Dagblaðið - 02.07.1977, Side 11

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 2. JULl 1977.
>11
sinnar að Watergatemálinu.
Einn þeirra var dómsmálaráð-
herra landsins, John Mitchell.
Hann var dæmdur til tveggja
og hálfs árs fangelsisvistar og
byrjaði að afplána dóm sinn
þann 23. júní sl.
Golfvöllurinn
notaður óspart
Fangelsið þar sem fyrrver-
andi dómsmálaráðherra, John
Mitcfiell, afplánar sinn dóm er
á bakka Alabamaárinnar. Þar
renna fangarnir oft fyrir fisk
og sóla sig á árbökkunum þegar
ekki er of heitt. Á hinum bakka
árinnar er stór golfvöllur sem
er 54 holur. Hann tilheyrir að
vísu flughernum en það er að-
eins á pappírnum vegna þess að
fangarnir fá að leika golf þar að
vild sinni.
Fangelsið er kallað ríkisfang-
elsi Alabama og þar mun John
Mitchell eyða næstu tveim og
hálfu ári, ef að líkum lætur.
Ekki er búizt við að hann verði
þar lengur þó að dómur hans
hafi hljóðað upp á allt að átta
ára fangelsi. Mitchell er ekki sá
fyrsti sem afplánar dóm sinn á
þessum stað sem er að vísu ekk-
ert líkur neinu fangelsi. Tveir
aðrir háttsettir menn, sem voru
viðriðnir Watergate-málið, þeir
Charles Colson og Frederick
Larue. afplánuðu sinn dóm í
þessu sama fangelsi. Þeir léku
golf á velli flughersins og höfðu
það gott eins og Mitchell ætlar
sér að gera næstu árin.
Fangelsið er af þeirri tegund
þar sem gæzla fanganna er eins
lítil og mögulegí er. Þar eru
engir rimlar fyrir gluggum og
húsið líkist frekar hóteli með
stórum og fallegum garði þar
sem alls konar ávextir eru
ræktaðir. Umhverfis þennan
fallega garð er girðing til þess
að þeir sem fram hjá fara
traðki ekki út garðinn. Eins er
girðingin höfð umhverfis húsið
til þess að hestamenn stytti sér
ekki leið'í gegnum hann. Það er
sem sagt garðurinn sem verið
er að verja en enginn er hrædd-
ur um að þeir, sem eru innan
veggja hússins, reyni að
strjúka, því þarf enga girðingu
til að koma í veg fyrir að menh
strjúki.
Loftkœldir klefar
Alls eru 290 fangar í fangels-
þær leiðir séu, enda allir sam-
mála um innst inni að þær leið-
ir sem notaðar eru við gerð
kjarasamninga hér séu þær
einu réttu í slíku þjóðfélagi
sem við lýði er hér á landi.
Til marks um þann blekk-
ingarvef sem umlykur þessar
árvissu borgarstyrjaldir og
nauðsynina á að heyja þær, eru
þau pólitísku ummæli allra
aðila sem styrjöldinni stjórna
að aðilar vinnumarkaðarins,
launþegar og vinnuveitendur.
skuli einir útkljá styrjöldina.
En þessi ummæli eru einungis
viðhöfð „milli stríða“.
Þegar styrjöldin er hafin eru
þó báðir aðilar sammála um að
ríkisvaldið skuli vera sá aðilinn
sem úrslitaáhrif hafi I samning-
um og friður verði ekki saminn,
fyrr en „pakkasending" sé mót-
tekin frá rikisstjórninni, eins
konar „rauða-kross-pakki", með
smyrslum og deyfilyfjum, sem
dreift er til allra þátttakenda,
og ef fyrsti „pakkinn“ inniheld-
ur ekki það magn sem talið er
nægilegt til að deyfa huga
þeirra sem þjáðst hafa i borg-
arastyrjöldinni, er þess krafizt
að annar pakki sé sendur og svo
koll af kolli, þar til verkalýðs-
forystunni þykir sýnt að nægi-
lega langt sé gengið til þess að
ríkið taki jafnmikið af hinum
alineuna iaunþega i striðs-
inu. Um 18% þeirra eru þar
vegna þess að þeir hafa gerzt
brotlegir við lög varðandi með-
ferð á eiturlyfjum. Meðalaldur
fanganna er um 28 ár en nokkr-
ir eru miklu eldri, eins og t.d.
Mitchell sem er 63 ára gamall.
Forstöðumaður fangelsisins
heitir Robert Grumska. Hann
er 53 ára og hefur verið yfir-
maður ýmissa fangelsa í um 20
ár en siðustu fimm árin hefur
hann verið forstöðumaður Max-
well-fangelsisins þar sem fyrr-
verandi ráðamenn bandarísku
þjóðarinnar koma og heim-
sækja hann einn af öðrum.
Mitchell mun fá herbergi í
einni útbyggingunni. Þessar
byggingar eru allar loftkældar
og mjög snyrtilegar. Þær eru
ekki líkar neinu fangelsi held-
ur minnir umhverfi og allur
búnaður á hótel og það ekki af
verri endanum. Eftir því sem
fangarnir eru lengur þeim mun
vistlegri eru íverustaðir þeir
sem þeir fá til umráða fyrir sig.
Þeir sem gista þetta fangelsi
eru svokallaðir hvítflibba af-
brotamenn. Meðal þeirra eru
læknar og lögfræðingar sem
hafa svikið undan skatti.
Morgunmatur
að eigin vali
Dagurinn byrjar á því að
fangarnir eru vaktir um klukk-
an sex á morgnana. Því næst er
haldið í fallegan borðsal þar
sern fangarnir borða fjórir sam-
an við hvert borð. Þeir fá að
velja morgunverð sinn og það
er ekki aðeins um tvennt að
velja heldur fjóra til fimm
rétti. Þess er gætt að hafa eins
mikið úrval og hægt er til að
hver og einn fái að velja eftir
sínum smekk.
Vinnudagurinn byrjar klukk-
an hálfátta. Næstum helmingur
fanganna vinnur að andlegum
störfum en Mitchell hefur ekki
enn fengið neitt ákveðið að
gera. En eitt er víst, hann verð-
ur ekki sendur ut í garð með
sláKuvélina eða eitthvað álíka.
Hann fær að njóta margra
stunda á golfvellinum og einnig
getur hann rennt fyrir fisk í
ánni. Fangar fá að njóta margra
frístunda og þeir ráða því alveg
hvernig þeir eyða þeim. I fang-
elsinu eru alls konar tæki sem
fangarnir geta fengið að nota,
t.d. borðtennisborð af beztu
gerð, þar er líka lessalur og
fleira.
Gestir heimsækja fanga á
sunnudögum. Þá geta fangar
farið með þeim út í garðinn og
notið góða veðursins undir stór-
um trjám.
Á sunnudögum er oft gaman
að skoða hvers konar bílar það
eru sem standa á stæðunum.
Það er víst að það eru ekki bílar
af ódýrustu gerð. Þar er saman
kominn bílafloti sem sýnir hve
glæsiiega og dýra bíla Banda-
ríkjamenn framleiða.
-KP.
skaðabætur og það lét af hendi,
til þess að samningar gætu tek-
izt.
Samkomulag tekst sem sé um
það að hækka laun um ákveðna
upphæð, en ríkið skuli taka
jafnháa upphæð af þeim í formi
hækkaðra gjalda fyrir veitta
þjónustu eða aðstoð við at-
vinnuvegina.
En til þess að blekkja al-
menning er látið að því liggja
að strax og samkomulag hefur
tekizt í kjaradeilu fari öll hjól
atvinnulífsins i gang og verð-
bólguhjólið vinsæla fari að
snúast að nýju. Og einmitt nú
er þessu haldið fram, að venju.
Og verðbólgan lætur ekki
standa á sér. Reiknað hefur
verið út að á næstu átján mán-
uðum geti verðbólgan orðið
75%, ef vel er haldið á spöðun-
um. og fáir gráta það.
Hins vegar er nú svo komið
að hjól atvinnulífsins virðist
ekki eins liðugt á ásnum eins
pg spáð hafði verið. Þær hækk-
anir sem lagðar hafa verið á
atvinnuvegina ætla nú að vera
þeim ofviða og viðbúið er að til
nýrpa ráða verði að grípa til að
mæta þeim launahækkunum
sem um hefur verið samið og til
þess að mæta þeim skattalækk-
unum sem ríkisstjórnin sendi í
„pakkanum", til þess að unnt
Förunautar:
Daudagildrur og
Sólskríkjusjóður
Eg held því fram að við
mennirnir getum lært margt af
fuglum og dýrum ef við hefðum
aðstöðu til og notfærðum okkur
hana. Ég þekki vel til snjó-
tittlinga, þeir hafa heimsótt
okkur á vetrum í áratugi. Þegar
snjóar mikið og þeir ná ekki til
jarðar, heyrist í fugli úti fyrir
glugga, þetta er oft sami
fugiinn ár eftir ár. Konan mín
fer út og dreifir fuglakorni þar
sem kettir komast ekki nærri
óséðir. Fuglinn situr á hús-
mæni eða rafmagnslínum og
horfir á, stuttu eftir að konan
er komin flýgur hann á brott og
eftir stuttan tíma, 5-10 mínútur,
kemur hann aftur með mikinn
hóp fugla með sér, kannski 40-
100 eða fleiri, og fara nú allir
að tína.
Það er eftirtektarvert að ef
4-6 sjá, þegar kornið er gefið,
flýgur einn í burtu og hinir
bíða þar til hópurinn kemur, þá
samlagast þeir honum og fara
að tína. Sami fuglinn hefur
komið fyrst nú í þrjá vetur. Við
þekkjum hana, fiún er lítil og
fábreytin að lit. Við sáum
hana aðeins einu sinni í vetur.
Þá hafði snjóað dálltið og dag-
inn eftir flaug hún fyrir glugg-
ann og tísti. Var gefið korn út
og hún sótti nokkra fugla en
þeir snertu ekki kornið og er á
daginn leið fóru þeir að baða
sig í svolitlum polli á lóðinni og
renna sér á rassinum niður
smábrekku. Þóttu okkur þetta
góðir gestir en kornið var lengi
þar sem það var látið.
Síðan höfum við ekki séð þá,
en hlökkum til þegar þeir koma
næsta vetur. Hvað er félags-
hyggja, hvað er tillit til
náungans, ef þetta atferli þess-
ara blessuðu förunauta er það
ekki? Af hverju bíða stundum
nokkrir svangir fuglar eftir að
félögum þeirra sé smalað
saman til að borða, en snerta
ekki kornið fyrr en hinir eru
komnir? Þótt enginn væri
svangur í þetta skipti, eru þeir
það samt í hörkugaddi og stór-
hríð, samt er aðferðin sú sama.
Hvað getum við mennirnir
lært af að gefa þessum fuglum
og hversu værum við þroskaðir
ef okkur tækist að tileinka
okkur það hugarfar er þeim er í
brjósti borið? Mjög margir gefa
þessum fuglum korn er fæst í
búðum eða leyfa börnum og
unglingum að gera það.
Sólskríkjusjóðurinn
Flestir menn kannast við
Kjallarinn
w
Ásgeir Guðmundsson
kvæðið Sólskríkjan eftir Þor-
stein Erlingsson skáld. Hann
orti um fuglalífið bæði í blíðu
og stríðu. Sólskríkja nefnist
þessi indæli fugl í sumarskrúða
sínum er skáldið orti svo Ijúf-
lega um en líkt og rjúpan hafa
þær annan búning á vetrum og
nefnast þá snjótittlingar.
Margir kunna eflaust þetta
dásamlega kvæði og vita hver
orti það. Hitt vita kannski færri
að kona Þorsteins skáld, frú
Guðrún J. Erlings, stofnaði svo-
nefndan Sólskríkjusjóð til
mjnningar um mann sinn lát-
inn og er hún féll frá hélt
sonur þeirra, Erlingur læknir,
merkinu uppi og hefur hann
annazt Sólskríkjusjóðinn síðan.
Fyrir tilstilli hans getum við nú
fengið korn i búðum og það má
geta þess að sendir hafa verið
kornpókar, eigi allfáir, til skóla-
stjóra úti um land, en þar hafa
víða verið jarðbönn og margir
svangir snjótittlingar leitað á
náðir manna. Hafa borizt
þakkir fyrir þetta til Erlings og
þar með að þetta væri álitið
mikið uppeldisatriði fyrir börn
að gefa þessum saklausu
smælingjum eitthvað til að
seðja hungur sitt.
Mættum við öll hér í þéttbýli
og dreifbýli minnast þessarar
ágætu fjölskyldu með hlýhug,
er við kaupum korn handa þess-
um förunautum okkar, og væri
vel ef við styrktum þennan sjóð
með smávegis fjárframlögum,
keyptum mjög listræn kort,
teiknuð af Eggerti Guðmunds-
syni listmálara. Sömuleiðis eru
til nælur með sólskríkju á til að
festa í barm sér, eru þær silfur-
húðaðar. Dýravinurinn
Marteinn S. Skaftfells kennari
hefur góðfúslega leyft að fólk
eða félagasamtök, er vildu
styrkja sjóðinn með fjárfram-
lögum, korta- eða merkjakaup-
um, hafi samband við sig. Þá er
auðvitað Erlingur læknir sem
þrátt fyrir mikið annríki reynir
að leysa hvers manns vanda.
Handhægast held ég að væri ef
fólk tæki sig saman eða félaga-
samtök um kornkaup. Stórir
pokar fást hjá heildverzluninni
•Kötlu og eru það ódýrari kaup
en smápokar, sem fást hjá
kaupmönnum. Sama er um
merki, kort eða fjárframlög
sem til þessa mjög svo ágæta
Sólskríkjusjóðs renna.
Snjótittlingar
í douðagildrum
Víða er nú komin jarðhita-
eða rafmagnsupphitun. Standa
þá reykháfar eftir og upp um
þá stígur hlýtt loft. I vondum
veðrum setjast snjótittlingar
oft á innri brún reykháfa og
falla þá niður til botns og ná
ekki flugi upp aftur. Þeir reyna
að gogga í rifur með nefjum
sínum en þeirra bíður ömur-
legu dauðdagi af blóðmissi og
sulti.
Ég skrifaði greinarkorn I
Morgunblaðið um þetta og veit
ég um marga sem opnuðu sót-
lúguna, sem er neðst í reykháf-
num, og fundu þar lifandi fugla
en því miður marga sem voru
dánir. Þess vegna bið ég ykkur
að loka reykháfum ykkar I
sumar, steypa fyrir þá, en hafa
mjótt rör upp úr. Það fer betur
með húsið að loftræsting sé ein-
hver. Þá má setja tréfieka I
botn reykháfsins með smá-
rifum á milli borða, net geta
verið varasöm ef fuglar festa
fætur sina í þeim. Þeir sem
ekki geta komið þessu við ættu
að hafa sótlúgu opna og
kannski korn og vatnsskál í
herberginu en það þarf að vitja
um, hvort nokkur dettur niður.
Það myndi vel við hæfi
þroskaðra barna að hafa það
starf.
Ég hef nú skrifað langt mál
um litla fugla sem ég þekki
mest allra fugla.
Ég vil biðja lesendur vel-
virðingar á misritun í síðustu
grein minni. Þar átti að standa
Katalónia en ekki Kalifornía
Katalónía er eystri hluti
Spánar. ^sgeir Guðmundsson
iðnskólakennari.
yrði að stöðva borgarastyrjöla-
ina.
Og allir sem vilja sjá geta séð
að átján þúsund króna launa-
hækkun gerir ekki það krafta-
verk að hjól viðskiptalífsins
fari að snúast. Það verður eng-
in hátíð í fasteignaviðskiptum
vegna átján þúsund króna, það
hleypur engin gróska i b.vgg-
ingastarfsemi vegna átján þús-
und króna aukningar í buddu
hins almenna launþega og held-
ur verður ekki framleiðslu-
aukning eða aukin fjölbreytni i
framleiðslu hjá atvinnufyrir-
tæki við það að greiða hverjum
launþega átján þúsund krónum
meira á mánuði.
Sú einfalda staðreynd blasir
nú við að þótt verðbólguhjólinu
hafi verið komið á fulla ferð er
greiðsluþoli almennings ofgert,
og hinar átján þúsund krónur
og hinn átján mánaða griða-
samningur gegnir engu hlut-
verki, þanþolið er brostið og
kyrrstaðan tekur við. Menn
geta sett hvaða verð á hús sín
og ibúðir sem þá lystir, en
félagar þeirra í síðustu borg-
arastyrjöld hafa einfaldlega
ekki handbært fé og lánastofn-
anir eru líka uppiskroppa með
fé.
Og hvað er þá til ráða? Á
Seðlabankinn að slá lán á al-
þjóðlegum peningamarkaði fyr-
Kjallarinn
Geir R. Andersen
ir daglegri framfærslu þjóðar-
innar? Éða eigum við að not-
færa okkur áfram þau einstak-
lega velviljuðu kjör sem Rússar
veita okkur í sölu sjávarafurða
okkar til þeirra gegn skilyrtum
ákvæðum um að við kaupum af
þeim allar olíuvörur eða nálega
allar, þannig að viðskiptajöfn-
uður okkar er þannig að við
erum ávallt í milljarða króna
skuld við þetta risaveldi og sem
hefur nú slík tök á okkur að það
á innangengt í rikisrekna fjöl-
miðla jafnt og flokksbundna og
frjálsa til áróðurs fyrir ágæti
hins austræna einræðisskipu-
lags?
Það má öllum lióst vera að
hinir nýgerðu kjarasamnmgar
byggjast á því, og því eingöngu,
að áfram verði um batnandi
viðskiptakjör að ræða, ekki við
Rússa eða aðrar ’ Austur-
Evrópuþjóðir, heldur við
Bandaríkin eingöngu.
Ef breyttar aðstæður I
Bandaríkiunum vrðu til þess að
viðskiptakjör fyrir. fiskafurðir
okkar þar versnuðu, þótt ekki
væri nema i litlum mæli, myndi
sú kyrrstaða, sem nú hefur
skapazt i atvinnu- og efnahags-
lífi tslendinga breytast i öng-
þveitisástand á skömmum tíma.
Og samkvæmt þeim teiknum
sem nú eru á lofti hérlendis
myndu hinir ólíklegustu hlíta
ráðum þeirra sem fremstir
stóðu til undirbúnings launa-
dansleiksins, og vita að eitt
stórveldi í austri er ávallt til-
búið að greiða „stríðsskaðabæt-
ur“, einkanlega til þjóðar sem
það á allskostar við vegna
skulda sem aldrei verða greidd-
ar. nema með siálfstæðinn eða
áframhaldandi „borgarast.vrj-
öldum" og launadansi, þar til
yfir lýkur. Og staðreynd er að
tilgangurinn helgar ávallt með-
alið.