skipt hefur verið í braglín-
ur og áherslur em við hæfi.
Næst skoðum við vel heppnaða þýð-
ingu á brunavísu eftir Svíann Hans
Alfredsson. Sænska gerðin er þannig:
Det hánde í lystgárde Eden
Att Evafick se den, och gned den
Adam vad harjag gjort
Oh, den váxer sá fort
Det ár nágot underligt meö den.
Bjöm Ingólfsson snaraði þessu yfir á
frónsku:
Þaó var eitt sinn í Edens garöi
aö Eva varð hrœdd og staróv
Ó, ástvinur minn,
hví er manndómur þinn
eiris og melgrasskúfurinn haröi.
Og af því að minnst er á melgrasskúf-
inn harða; Egill Jónasson á Húsavík
orti í byrjun verslunarmannahelgar:
Þegar œskan ástarfund
á í Vonarskaröi,
strokinn veröur mjúkri mund
melgrasskúfurinn harði
Að lokum víkjum við aftur að hagyrð-
ingamóti á Akranesi 1. mars sl. Þar
var um það rætt að Hjálmar Frey-
steinsson, sem er fæddur Mývetning-
ur, væri heldur lítill á lofti miðað við
uppruna sinn. Þórdís Sigurbjörns-
dóttir í Hrísum orti:
Hjálmar telst ágœti hagyröinga,
hceöist aö fólki um alla jörö,
en náöi ekki montstaöli Mývetninga
og mælist tœpur við Eyjafjörö.
Á þessu móti voru vísnasmiðir
spurðir að því hvað gæti helst fengið
þá til að hætta að yrkja. Fyrmefhdur
Hjálmar svaraði því á þessa leið:
Á mér stœöi ekki baun
aó enda ferilinn,
ef égfengi eftirlaun
á viö Þórarin