Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.2002, Síða 4

4
ÞRIÐJUDAGUR 7. MAÍ 2002
Fréttir
DV
Viðbótarálögur á útgerðina vegna veiðigjalds:
Rúmur milljarður
leggst á útgerðina
- 850 milljónir felldar niður á móti auk skattafsláttar
Auölindin nýtt
Meö veiöigjaldi veröa álögur á sjávarútveginn auknar um ríflega einn milljarö króna á ári, miöaö viö áætlaöa afkomu
greinarinnar á þessu ári. Ekki er Ijóst hve stór hiuti veiöigjaidsins er „þjónustugjald“ og hve stór hluti „aögangsgjaid".
Þó má gera ráö fyrir aö „aögangsgjaldiö“ sé undir 3%.
gjald“ fyrir þá þjónustu sem Haírann-
Nettókostnaður útgerðarinnar
vegna veiðigjalds, sem Alþingi sam-
þykkti nýverið að leggja á, verður
rúmur milljarður króna. Þetta kemur
m.a. fram í umsögn fjármálaráðuneyt-
isins um frumvarpið, en þar segir: „[...]
nettótekjur ríkisins af gjaldinu aukast
um 1-1,2 milijarða kr. þegar gjaldið
verður að fuilu komið til fram-
kvæmda."
Veiðigjaldið verður mun hærra en
þessari upphæð nemur eða rúmar
2.100 milljónir króna á ári miðað við
áætlaða afkomu útgerðarinnar á þessu
ári. Á móti kemur hins vegar að gert
er ráð fyrir að veiðieftirlitsgjaid og
gjöld til Þróunarsjóðs sjávarútvegsins
verði felid niður. Samtals nema þessi
gjöld 850 milijónum króna samkvæmt
fjárlögum þessa árs.
Til viðbótar verður veiðigjaldið frá-
dráttarbært frá tekjuskatti. Að
óbreyttu lækkar því tekjuskattsstofn
útgerðarfyrirtækjanna sem nemur
gjaldinu. Til einfoldunar má hugsa sér
fyrirtæki með eina miiljón króna í
skattskyldan hagnað. Tekjuskatturinn
er 18% eða 180 þúsund krónur. Ef 300
þúsund króna veiðigjald yrði lagt á fyr-
irtækið mætti það draga þá upphæð
frá skattstofninum, sem myndi þá
lækka i 700 þúsund krónur. EVrirtæk-
ið sparaði sér þannig 54 þúsund krón-
ur i tekjuskatt. Þetta mætti einnig orða
svo, að útgerðarfyrirtæki sem á annaö
borð greiða tekjuskatt fái 18% veiði-
gjaldsins endurgreidd í formi skatt-
afsláttar.
Útgerðarfyrirtæki hafa reyndar
greitt lítinn tekjuskatt undanfarin ár,
sum engan. Tekjuskattar fyrirtækja í
flskveiðum námu samtals um 300
miiijónum króna árið 2001.
Tvíþætt réttlæting - eitt gjald
í skýrslu auðlindanefndar voru
nefhd tvenns konar rök fyrir því að
taka upp veiðigald. Annars vegar væri
rétt að innheimta slíkt gjaid til að
greiða kostnað ríkisins af stjóm og eft-
irliti með viðkomandi auðlind, hins
vegar væri nauðsyniegt að tryggja
þjóðinni sýnilega hiutdeiid í þeim um-
framarði sem nýting hennar skapaði.
Meirihluti nefndar sem sjávarút-
vegsráðherra skipaði til aö endur-
skoða stjóm fiskveiða lagði til að inn-
heimt yrði tvískipt gjaid tii samræmis
við þetta: annars vegar afkomutengdur
hiuti og hins vegar fast gjald sem tæki
mið af kostnaði ríkisins af stjóm fisk-
veiða. Taldi nefndin að kostnaður rík-
isins næmi um það bil 1,5 milljörðum
króna á ári.
Þetta þótti hins vegar of flókið og
niöurstaðan varð að innheimt verður
eitt, óskipt gjald. Hugmyndafræðileg
réttlæting gjaldsins er tvíþætt en ekki
er greint á milli við innheimtu þess.
Afleiðingin er sú að ekki er Ijóst hve
stór hluti veiðigjaldsins er „þjónustu-
Sjálfstæðisflokkurinn, sem er
með meirihluta bæjarstjórnar á
Seyðisfirði, hefur birt lista sinn. At-
hygli vekur að Jónas A.Þ. Jónsson
lögfræðingur tekur næstneðsta sæti
listans en hann er oddviti sjálfstæð-
ismanna fram að kosningum 25.
maí. Starfsbróðir Jónasar, Adolf
Guðmundsson, lögmaður og fram-
kvæmdastjóri, er í efsta sæti fram-
boðslistans, Hrafnhildur Sigurðar-
dóttir þroskaþjálfi er i öðru sæti, í
þriðja sæti er Ómar Bogason rekstr-
arstjóri og í fjórða sæti, væntanlega
baráttusæti listans, er Gunnþór
sóknastofhun og fleiri veita útgerðinni
og hve stór hluti er „aðgangsgjald" fyr-
ir að nýta auðlind í eigu þjóðarinnar.
Hægt er að giska á þessa skiptingu
ef gengið er út frá því að veiðigjaldið
eigi að standa að öllum kostnaði rikis-
ins viö stjóm fiskveiða. f greinargerð
með frumvarpinu segir raunar að það
hafi verið gert: „[...] var við ákvörðun
og útfærslu gjaldsins í frumvarpinu
horft til þess og við það miðað að út-
gerð stæði undir kostnaði sem ríkið
hefur af nýtingu auðlindarinnar."
Eins og fyrr segir er áætlað að þessi
kostnaður ríkisins nemi um það bil 1,5
milljörðum króna á ári; sú upphæð
hlýtur að vera „þjónustuhluti" veiði-
gjaldsins. Auðlindagjaldshlutinn -
„sýnileg hlutdeild þjóðarinnar" í arð-
inum sem skapast með nýtingu auð-
lindarinnar - er þá það sem eftir stend-
ur. Þar sem veiðigjaldið hefði ails
numið ríflega 2,1 milljarði á þessu ári
hefði „auðlindagjaldshlutinn" verið
um það bil 600 miiijónir króna.
2,7 prósent?
Veiðigjaldið verður afkomutengt.
Tengingin er hins vegar við afkomu
útgerðarinnar í heiid, ekki afkomu ein-
Ingvarson iön-
rekstrarfræðing-
ur.
„Ég geri mér
grein fyrir þvi að
við berjumst fyr-
ir fjórða manni
og ósk okkar til
kjósenda er að
exið verið fyrir
framan D-ið,“
sagði Adolf Guð-
mundsson í samtali við DV. „Ég tel
að við höfum staðið okkur nokkuð
þokkalega miðað viö aðstæður. Við
stakra fyrirtækja. Öll fyrirtæki greiða
jafnháa krónutölu af hverju úthlutuðu
þorskígildiskílói óháð afkomu þeirra.
Tenging við afkomu greinarinnar
fæst fram með því að draga stærstu
kostnaðarliði útgerðarinnar í heild frá
heiidaraflaverðmætinu sem er gnmd-
völiur gjaldsins. Frádráttarliðimir eru
fastnegldir í frumvarpinu. Miðað er
við 6 miiljarða olíukostnað sem taki
breytingum samkvæmt heimsmark-
aðsverði, launakostnaður er reiknaður
sem 40% af heildaraflaverðmæti og
„annar kostnaður" er reiknaður 15,4
milljarðar króna sem breytist sam-
kvæmt vísitölu neysluverðs.
Heildaraflaverðmæti ársins 2002 er í
frumvarpinu áætlað 78 miiljarðar
króna. Þegar reiknaður kostnaður hef-
ur verið dreginn frá standa eftir 22,3
miEjarðar. Veiðigjaldið er 9,5% sem
gerir ríflega 2,1 miiljarð.
Eins og fyrr segir er ekki óeðliiegt
að ganga út frá því að þar af sé „auð-
lindagjaldshlutinn“ 600 miUjónir. Að
þessum forsendum gefnum er því
„sýnileg hlutdeild þjóðarinnar" í þeim
umframarði (22,3 miiljarðar) sem nýt-
ing auðlindarinnar skapar 2,7%.
Áætlað aflaverðmæti þessa árs -
sem hér er miðað við - er óvenjumik-
ið. f útreikningum með frumvarpinu
kemur fram að árin 1994 til 2001 var
aflaverðmætið mun minna. Veiðigjald-
ið hefði af þeim sökum aldrei orðið
hærra en 1,6 milljarðar en lægst 1,3
milljarðar. Gera má ráð fyrir að kostn-
aður ríkisins af stjóm fiskveiða sé
nokkuð stöðugur og því heföi „auð-
lindagjaldshluti" veiðigjaldsins verið
I settum okkur
I markmið í upp-
I hafi kjörtímabils-
I ins og vonumst
' ' ' aö ® tækifæri
.11H til að klára þau.“
BL JM Fyrir fjórum
I árum lofaði nú-
raBaai verandi oddviti
Adolf sjálfstæöismanna
Guömundsson þvI að Seyðfirð-
ingum mundi
fjölga á kjörtímabifinu, ella mundi
hann hætta í bæjarstjórn. Loforðið
hefur ekki gengið eftir en Jónas
lítill sem enginn þessi ár; „þjónustu-
gjaldshlutinn" hefði sogað það
nokkurn veginn allt til sín.
Eftirleikurinn
Margir hafa orðið til að efast um að
nýsamþykkt veiðigjald leiði til sáttar
um stjóm fiskveiða. Andstæðingar sér-
stakrar gjaldtöku af sjávarútvegi hafa
bent á að sambærileg gjöld séu ekki
tekin af öðrum atvinnugreinum.
Þannig njóti landbúnaður og iðnaður
góðs af margs konar rannsóknarstarf-
semi sem hið opinbera stendur straum
af án þess að af þeim sé tekið sérstakt
„þjónustugjald". Einnig hafi aðrar at-
vinnugreinar afnot af takmörkuðum
auðlindum - t.a.m. útvarps- og sjón-
varpsrásum - án þess að greiða fýrir
það sérstakt „auðlindagjald".
Á hinum vængnum em stuðnings-
menn gjaldtökunnar, sem flestum
fmnst gjaldið of lágt Ekki er því ólík-
legt að á næstu árum verði barist fyr-
ir hækkun þess. Leiðari Morgunblaðs-
ins sl. laugardag vekur athygli í þessu
sambandi en þar segir: „Margir tals-
menn gjaldtöku í sjávarútvegi era óá-
nægðir með að ekki skyldu tekin
stærri skref að þessu sinni. Um það má
deiia endalaust. Höfúðmáli skiptir að
grundvallaratriðið um auðlindagjald í
sjávarútvegi hefúr náð fram að ganga.
fsinn hefur verið brotinn. Eftirleikur-
inn verður auðveldari."
Þær staðreyndir um veiðigjald sem
dregnar hafa verið ffarn hér kunna að
varpa ljósi á röksemdimar sem beitt
verður í „eftirleiknum".
A.Þ. Jónsson hefur efnt loforðið um
að hætta.
í næstu sætum á lista Sjálfstæðis-
flokksins eru Auður Brynjarsdóttir
húsmóðir, Hildur Hifmarsdóttir
bankastarfsmaður. Daniel Björnsson
skrifstofumaður, Guðjón Harðarson
rekstrarstjóri, Sveinbjörn Orri Jó-
hannsson stýrimaður. Katrín Reynis-
dóttir feikskólakennari. Elva Rúnars-
dóttir hjúkrunarfræðingur, María
Ólafsdóttir bankastarfsmaður, Jónas
A. Þ. Jónsson hæstaréttarlögmaður
og í fjórtánda sæti Arnbjörg Sveins-
dóttir alþingismaður. -KÞ/JBP
DV-MYND VS
Góð veiði
Kári Friöriksson veiddi rúmlega tuttugu
væna urriöa í Elliöavatni um síöustu helgi.
Vatnaveiði hafin
Nú eru margir hverjir famir að dusta
rykið af veiðigræjunum enda er lax-
veiðitímabilið á næsta leiti. Þann 1. maf
hófst hins vegar vatnaveiðitímabilið og
hafa margir lagt leið sfna m.a. í Elliða-
vatn og Þingvailavatn til þess að renna
fyrir silung. Bjami Ómar Ragnarsson,
formaður Stangaveiðifélags Reykjavík-
ur, segir veiðina hafa farið nokkuð hægt
af stað en lætur þó vel af veiðinni í El-
liðavatni.
„Veiði er víða hafin, m.a. í sjóbirt-
ingsánum. Þann 1. apríl hófst líka veiði
á silungasvæðunum í Soginu og núna 1.
maí var opnað fyrir veiði í hinum ýmsu
vötnum. Almennt hefur verið frekar ró-
legt í vötnunum eftir því sem ég best
veit en þó veit ég að menn hafa verið að
veiða ágætlega í Elliðavatni. Laxveiðin
hefst svo ekkert fyrr en í júní. Norðurá
verður fyrst til að opna og, þann 1. júní,
en hinar verða opnaðar svo fljótlega eft-
ir það. Annars leggst sumarið bara vel í
menn og marga er farið að klæja í fmg-
uma eftir að komast út í ámar,“ segir
Bjami að lokum. -áb
Leggst gegn
flutningi RARIK
Eiríkur Briem, staðgengill rafmagns-
veitustjóra hjá RARIK, segir að hug-
myndir um flutning höfuðstöðva RARIK
norður til Akureyrar séu út í hött vegna
óvissunnar framundan í raforkugeiran-
um. Ný raforkulög lágu fyrir vorþingi
Alþingis en náðu ekki í gegn vegna mik-
illa anna á síðustu þingdögum.
“Frumvarpið mun boða verulegar
breytingar á núgildandi raforkuum-
hverfi og því yrði óhagkvæmt að flytja
aðalstöðvar RÁRIK norður ef fyrirtækið
yrði lagt niður eftir tvö ár eða svo í kjöl-
far laganna," segir Eiríkur. Hann bend-
ir einnig á að fjöldi starfa hjá RARIK í
Reykjavlk nemi aðeins rúmlega 50 en
úti á landi starfi um 170 manns á vegum
Rafmagnsveitna ríkisins.
Valgerður Sverrisdóttir iðnaðarráö-
herra segir að sameining RARIK og Norö-
urorku á Akureyri sé enn á dagskrá en
engir fúndir hafi farið fram vegna þess
máls um nokkurt skeið. Unnið er aö út-
tekt á málinu að sögn ráðherra. „Við
erum sem eigendur RARIK tilbúnir í
sameiningarviðræður," sagði Valgerður
á fúndi á Akureyri fyrir helgina. -BÞ
DV-MYND E.ÓL
Forsetaheimsókn
Forseti íslands, Ólafur Ragnar Grímsson,
heimsótti í gær nemendur og kennara
Háskólans í Reykjavík. Efnt var tii sam-
komu og ávarpaöi forsetinn viöstadda
ásamt þvi aö svara spurningum úr sal.
Ólafur Ragnar tók síöan þátt í hádegis-
háskóia starfsmanna og flutti stutta
framsögu um háskóla og hiutverk þeirra
i framtíöinni.
Frambjóðandi lofaði að fjölga Seyðfirðingum á kjörtímabilinu:
Oddvitinn hættir vegna fækkunar í bænum