Dagblaðið - 14.12.1976, Blaðsíða 15

KRISTÍN
LÝOSOÓTTIR
DAC.RLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 14. DESEMBER 1976.
Eftir að hafa dvalizt í útlegð í
átta og hálft ár er fyrrverandi
drottning Grikklands, Anna
María, eins og hver önnur hús-
móðir. Hún elur upp börn sín,
annast heimilisstörfin og fer í
megrunarleikfimi til að ná af
sér aukakílóum.
Einu sinni átti Konstantín
maður hennar, fyrrverandi
konungur, þrjár hallir, bíla-
flota, hesthús full af hrossum
og einkaþotu. Fjöldi fólks
þyrptist að þeim i hvert sinn er
þau sáust á almannafæri, og
þegar þau ferðuðust í fyrsta
sínn um Grikkland voru allar
götur blómum stráðar.
Þau lifa nú rólegu lífi í Eng-
landi, fara sjaldan út, og llfs-
hamingja þeirra er í því fólgin
að vera saman og ala upp börn-
in sín þrjú, en samt gefa þau
aldrei upp vonina um að fá dag
einn tækifæri til að snúa aftur
til Grikklands og ráða þar rikj-
um.
Þegar Anna-María var á
unglingsaldri, voru vanga-
veltur um hvort hún yrði
drottning Englands. Þegar Karl
prins fæddist sagði faðir
hennar Friðrik Danakonungur
í gríni: „Nú eru miklir mögu-
leikar á því að ég verði tengda-
íaðir Evrópu."
Þótt Anna-María væri tveim-
ur árum eldri en Karl Breta-
prins var hún eina prinsessan í
Evrópu sem nálgaðist það að
vera á líkum aldri. Þá voru líka
sterk tengsl milli dönsku og
ensku konungsfjölskyldunnar.
Fimmtán ára að aldri varð
Anna-María alvarlega ástfangin
i Konstantín krónprins Grikk-
lands. Friðrik Danakonungur
hafði boðið flestu ungu kónga-
fólki í Evrópu til mikillar
veizlu í Kaupmannahöfn. Hinn
tuttugu og tveggja ára gamli
prins dansaði hvern einasta
dans við Önnu-Maríu. Þau
höfðu hitzt einu sinni áður í
konunglegri stúku í sirkus. Þá
var prinsessan tólf ára gömul
leggjalöng skólastelpa, og þau
tóku ekkert eftir hvort öðru.
Fáum mánuðum seinna,
þegar fjölskylda hennar var í
sumarleyfi á Jótlandi, fór
Anna-María til Noregs. Opin-
berlega var sagt að hún færi að
heimsækja fyrrverandi barn-
fóstru sína, þótt sannleikurinn
væri sá að hún fór að hitta
Konstantín, sem stundaði
siglingar þar.
Allt sama ár áttu dönsk yfir-
völd fullt i fangi með að kveða
niður orðróminn um konung-
legt ástarævintýri. Þau héldu
áfram að neita öllu slíku þar til
nokkrum dögum áður en trúlof-
un þeirrá Önnu-Maríu og
Konstantíns var tilkynnt í
janúarmánuði 1963.
Strax eftir trúlofunina fóru
hjönaleysin til Grikklands þar
setn tilvonandi tengdamóðir
Önnu-Maríu Friðrika drottning
tök mjög vel á móti henni.
Það var orðið of seint. Fáum
mánuðum síðar reyndi
konungurinn að hrifsa til sín
völdin af hernum. Það mistókst
og fáeinum dögum fyrir jól
flúði konungsfjölskvldan land.
Anna-María sem gekk með
sitt þriðja barn, pakkaði niður
með mikilli leynd svo að enginn
kæmist að flóttaáformum
þeirra. Henni tókst að smygla
úr landi morgungjöf eigin-
manns síns — smarögðum sem
eitt sinn tilheyrðu Romanov
fjölskyldunni. Smaragðarnir
voru metnir á tvær milljónir
punda (rúmar sexhundruð
milljónir Isl. króna).
Hálfum mánuði seinna missti
hún fóstur. Þeir tímar sem nú
fóru I hönd voru erfiðir íyrir
þau. Konstantín talaði enn
digurbarkalega um að snúa
aftur til Grikklands, en þær
sögur gengu að Anna-María
væri svo langt niðri að hún
mundi einna helzt vilja halda
til föðurhúsa — til fjölskyldu
sinnar í Danmörku.
Næstu sex árin bjuggu þau á
sveitasetri í nágrenni Rómar,
og aðlöguðust smám saman lífi
hins almenna fólks. Anna-
María eignaðist annan son,
Nicholas, og kom á fót skóla
fyrir eldri börn sin og börn
nokkurra vina sinna.
í júní 1973 minnkuðu vonir
Konstantíns til muna um að fá
nokkurn tímann að snúa heim.
Þá var konungsveldið opinber-
lega lagt niður I Grikklandi, og
þjóðin samþykkti þá ráðagerð
án nokkurra mótmæla. Það
þýddi að fjárhæð sú, um 60.000
pund (18.000.000 ísl. króna),
sem þeim hafði árlega borizt
frá Grikklandi, hætti að koma.
Þetta hafði I för með sér að þau
höfðu ekki lengur efni á að búa
á hinu glæsilega sveitasetri,
sem þau höfðu greitt um 500
pund fyrir á mánuði (150.000
ísl. kr.). Nú urðu þau að fara að
leita sér að húsnæði til að búa I
til langframa.
Þau fundu slíkan stað I
Surrey I Englandi. Þar bjuggu
þau i þrjú ár unz þau fluttu til
Hampstead. Vinir Önnu-Mariu
töldu að hún hefði oft þjáðst af
heimþrá — þetta var í annað
sinn sem hún þurfti að venjast
nýjum siðum í nýju landi —
Oftsinnis íhuguðu þau að flytj-
ast til Danmerkur, þar sem
Margrét systir hennar er
drottning.
Þau eiga erfitt með að ákveða
endanlega dvalarstað sinn. Þau
lifa enn í voninni um að einn
góðan veðurdag muni gríska
þjóðin biðja þau um að snúa til
baka. Konstantín hefur ávallt'
haldið því fram að hann sé
eini maðurinn sem geti komið á
lýðræði í Grikklandi: „Eini til-
gangur minn í lífinu er að
frelsa grísku bióðina “ segir
hann. „urikkland er heimm
mitt og barna minna."
Gríska konungsfjölskyldan bíður þess
og vonar að gríska þjóðin biðji hana
um að snúa aftur og taka við stjórn í
Grikklandi.
Fjölskylda í útlegð
„Ekki eru til nógu sterk orð til
að lýsa því hvað hún er frá-
bær,“ sagði Friðrika. „Hún er
dásamleg stúlka og einmitt sú
rétta fyrir son rninn." Friðrika
vildi að hjónavígslan færi fram
eins fljótt og unnt væri.
— Andstæðingar hennar
sögðu, að hún hugsaði lítið um
hamingju sonar sins I þessu
sambandi. Hún hugsaði ein-
ungis að styrkja einræðið og
kveða niður þá pólitísku ólgu
sem ríkti í þjóðfélaginu og teldi
að hjónaband sonar síns og
Önnu-Maríu myndi kveða niður
þær óánægjuöldur sem risið
höfðu.
En Friðrik konungur ákvað
að dóttir hans skyldi bíða unz
hún næði átján ára aldri, og í
millitíðinni skyldi hún ljúka
námi sínu í Sviss, þar sem hún
var að læra frönsku og kjóla-
saum. Hún byrjaði einnig að
læra grísku. Anna-María og
Konstantín höfðu talað ensku
sín á milli því hvorugt talaði
móðurmál hins. Þegar vinir
hennar spurðu hana hvernig
Grikkland hefði litið út, svaraði
hún: „Eg tók ekki eftir því.
Konstantín var þarna og það er
eina sem ég man eftir."
Hún eyddi öllum leyfum sín-
um með grísku konungsfjöl-
skyldunni. En I marzmánuði fór
hún til Grikklands til að vera
við dánarbeð föður Konstan-
tíns, Páls konungs.
Tuttugu og tveggja ára að
aldri varð Konstantín
konungur, og brúðkaup hans
átti að halda innan fárra
mánaða. Og þótt krúna sú er
hann tók við væri ekki sú
öruggasta sem fyrirfannst í
heiminum — bæði faðir hans
og afi höfðu dvalizt langtímum
í útlegð, — átti Konstantín
miklu fylgi að fagna meðal
þjóðarinnar, Hann hafði unnið
til gullverðiauna í siglingum,
í keppni er haldin var í tengsl
um við Olympíuleikana. Og nú
byrjaði stjórnartíð hans eins
vel og hægt var, þvi ekki voru
vinsældir hans minni fyrir það
að nú hafði hann unga og íall-
ega prinsessu sér við hlið.
Fvrir Önnu-Maríu var þetta
ævintýraríkur tími. Þegar hún
hélt frá Danmörku í brúðkaup
sitt sagði hún við vini sína: „I
fyrsta sinn á ævi minni er ég
ánægð yíir því áð hafa fæðzt
prinsessa. Ef ég hefði verið af
almúgaættum hefði ég líklega
aldrei hitt Konstantín og hann
hefði örugglega aldrei getað
kvænzt mér.
Hún lagði sig alla fram til að
standa sig sem bezt I stöðu sinni
sem drottning Grikklands, hún
lagði hart að sér að læra málið
og fékk tilsögn í trúarsiðum
Grikkja og gekk síðan I grísku
þjóðkirkjuna. Áhugi hennar á
stjórnmálum var enginn unz
hún giftist Konstantín, þá varð
hún að byrja að sýna þeim
og með grímu fyrir andlitinu.
Það var auðsýnilegt að hjóna-
band þeirra var hamingjusamt.
En ský hrönnuðust upp.
Miklir óróleikatímar voru í
Grikklandi, og vinsældir
konungs fóru sífellt minnk-
Aður en herinn tók völdin, safnaðist fólk I kringum þau i hvert sinn
er þau iétu sjá sig á almannafæri og fagnaði þeim innilega.
andi. Annað barn þeirra Páll,
fæddist mánuði eftir að herinn
tók völdin í sínar hendur og
ógnaði þar með veldi konungs.
Konungsfjölskyldan vonaðist
til að fæðing litla prinsins
myndi koma ró á fólkið í land-
inu, en það brást. Engin
fagnaðarlæti voru á götunum
þegar fæðingin var tilkynnt.
Nokkrum mánuðum síðar
birti tímarit eitt bréf, sem sögð
voru skrifuð af Önnu-Maríu til
vinkonu sinnar. Sagt var að
þeim hefði verið smyglað úr
landi með aðstoð erlends sendi-
ráðs. 1 bréfunum var lýsing á
landrúmsloftinu i Grikklandi,
sem þá var lævi blandið . Hún
sagðist vera mjög hrædd við
það sem framtíðin kynni að
bera í skauti sér. Hún sagðist
hafa reynt að fá Konstantín til
að segja af sér konungdómi.
„Ég hefði aldrei getað trúað
að þetta gæti komið fyrir mig,“
skrifaði hún. „Ég lifði i þeirri
sjálfsblekkingu að ég væri
hamingjusamasta stúlkan í
heimi og ekkert slæmt gæti
komið fyrir í Grikklandi. Við
lifum nú I sífelldum ótta við
hvað morgundagurinn muni
bera i skauti sér. Eg vildi geta
fært klukkuna til baka og
byrjað að nýju. En það er orðið
of seint núna.“
áhuga og fylgjast með því sem
var að gerast á því sviði til að
geta rætt þessi mál við mann
sinn, sem hafði mjög gaman af
að ræða pólitík.
Þegar fyrsta barn þeirra,
AJexia, tæddist var Anna-María
á nítjánda árinu. Konstantín
var viðstaddur fæðingu dóttur
sinnar klæddur hvítum sloppi
lllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllll