Dagblaðið - 02.12.1977, Blaðsíða 12

12 DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 2. DESEMBER 197T.
HVERNIG BÆTA MÁ KJÖRIN
I kjölfar samninga við
opinbera starfsmenn hafa
menn velt því fyrir sér hvort
verkföll séu ekki óvenjutíð hér-
lendis miðað við nágrannalönd
okkar. Almennt er líka
viðurkennt að sú óðaverðbólga,
sem verið hefur við Iýði undan-
farin ár, sé langt frá þvf
æskileg sé á heildina litið.
Einnig er ógnvekjandi sú
skuldasöfnun við erlendar lána-
stofnanir sem aukist hefur ár
frá ári. Kaupmáttur launa,
fastur kostnaður hverrar fjöl-
skyldu við heimilishald og
verðbólgan haldast I hendur.
Til að fækka verkföllum og
þá um leið að halda
verðbólgunni eitthvað I
skefjum er nauðsynlegt að
koma á jafnvægi milli kaup-
máttar launa og fasts heimilis-
kostnaðar, þá væri möguleiki á
þvf að laun héldust nokkurn
veginn óbreytt milli samninga
og minni óánægju gætti hjá
lægstlaunuðu stéttum
þjóðfélagsins. Aukinn heimilis-
kostnaður kemur að sjálfsögðu
harðast niður á lægstlaunaða
fólkinu, því það getur minnst
veitt sér utan brýnustu
nauðsynja. Nú þegar, stuttu
eftir nýgerða launasamninga,
hefur þessi fasti kostnaður
aukist verulega. Hækkanir hafa
orðið á rafmagni og heitu vatni,
ennfremur er stöðugt gengissig
á íslensku krónunni og aukin
álanging á flestum vörum,
öðrum en landbúnaðaraf-
urðum, hefur nýlega verið
heimiluð. Eðlilegt má teljast að
þegar kjarasamningar renna út
fari launþegar fram á við
vinnuveitendur slna að laun
hækki það mikið að
kaupmáttur þeirra verði sá
sami og í byrjun útrunna
samningstímabilsins. Ef stór
munur er þarna á er erfiðara að
ná samkomulagi um launa-
hækkanir og meiri hætta er á
verkföllum, sem eru yfirleitt
öllum til tjóns. Þá vaknar sú
spurning, sem æ ágengari
verður með degi hverjum á
meðal. almenings, hvaða aðrar
efnahagsráðstafanir hægt sé að
gera, til að halda kaupmætti
stöðugum og bæta þjóðarhag.
1 því sambandi er einna nær-
tækast að hætta öllum niður-
greiðslum á umframfram-
leiðslu á lambakjöti til út-
flutnings. Framleiðsla þessi
hefur verið seld úr landi fyrir
aðeins brot af framleiðsluverði.
Á þessu ári á ríkið að greiða
um 2700 milljónir króna í út-
flutningsbætur á landbúnaðar-
affurðir og eru bændur jafnvel
smeykir um að það dugi ekki til
þess að fullt grundvallarverð
fáist á alla umframfram-
leiðsluna. Þetta nær auðvitað
ekki nokkurri átt.
A meðan ekki er hægt að selja
þessa framleiðslu úr landi á
hærra verði en nemur fram-
leiðslukostnaði á skilyrðislaust
að takmarka hana við innan-
landsneyslu. Samt sem áður
vaknar sú spurning hvort ekki
sé hægt að selja okkar ágæta
lambakjöt með hagnaði til
annarra landa en þeirra sem
fyrirfram eru búin að stimpla
það sem lopakjöt.
Eða að efna til vörukynninga
erlendis og kynna kjötið í
snyrtilegum neytendaum-
búðum, jafnvel sem hálfgerða
villibráð, því sauðféð gengur jú
mikið til sjálfala á óræktuðu
landi.
Kynning þessi verður að fara
þannig fram að áhersla sé lögð
á að varan sé lúxusvara og
verðið sé í samræmi við það.
NÝTT FÓLK VIÐ
STJÓRNVÖLINN
Til að möguleiki sé á því að
við íslendingar getum greitt
fljótlega okkar erlendu skuldir,
sem safnast hafa, er ekki nema
eitt að gera. Það er að vinna að
því að láta Bandaríkin og
Atlantshafsbandalagið greiða
fyrir aðstöðu sína hér á landi.
Greiðslu þessari yrði síðan
eingöngu varið til sam-
göngumála, þ.e.a.s. til vega-
gerðar, flugvalla og hafnar-
mannvirkja.
Allur þorri almennings
virðist vera fylgjandi þessu
aðstöðugjaldi og sást það best
í nýafstaðinni skoðanakönnun,
sem fór fram samhliða próf-
kjöri Sjálfstæðisflokksins I
Reykjavík. Þó eru uppi raddir
um að sjálfstæði þjóðarinnar sé
í hættu og virðing sú sem er-
lendar þjóðir beri fyrir okkur
sigli hraðbyri niður á við ef
Bandaríkin og Atlantshafs-
bandalagið greiði fyrir veitta
þjónustu. Þá vaknar sú
spurning hversu mikils virði sé
sjálfstæði þeirrar þjóðar er
leyfir erlendum her afnot af
landi sínu og færir honum ýmis
þau fríðindi sem landsmenn fá
ekki notið. Er ekki einmitt
hlegið að okkur erlendis fyrir
einfeldni og þýðlyndi?
Æskilegast er að við
Islendingar séum hlutlaus þjóð
hernaðarlega og hafa verið
uppi raddir um að við höfum
ekkert erindi í NATO. Raddir
þessar urðu háværari í síðasta
þorskastríði er ein af NATO-
þjóðunum ógnaði okkur með
hervaldi sínu og eins er við
áttum í stappi við Efnahags-
bandalagið um að ákveðin
bókun tæki gildi.
Kjallarinrt
EiríkurRósberg
Þá sannaðist það eins og oft
áður að á taflborði stórveld-
anna er sjálfstæði og siðferðis-
legur réttur smáþjóða til fárra
fiska metið.
Samt sem áður verðum við að
horfast í augu við það að land-
fræðilega er lega landsins hern-
aðarlega mikilvæg og eins að
litlar likur eru á því að Banda-
ríkin kalli heim herlið sitt af
íslandi í bráð.
Dr. Joseph Luns fram-
kvæmdastjóri Atlantshafs-
bandalagsins hefur og lýst því
yfir að ef bandalagið missti
aðstöðu slna á tslandi kostaði
það miljarða dollara að koma
upp annarri sambærilegri.
Einnig er ljóst að herstöð á
tslandi er ekki aðeins til að
vernda tslendinga ef til ófriðar
kæmi heldur virkar hún fyrst
og fremst sem útvörður fyrir
Bandarfkin.
Þess vegna eigum við einmitt
að styrkja sjálfstæði okkar og
fara fram á aðstöðugjald af
hernum á meðan hann er hér.
Hér að framan hefur verið
stiklað á nokkrum þeim helstu
aðgerðum sem bætt gætu
þjóðarhag og þá eins stuðlað að
því að lægstlaunuðu stéttir
þjóðfélagsins geti - lifað
mannsæmandi lífi af launum
fyrir átta stunda vinnudag og
að yfir- og næturvinnuþrælkun
verði úr sögunni.
Undarlegt á fetjast, að þær
ríkisstjórnir, sem verið hafa við
völd undanfarin kjörtfmabil,
hafa engar getað tekist al-
mennilega á víð'verðbólguvand-
ann^ sama hvaða flokkar hafa
staðið að þeim. Tfmi erl>vf til
kominn að fá nýtt fólk við
stjórnvölinn sem þorir að
takast á við vandamálin þvf
landsmenn eru almennt orðnir
óánægðir með getuleysi núver-
andi stjórnar og kemur það
fram f ýmsum myndum.
Stór hópur fólks styður
nýlega stofnuð landsmálasam-
tök, sem nefnast Sterk stjórn,
en tilgangur þeirra og markmið
er m.a. eftirfarandi:
1. Að breyta stióraarskrá
lýðveldisins íslands, m.a. á
þann veg að löggjafarvald og
framkvæmdavald verði
aðskilin.
2. Að gjörbreyta skattafyrir-
komulagi hér á landi og
auðvelda f framkvæmd.
3. Að leggja á herstöðvar
NATO hér á landi
aðstöðugjald sem varið verði
til vegagerðar, flugvalla og
hafnarmannvirkja.
Eiríkur Rósbeig
tæknifræðingur.
Bók
menntir
Skop er ekkertgrín
Umskáldsögu GíslaJ. Ástþórssonar, Fífa,
Almenna bókafélagið,202bls.
ELTINGALEIKUR
Nú ætla ég að segja frá
leyndarmáli sem varðar sjálfan
mig. Það fyrsta sem ég geri á
morgnana (ja, næstfyrsta,
skulum við segja) er að fletta,
upp á Siggu Viggu Gísla J. Ast-
þórssonar í Morgunblaðinu. Ég
segi ekki að þetta sé óbrigðul
aðferð til að laga skapið en
býsna oft kemur hún mér að
gagni. Kímni Gísla er sem
sniðin fyrir myndasögu í
þremur, fjórum pörtum,
einkarlega þar sem hann
sjálfur teiknar atburðarásina á
sinn sérstæða og lauflétta hátt.
Stíll hans hæfir einnig pólitísk-
um athugasemdum í einum
myndramma, þar sem hann
getur stungið á kýli með því að
snúa út úr einhverri fjarstæðu-
kenndri athugasemd. Skringi-
legheit tilverunnar eða
„absúrdítet“ er höfuðbitbein
Gisla og aðferð hans er ekki sú
að lýsa aðstæðum hlutlaust og
nákvaémlega og láta lesandann
um að melta fyndnina smátt og
smátt og vinna sig hægt að
suðumarki.
STÓRSKOTAHRÍÐ
Hann gengur beint að efninu
og hver atburður fæðir af sér
nýjar samlíkingar, hver
annarri öfgafyllri, og lesandinn
má hafa sig allan við að fylgja
honum eftir á fluginu. Langir
textar eftir hann eru því tölu-
verð áreynsla, samlíking fylgir
samlíkingu uns hver blaðsíða
verður eins og meiriháttar stór-
skotahríð. Þessi hæfileiki Gísla
sýnist mér því nýtast best í
smáskömmtum, myndasögum
hans og svo smásögunum þar
sem honum tekst að kreista út
úr hverju viðfangsefni það
púður sem í því er án þess að
þreyta lesandann um of. Ég er
hins vegar hikandi þegar
kemur að lengri verkum hans,
eins og skáldsögunni Fífu sem
Almenna bókafélagið hefur
nýverið sent á prent, ekki
einvörðungu vegna ummæla
hans um gagnrýnendur i bók-
inni : „Gagnrýnandinn er eins
og tunna.... með krana á
belgnum. Maður þarf að hella í
hana glundrinu annað slagið
svo hún tæmist ekki. Síðan
opnar maður fyrir kranann og
þá pissar hún.“ Persónurnar
eru ekki óskyldar þeim sem
koma fyrir í myndasögum Gísla
— ungur oflátungur, stelpugála
með gullhjarta, drykkfelldur
forstjóri, skringilegir embættis-
menn og ábúðarmiklar verka-
konu — ekki endilega í þeirri
röð.
Oflátungurinn er auglýsinga-
sérfræðingur og rekst f starfi
sfnu á ráðherradóttur sem er í
allsherjar andófi, og sú telur
sig trúlofaða kauða við fyrstu
sýn. Söguþráðurinn gengur
sfðan út á einn allsherjar
eltingaleik: stúlkan eltir tregan
strákinn sem eltist við alls
konar fólk út af tiltekinni
auglýsingaherferð vegna rúss-
neskra stígvéla. Allt þetta leiðir
svo af sér nokkurn veginn
„happy end“. Eins og f smásög-
unum er Gfsli upp á sitt besta
þegar hann lýsir ringulreið eða
ærslum, eins og ljóðalestrinum
og svo bardagasenunni í
lögreglustöðinni þar sem
atburðarásin beinlfnis kallar á
ýkjur, en aftur á móti er
lýjandi að rekast á sams konar
spuna í tengiatriðum, þar sem
ekkert gerir f raun og veru
kröfu til þess arna og finnst
manni þá Gfsli hafa of mikið
fyrir þessu: „Fyrst byrjaði stóri
vísirinn á úrinu mfnu að gófla f
sig mínúturnar eins og skatt-
lögreglan væri á hælunum á
honum og þá byrjaði sekúndu-
vfsirinn að láta eins og gang-
ráðurinn f tfmasprengju sem
vill fara að hespa þetta <af“,
(bls. 125). En þegar öllu er á
botninn hvolft kemur f ljós að
Gísli er ekkert meinhorn —
tónninn er allt að þvf góðlát-
legur þrátt fyrir hýperbólurnar
í mannlýsingunum og þau skot
sem hann sendir samfélaginu
eru ekki rakettur af þvf tagi
sem meiða og eyða heldur sú
tegundin sem skotið er upp í
loft á gamlárskvöld. t þvf liggur
bæði styrkúr Gfsla og veikleiki
sem háðfugls.