Dagblaðið Vísir - DV - 11.12.2002, Blaðsíða 4

4
MIÐVKUDAGUR 11. DESEMBER 2002
Fréttir
DV
Sumir fangar eiga mun erfiðara uppdráttar en aðrir - einelti í fangelsum:
Kynferðisglæpamenn
eru í neðstu tröppunni
Stéttaskipting á Lltla-Hrauni
„Þeir eiga ekki möguleika, “ er sagt um kynferöisgiæpamenn innan múra
réttvísinnar, einkum barnaníöinga.
Þeir sem dæmdir eru fyrir kynferðis-
brot eru lægst settir meðal fanga í fang-
elsum á islandi. Mörgum fmnst þeir
taka út tvöfalda refsingu. Fáir þeirra
„komast af‘ með því að verða jafningjar
samfanganna. Þeir eru gjaman fyrirlitn-
ir - á sama hátt og kynferðisglæpamenn
eru forsmáðir úti í hinu ftjálsa samfé-
lagi - sérstaklega ef um er að ræða þá
sem hafa misnotað böm. Þessar upplýs-
ingar komu fram þegar DV ræddi við
núverandi og fyrrverandi fanga, starfs-
fólk fangelsiskerfisins og ráðuneyta, lög-
reglumenn og lögfræðinga.
„Þetta er bara hér eins og annars
staðar í heiminum," sögðu menn gjam-
an og einn viðmælandinn benti á sjón-
varpsþættina um öryggisfangelsið Oz á
Stöð 2. „Þetta er ekkert ósvipað and-
rúmsloft, bara ekki eins harkalegt."
Og fangar eru dómharðir.
Samfélag fanga
Eðli mannsins virðist þannig að hann
vill gjaman finna einhvem sem honum
finnst verri eða óæðri honum sjálfum.
Þetta á einmitt við um fanga.
En hvemig fer þá þetta fangaeinelti
fram?
Orðaskak, hróp og köll em ein aðferð
- veist er að kynferðisbrotamanninum
með því að gera köll að honum fyrir
augum og eyrum fjöldans. Þetta átti sér
einmitt stað á mánudagskvöldið á Litla-
Hrauni eftir að fangar höfðu horft á
fyrrum stjúpdóttur kynferðisbrota-
manns í fangelsinu lýsa þvi nánast í
smáatriðum í opinskáu viðtali á Stöð 2
hvemig maðurinn hafði níðst á henni
Miðstjóm Sjálfstæðisflokksins hef-
ur ekki heimild til að kveða upp úr
um lögmæti prófkjörs flokksins í
NorðvesturKjördæmi þar sem enginn
ágreiningur var um niðurstöðuna í
stjóm kjördæmisráðs. Miðstjómin
tók í gær fyrir erindi sjálfstæðis-
manna í Skagafirði og Húnavatns-
sýslum og Sjálfstæðisfélagsins á
Akranesi og komst að þeirri niður-
stöðu að þessum aðilum væri ekki
heimilt að vísa málinu til miðstjóm-
ar.
Eins og DV greindi frá fyrir þrem-
ur vikum gera prófkjörsreglur
flokksins ekki ráð fyrir að aðrir en
stjóm kjördæmisráðs geti vísað
ágreiningi um prófkjör til miðstjóm-
ar. „Þeirri forsendu er ekki til að
dreifa í þessu máli,“ segir í niður-
stöðu miðstjómarinnar frá því í gær
og hún geti því ekki „á þessu stigi"
gripið inn í.
Á hinn bóginn ákvað miðstjómin
að breyta nú þegar prófkjörsreglum
flokksins, þannig að hverjum fram-
bjóðanda verði veittur sjálfstæður
kæruréttur til miðstjómar. Þetta er
grundvallarbreyting frá núverandi
reglum því að firam til þessa hafa „óá-
nægðir" frambjóðendur átt allt sitt
undir stjóm viökomandi kjördæmis-
ráös. Svo er ekki lengur.
Lokuö prófkjör öruggarí
í öðru lagi ákvað miðstjómin þá
meginbreytingu að prófkjör flokks-
sem bami árum saman.
Stjúpinn fyrrverandi hóf afplánun
sína daginn áður - hafði verið eftirlýst-
ur erlendis og jörðin nánast farin að
loga undir honum hvar sem til hans
næðist. Hann varð á undan lögreglunni
og Fangelsismálastofnun, kom frá út-
löndum, Marokkó að því er talið er,
bankaði upp á á Hrauninu og „fékk“ að
hefja úttekt á fimm og hálfs árs dómi
sem féll í mars. Hann hafði stungið af
frá boðun um afplánun fyrr á árinu.
Ofbeldi innan rimla
„Velta diski um koll“ getur verið ein
aðferðin sagði einn viðmælandi DV þeg-
ar spurt var um fleiri aðferðir fanga-
samfélagsins gagnvart kynferðisglæpa-
mönnum. En svo er það þögnin. Enginn
vill vera afskiptur - að enginn tali við
mann, láti eins og maður sé ekki til og
skipti ekki máli. Þetta er ein aðferð við
einelti gegn fóngum í neðstu tröppunni.
„Þeir era og hafa alltaf verið þar,“
ins yrðu í framtíðinni bundin við
flokksbundið fólk. Opin prófkjör
verði úr sögunni.
Davíð Oddsson segir að með þessu
sé að miklu leyti komið í veg fyrir að
þau brot sem framin voru í Norðvest-
urkjördæmi endurtaki sig. „Þetta
breytir því í fyrsta lagi að þú ferð
sagði embættismaður sem vel þekkir til.
Hreinar og beinar líkamsárásir era
einnig við lýði.
Misjafnt er hvemig samfangar taka á
þeim sem dæmdir voru fyrir kynferðis-
brot. „Þeir eiga ekki möguleika," sagði
maður sem vel þekkir til. „Þeir ná eng-
um með sér en stundum ná þeir sem
vilja gera þeim lífið leitt öðrum fóngum
til að ráðast að þeim. Sumir geta aðlag-
ast en það heyrir til undantekninga."
Starfsmenn fangelsa, hér sem
erlendis, þurfa gjaman að gæta
kynferðisbrotamanna sérstaklega.
Dómamisræmið
Steingrímur Njálsson hefur yfirleitt
átt erfitt uppdráttar þegar hann hefur
setið inni. Hann er talandi dæmi um
brotamann sem fangar forsmá. Þegar
hann fer svo út aftur batnar líf hans í
raun ekki - þá þekkir samfélagið hann.
Um leið og spyrst til hans „i hverfinu"
eða „í bænum eða þorpinu" þá ætlar allt
ekki til að mynda í fyrirtæki með
kjörkassa og kallar út það fólk í fyr-
irtækinu sem flokksbundið er í Sjálf-
stæðisflokknum. Ég sé ekki fyrir mér
neitt fyrirtæki sem myndi leyfa slikt
framferöi. En ef aflir geta skrifað al-
menna stuðningsyfirlýsingu í gesta-
bók og tekið þátt með þeim hætti, þá
um koll að keyra þangað til hann hverf-
ur.
Maður sem DV ræddi við og sat inni
um árabil segir að misræmi í dómum sé
gjaman heimfært á kynferðisafbrota-
menn. Eins og oft hefur komið fram í
DV á undanfömum áram hafa dómar
fyrir kynferðisbrot gagnvart bömum oft
verið mun vægari en nauðgun gegn
konum. 6 mánuðir, 9 mánuðir, 1 ár, 2 ár,
3 eða 4 ár. Þetta er algengt í kynferðis-
brotamálum. í nauðgunarmálum, það er
gegn fullorðnum, er refsiramminn - há-
marksrefsing - 16 ár en lágmark 1 ár.
Lítill hluti refsirammans er notaður hjá
dómstólum í kynferðismálum.
Á meðal fanga er gjaman rætt að
smygli menn inn fikniefnum þá horfi
öðruvísi við. Þá er ramminn - hámark
12 ára fangelsi - gjaman nýttur langleið-
ina upp í hámarkið. Þama benda menn
á að óréttlæti eigi sér stað. Af hverju er
bamaníðingurinn á eins til tveggja ára
dómi á meðan þeir sem smygla fíkniefn-
um eru á 5 til 10 ára dómi?
Það er hart lif og ömurlegt að vera
fangi - sá sem hins vegar er dæmdur
fyrir kynferðisbrot er fyrst sviptur frels-
inu en þegar inn kemur tekur við út-
skúfun á meðal hinna frelsissviþtu.
Þetta er hin tvöfalda refsing.
er hægt að gera slíka hluti. Hitt er
allt öðruvísi, þrengra og bundnara."
Alvarlegir brestir
í niðurstöðu miðstjómar segir að
ekki sé vafi á að verulegur misbrestur
hafi verið á framkvæmd utankjörfund-
aratkvæðagreiðslu prófkjörsins:
„Dæmi þess má finna i öllu kjördæm-
inu, þó mest á Akranesi. Ekki verður
fullyrt að framkvæmdinni hafi verið
beint gegn einum frambjóðanda ífemur
en öðram, né heldur verður fuflyrt
hver áhrif misbresturinn hafði á niður-
stöðuna," segir í niðurstöðu miðstjóm-
ar.
Davíð Oddsson segir að í þessu felist
hins vegar ekki að miöstjómin hefði
ógilt prófkjörið hefði hún haft til þess
lagalega heimild í reglum flokksins.
Ekki úr sögunni
Davíð Oddsson segir að úrslitin
standi því óhögguð enn um sinn, en
tvennt sé eftir áður en framboðslisti
verður endanlegur. „Kjördæmisráð
flokksins í þessu kjördæmi þarf að sam-
þykkja listann. Þar verður lögð fram til-
laga kjömefndarinnar í samræmi við
þetta prófkjör og síðan geta einstakir
menn á þeim fundi óskað eftir kosningu
í hvert einasta sæti. Siðan kemur málið
til miðstjómarinnar á nýjan leik því
hún verður að samþykkja að listi sé bor-
inn fram í nafni flokksins," segir Davíð
en bætir aðspuröur við að afar fátítt sé
aö miðstjóm fallist ekki á lista. -ÓTG
Tvö glæsileg grenitré
Tré ársins eru tvö grenitré viö bæinn
Stóru-Giljá í Austur-Húnavatnssýslu.
Bærinn stendur viö þjóöveg 1 og
blasa trén viö sjónum manna þegar
ekiö er úr Vatnsdalnum til Blöndu-
óss. Þau standa á höröum bala
sunnan viö íbúðarhúsið í stórum
garöi sem haliar frá íbúöarhúsinu
niöur aö Giijá. Garöurinn er umluk-
inn alaskavíöi og mörg smærri greni-
tré eru í neöri hluta hans. Þau þríf-
ast mjög vel í skjólinu af víðinum og
ágætum jaröraka.
Blóðbankinn:
Nálastungur
skipta sköpum
Þeir sem verið hafa í nálastungu-
meðferð hjá öðrum en lækni mega ekki
gefa blóð fyrr en að ári liðnu frá með-
ferðinni. Á það til dæmis við um nála-
stungur hjá sjúkraþjálfara. Hafi við-
komandi hins vegar verið í nálastungu-
meðferð hjá lækni má hann gefa blóð
strax að meðferðinni afstaðinni.
Sigurveig Sigurðardóttir, hjúkrunar-
fræðingur í Blóöbankanum, sagði að
þessar reglur væra viðhafðar til að
forðast hvers konar smii. Hún sagði að
þær giltu einnig um húðflúr og rafhár-
eyðingu, svo eitthvað væri nefnt. Ein-
staklingar sem færa í slíkt mættu ekki
gefa blóð fyrr en eftir að ár væri liðið
þaðan í frá.
„Þetta eru Evrópustaðlar sem við
miðum við,“ sagði Sigurveig. Hún sagði
vitað að ýmsir væra famir að opna stof-
ur sem ekki væm viðurkenndar af heil-
brigðisyfirvöidum. Blóðbankinn færi
eftir Evrópureglunum og fylgdist með
því sem blóðbankar í öðrum löndum
heims væru að gera. -JSS
DV-MYND SIGURÐUR K. HJÁLMARSSON
Sumarblóm
blómstra
„Hér era fjólur, stjúpur og bellísar
(fagurfiflar) að springa út,“ sagði
Eyrún Sæmundsdóttir, bóndi í Sól-
heimahjáleigu í Mýrdal, í samtali við
DV í morgun. Hjá henni er blómlegt
um að litast í garðinum - miðað við
það að aðeins tvær vikur era til jóla.
„Hjá mér eru stjúpur í pottum sem
fólnuðu í haust. Núna sé ég að tvær
þeirra eru nýútsprungnar. Okkur
finnst veðrið alveg yndislegt, fólk er
nánast léttklætt og kuldaúlpumar
verða hvíldar um sinn,“ sagði Eyrún.
Hún sagði að önnur hlið væri á þess-
um hlýindum hjá þeim sem búa í faðmi
jökulsins. Þeir sem gera út á sleðaferð-
ir era komnir í vandræði vegna snjó-
leysis. Eyrún segir að hitinn þýði í
raun að jökulinn hopi stöðugt. -JBP
Miðstjórn Sjálfstæðisflokksins um prófkjörið í Norðvesturkjördæmi:
Prófkjörið utan lögsögu miðstjórnar
- opin prófkjör úr sögunni og frambjóðendum veittur kæruréttur
Flokkur í vanda
Ráöamenn Sjálfstæöisflokksins ráöa hér ráöum sínum á miöstjórnarfundi í
gær. Kjartan Gunnarsson, framkvæmdastjóri flokksins, og Davíö Oddsson
stinga hér saman nefjum en Geir H. Haarde situr áiengdar.