Helgarblaðið - 07.02.1992, Blaðsíða 4

Hdgar 4 blaðið
SKÚMUR
Einstæður
fundur
Sænskur leiðangur á Suðurpólnum fann
fyrir skemmstu beinleifar af 200 til 300 milj-
óna ára hryggdýri, trúlega einhvers konar
skriðdýri.
Leiðangursstjórinn, Olle Melander, sagði í
viðtali við sænsku fréttastofuna TT að frá vis-
indalegu sjónarmiði væri þetta einstæður fund-
ur og að svona leifar hefðu aldrei fundist á
austurhluta Suðurpólsins og sennilega aldrei á
Suðurpólnum yfirleitt.
Sænsku leiðangursmennimar, sem hafa nú
verið við rannsóknir í rúma tvo mánuði, höfðu
áður tilkynnt um að þeir hefðu fúndið tijáleifar
og gróðursteingervinga. Leiðangurinn verður á
Suðurpólnum fram yfir miðjan febrúar.
Davíð
hreinsar
Davíð Oddsson
hefur heldur
betur tekið til
höndunum síð-
an hann settist
í forsætisráðu-
neytið.
Hann hefur skipt út fólki og
valið inn menn sér þóknanlega. I
stað Guðmundar Benediktssonar
ráðuneytisstjóra er Hreinn Lofts-
son kominn. Þá var búin til ný
staða fyrir Albert Jónsson. Ekki
má heldur gleyma að Davíð vék
þeim Bjama Einarssyni og Jónasi
Hallgrímssyni úr vest-norrænu
nefndinni.
Og nú er ráðuneytið skrifstofu-
stjóralaust, þvi báðir skrifstofu-
stjóramir em farnir. Helga Jóns-
dóttir er komin í orlof og mun í
sumar fara til starfa hjá Alþjóða
gjaldeyrissjóðnum. Gísla Ama-
syni, sem hvergi cr flokksbund-
inn og hefur starfað í ráðuneytinu
í rúm tuttugu ár, var sagt að taka
poka sinn og fara. Hann verður á
fullum launum frá ráðuneytinu í
eitt ár þótt vinnuframlags hans sé
ekki óskað þar. Enginn hefur ver-
ið ráðinn i stað þeirra Hclgu og
Gísla. Þá skipti Davíð um bíl-
stjóra hjá ráðuneytinu. Bílstjóri
borgarstjórans varð bílstjóri for-
sætisráðherrans. Töluverður ugg-
ur er í öðrum starfsmönnum
ráðuneytisins og spyrja þeir í
hljóði: Hver verður látinn fara
næst?
út
Iðandi,
lifandi
torg
án kola
Kolaportiö er orðið
einn heisti sam-
komustaður íbúa
höfuðborgarsvæð-
isins um helgar.
Þangað streymir
að fólk til að gera
reyfarakaup, eða
bara til að sýna sig
og sjá aðra. Þetta er
iðandi markaðstorg
þar sem ægir saman
ólíklegustu vömm.
Þar er eiginlega hægt
að kaupa allt, nema
ef vera skyldi kol.
í janúar tók Kola-
portið upp þá ný-
breytni að opna gall-
erí í portinu. Gallerí
Port er sérstaklega
ætlað frístundamál-
urum, en þeir hafa
átt erfitt með að
komast inn í hina
hefðbundnu sýning-
arsali. Einnig geta
ungir listmálarar
sýnt sín fyrstu verk í
galleríinu.
Þessi nýbreytni í
portinu hcfur gert
mikla lukku. Mynd-
unum er ekki raðað á
veggi eftir einhverju
K°aBjort
fnsvegur 3
fögtudags 07,30
Kaup
hafa ver-
i& gerö
og mynd-
inni er
pakkað
inn.
Á bóka-
boróum
Kolaports-
ins er ab
finna bæk-
ur um allt
milli himins
og jarbar. í
þessari bók
leyndist
peli og
staup meft.
Tvær ungar stúlkur vir&a fyrir sér sýninguna.
fyrirfram gefnu fagurfræði-
legu mati, heldur er þama
um að ræða síbreytilega
samsýningu myndlistar-
manna úr öllum áttum og á
öllum aldri. Um leið og
verkin seljast eru ný verk
eflir nýja listamenn hengd
upp. Verði myndanna er
mjög í hóf stillt.
Kolaportið er opið á laug-
ardögum og sunnudögum.
Aukið fjöllyndi óskast
Viðbrögð nianna við andláli
Þjóðviljans voru með ýmsu móti,
einsog nærri má geta. Sumir
grétu, rifu hár sitt og börðu sér á
brjóst, opinberlega eða í Iaumi,
aðrir létu sér fátt um finnast,
ypptu kannski öxlum og sögðu
„Nújá?“ eða „Jæja?“ - og svo
voru þeir sem beinlínis fognuðu.
Þetta síðasttalda fólk fæ ég ekki
skilið.
Ekki vegna þess að ég hafi litið
á Þjóðviljann sem Hið fullkomna
blað og skilji ekki fólk sem leit
hann öðrum augum. Astæðan er
einfaldlega sú að ég skil ekki þann
skort á lýðræðislegri hugsun sem
fram kemur hjá þessu fólki. Vill
það í raun og veru að öll fjölmiðl-
un verði í framtíðinni í höndum
þeirra sem með völdin fara og
auðinn eiga? Ég trúi ekki að svo
sé.
Páll Skúlason prófessor var að
tala um það í umræðuþætti í Sjón-
varpinu fyrir skemmstu að skortur
á lýðræðislegri hugsun kynni að
verða íslendingum skeinuhættur
þegar þeir kæmust í nánari snert-
ingu við þjóðir Evrópu, sem
byggju yfír mun sterkari hefðum á
þcssu sviði. Ég held að það sé fuil
ástæða til að staldra við og gefa
þcssu gaum.
Við höfum alltaf gengið út frá
því sem gefnu að við værum lýð-
ræðisþjóð, við höfum montað
okkur af „elsta þjóðþingi í heimi“,
þjóðvcldi og lýðveldi og „frjáls-
ræðishctjunum góðu“ og öllu því.
En eru þctta í raun annað en falleg
orð, til notkunar hvort heldur er á
góðum stundum cða þcgar móti
blæs? Höfum við ekki vanrækt
sjálfa undirstööuna, hina lýðræð-
islegu hugsun þjóðarinnar? Og er
ekki tími til kominn að fara að
cndurskoða þetta orð, „lýðræði"?
Hvað þýðir það á okkar tímum, í
okkar landi? Hvaða skilning legg-
ur venjulegt fólk í þetta orð?
Er lýðræði einungis það að
labba inn á kjörstað og kjósa á
íjögurra ára fresti? Eða fclst eitt-
hvað meira og merkilegra í þessu
fallega hugtaki? Erum við kannski
að tala um skoðanafrelsi, tjáning-
arfrelsi, viðurkenningu á rétti ann-
arra og jafnvel umburðarlyndi
gagnvart skoðunum annarra? Er-
um við að tala um réttinn til að
hafa áhrif á þá ótalmörgu þætti
stjómmálanna sem snerta okkur
sjálf, líf okkar og afkomu, og
framtíð bamanna okkar, svo að
eitthvað sé nefnt?
Auðvitað er lýðræði allt þetta
og miklu fleira.
Haraldsdóttirskrifar
Málið er að sjálfsögðu talsvert
flókið og verður ekki útrætt í
svona pistli, enda var það ekki
ællunin. Ein af leiðunum lil að
notfæra sér tjáningarfrelsið er t.d.
að hringja í Þjóðarsálina og kvarta
undan nánast hverju sem er,
skamma ráðamenn, krefjast úrbóta
í tilteknum málum osfrv. En til
eru þeir sem hringja í Þjóðarsálina
af því að þeir vilja láta banna allt
sem þeim líkar ekki - t.d. ein-
hverja ákveðna tegund tónlistar
eða tiltekinn sjónvarpsþátt - eða
til að fordæma eitthvað sem þeir
skilja ekki sjálfír og vilja þess-
vegna ekki að sé til. Þetta fólk veit
áreiðanlega ekki hvað lýðræði er.
Það misnotar tjáningarfrelsið og
sýnir ekki vott af umburðarlyndi.
Ég held að hættulegur skortur á
umburðarlyndi hrjái þjóðfélag
okkar. Auðvitað er margt sem við
ættum helst ekki að sýna umburð-
arlyndi - við ættum t.d. ekki að
umbera núsitjandi ríkisstjóm öllu
lengur og við ættum aldrei að um-
bera ranglæti, misrétti eða ofbledi
gagnvart saklausu fólki. En gæt-
um við ekki reynt að vera svolítið
Qöllyndari en við erum? Leyft
hundrað blómum að blómstra? Er
í rauninni nokkur ástæða til að
fagna þegar lítið dagblað leggur
upp laupana - jafnvel þótt sumir
hafi lengi haft horn í síðu þessa
blaðs og viljað það feigt? Hefur
ekki lýðræðið í landinu beðið
hnekki við andlát Þjóðviljans?
Jú, segi ég, og er þá ekki að
meina að lýsa beri yfír þjóðarsorg
í hvert sinn sem einhver íjölmiðill
hrekkur upp af standinum. Ég
gréti þurrum támm þótt eitthvað
fækkaði glanstímaritum eða
„frjálsum“ útvarpsstöðvum - það
dót er hvort eð er allt sama marki
brennt, það em viðtöl við sama
fólkið og leikin sömu popplögin
daginn út og daginn inn. En Þjóð-
viljinn var „öðmvísi" blað. Hann
hafði sterka sérstöðu í blaðaheim-
inum. Hann átti sér langa og
merka sögu og mörgum fannst
hann enn hafa hlutverki að gegna.
Og nú er hann semsé horfinn og
augljóst að lýðræðið í landinu
verður ekki tryggt nema til sög-
unnar komi einhverskonar arftaki
hans (og helst fóðurbetrungur,
náttúrlega) - dagblað sem yrði
verðugur vettvangur félags-
hyggjufólks og hefði þann slag-
kraft sem dygði í baráttunni við
þau fúlu íhaldsöfl sem hér vaða
uppi um þessar mundir. Ekki veit-
ir nú af.
En þangað til skulum við velta
þessu fyrir okkur með lýðræðis-
hugsunina, líta í eigin barm og
spyrja nærgöngulla spuminga á
borð við: „Hvað er lýðræði og
hvaða sess skipar það í mínu lífi?“
Föstudagurinn 7. febrúar