Dagblaðið - 20.01.1978, Síða 8

8
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 20. JANUAR 1978.
1 Ml\
Utgefand
Framkv^emdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar:
Jóhannes Reykdal. íþróttir: Hallur Símonarson. Aðstoöarfréttastjóri: Atli Steinarsson. Handrit:
Asgrimur Palsson.
Blaöamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurösson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur
Sigurðsson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jónas Haraldsson, Ólafur Geirsson, Ólafur Jónsson,
Ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Árni Páll Jóhannsson, Bjarnleifur Bjarnleifsson, Hörður Vilhjálmssón, Ragnar Th.
Sigurðsson, Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjorí: ÓlafCir Eyjólfsson, Gjaldkeri: Prainn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M.
Halldórsson.
Ritstjórn Síðumula 12. Afgreiðsla Þverholti 2. Áskriftir, auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aðalsimi blaðsins 27022 (10 línur). Áskrift 1600 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 90 kr.
eintakið.
Setning og umbrot: Dagblaðið og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plötugerð: Hilmir hf. Siðumúla 12. Prentun: Árvakur hf. Skeifunni 1 9._
Verðbólguspilið
„Öll rök- og reynsla bæði
íslendinga og annarra þjóða sýnir,
að taumlaus verðbólga hlýtur að
leiða bæði til greiðsluhalla út á
við, minnkandi atvinnu og síðar
atvinnuleysis,“ segir Geir Hall-
grímsson forsætisráðherra í
grein í nýútkomnu tímariti viðskiptafræði-
nema.
Þetta er rétt. En hvers vegna hefur núver-
andi ríkisstjórn í ljósi þessara staðreynda
beinlínis staðið fyrir óðaverðbólgu? Augljóst er,
aö ríkisstjórnin ber höfuðsökina á
veróbólgunni. Það sést á sífelldum greiðslu-
halla hjá ríkinu, sem er einn aðalhvati
verðbólgu. Það sést á því, að hækkanir á
opinberri þjónustu hafa jafnan farið á undan
og verið meiri en aðrar verðhækkanir.
Forsætisráðherra nefnir eina orsök
verðbólgu í grein sinni: „Fæstir vilja neinu til
fórna í eigin kröfugerð í því skyni að lækna
þessa þrálátu meinsemd íslenzks efnahagslífs,“
segir hann. Þar getur forsætisráðherra litið í
eigin barm. Hverjir fengu ofsalegastar launa-
hækkanir á síðasta ári? Fáir komust þar lengra
en alþingismenn og ráðherrar sjálfir.
Engum blöðum er að fletta um böl
verðbólgunnar fyrir þjóðfélagið. Hún veldur
minni framleiðslu en ella. Hún skapar mikið
ójafnrétti í tekjuskiptingu. Hún bitnar harðast
á lægst launuðum verkamönnum, hinum
öldruðu og styrkþegum almannatrygginga.
Hún stofnar útflutningsatvinnuvegum í hættu
og skapar hvarvetna öryggisleysi í atvinnu-
lífinu. Hún eyðileggur sparnað. Hún veldur
spillingu. Svo mætti áfram telja. Þegar stjórn-
málamennirnir taka sér penna í hönd, liggur
þetta ljóst fyrir. En verk þeirra tala öðru máli.
Lítum á ummæli helzta leiðtoga stjórnarand-
stöðunnar, Lúðvíks Jósepssonar, í sama tíma-
riti.
Lúðvík segir: „Það er staðreynd, sem ekki
má framhjá líta, að hér á landi hefur sá háttur
verið hafður á, að í hvert sinn, sem eitthvað
hefur bjátað á í efnahagsmálum, þá hefur verið
gripið til verðbólgumyndandi ráðstafana.“
Hann nefnir meðal annars gengislækkun,
gengissig, hækkun söluskatts og vörugjalds.
Þótt stjórnmálamenn spili talsvert á gleymsku
kjósenda, getur L.úðvík ekki vænzt þess, að
kjósendur hafi gleymt verkum vinstri stjórnar-
innar, sem hann sat í. Sú stjórn beitti einmitt
verðbólguhvetjandi aðgerðum í ríkum mæli og
hratt af stað óðaverðbólgu, sem var meiri en
menn höfðu þekkt.
Fulltrúar ASÍ, sem rita í tímaritið, reyna að
svara spurningunni, hvers vegna stjórnmála-
menn hafa látið verðbólguna viðgangast. Þeir
segja, að stjórnmálamenn hafi takmarkaða
innsýn í vandann, en það sé ekki aðalskýringin.
Stjórnmálamenn hafi látið ánetjast verðbólgu-
hugsunarhættinum. Þeir reyni eins og aðrir að
hagnýta sér ástandið til aö ná í verðbólgugróða.
Þeir hafi veikleika gagnvart sjónarmiðum
þeirra, sem telja sig græða á verðbólgunni. Við
þetta má bæta, að samtryggingarkerfið telur
sér hag að útþenslu ríkisbáknsins, sem eykur
völd stjórnmálamannanna. Það kemur fram í
uppsprengdum fjárlögum og halla hjá ríkinu
og mögnuðum verðhækkunum á opinberri
þjónustu.
i Dagblaðið hf.
IBIABIÐ
frjálst, úháð dagblað
AÐILD ÍTALÍU AÐ
NAT0 ENDURSK0DUÐ
— komist kommúnistar í ríkisstjórn
Fall stjórnar Andreottis á
Ítalíu sl. mánudag og háværar
kröfur ítalska kommúnista-
flokksins um þátttöku í
ríkisstjórn hafa vakið forsvars-
menn Norður-Atlants-
hafsbandalagsins NATO,
til umhugsunar. Stjórn
Kristilegra demókrata á Ítalíu
hefur verið í minnihluta á þingi
en stjórnað í skjóli kommúnista
og sósíalista. Kommúnista-
flokkurinn á Italíu er annar
stærsti stjórnmálaflokkur
landsins og hefur ekki verið í
stjórn undanfarna þrjá áratugi.
En það hefur skapað langvar-
andi vandræðaástand í ítölsk-
um stjórnmálum að halda
flokknum utan ríkisstjórnar og
má bezt sjá það á því að frá
stríðslokum hafa setið 39 ríkis-
stjórnir. Meðallífdagar hverrar
ríkisstjórnar hafa því aðeins
verið tíu mánuðir.
í yfirlýsingu frá NATO í
desember sl. kom fram óánægja
og kvíði vegna þess að minna er
iagt til hermála á Ítalíu en áður
og sérstaklega vegna fækkunar
hermanna í hernum.
HERNAÐARUPPLÝSINGUM
HALDIÐ LEYNDUM
Vegna þeirrar óvissu er nú
ríkir um stjórnarmyndun á
Italíu mun Atlantshafsbanda-
lagið endurskoða afstöðu sína
til aðildar Italíu að banda-
laginu, þ.e. ef kommúnistar
komast í stjórn. Þá verður
einnig athugað hvaða hernaðar-
afleiðingar það hefur ef Ítalía
segir sig úr bandalaginu.
Ef kommúnistar komast í
ríkisstjórn verður tekið fyrir
ýmsar hernaðarupplýsingar,
sem Ítalíustjórn hefur "fengið
eins og aðrar bandalagsstjórnir.
Það á sérstaklega við hugsanleg
skotmörk í Austur Evrópu, ef
til kjarnorkustríðs kæmi. Þá
yrði einnig tekið fyrir upplýs-
ingar um áætlanir Bandaríkja-
manna, Breta og Frakka um
framleiðslu kjarnavopna.
Gripið var til svipaðra
ráðstafana hjá NATO fyrir
nokkrum árum þegar leiðtogar
kommúnista tóku við stjórn
varnarmálaráðuneytisins þar.
NATOSTÖDVAR
FLUTTAR
Sennilegt er að Atlantshafs-
bandalagið flytti rannsóknar-
miðstöð gegn kafbátum, sem nú
er í herstöðinni í La Spezia á
Italíu, ef kommúnistar kæmust
til valda. Frá rannsóknarmið-
stöðinni fá bæði land- og sjóher-
ir bandalagsríkjanna vísinda-
legar og tæknilegar upplýsing-
ar.
Þá er einnig líklegt að aðal-
stöðvar NATO í Suður-Evrópu,
sem nú eru í Napólí, yrðu flutt-
ar þaðan en þetta er ein af þeim
LLU7
stöðvum, sem bahdalagið telur
hvað mikilvægastar.
En fari svo að kommúnistar
komist í stjórn og segi Italiu úr
bandalaginu mun það veikja
mjög varnir NATO á vestari
hluta Miðjarðarhafsins, að þvi
er heimiidir í aðalstöðvum
NATO í Brussel herma.
Atlantshafsbandalagið hafði
jafnvel áður en núverandi
stjórnarkreppa kom á daginn,
varað ítölsk stjórnvöld alvar-
lega við fækkun mannafla í
ítaiska hernum, einmitt á þeim
tíma sem hvað mest er fjallað
um jafnvægi á milli herja
Atlantshafs- og Varsjárbanda-
laganna. Fækkun í her Ítalíu er
vesturveldunum mjög í óhag
var haft eftir talsmönnum
NATO.
En nú er ekki aðeins um að
ræða fækkun í Ítalíuher,
heldur mun alvarlegra ástand,
sem upp getur komið að mati
Atlantshafsbandalagsins, þ.e.
úrsögn Ítalíu úr NATO. Hern-
aðaryfirvöld bandalagsins
verða að líta til þess að sjötti
floti Bandaríkjanna er
staðsettur á ítölsku hafsvæði.
Þá nota bandarisk herskip
þrjár ítalskar hafnir, í Napólí,
Gaeta og La Maddalena. Þá
nota brezk og frönsk herskip
einnig ítalskar hafnir.
Vitað er í aðalstöðvum NATO
Æfingar hermanna NATO.
Bandalagið hefur nú miklar
áhyggjur af þróun mála á
ftalíu.
að kommúnistaríkin fá upp-
lýsingar um allar ferðir þessara
herskipa til og frá Italíu. Væru
kommúnistar i stjórn á Italíu
fengju kommúnistaríkin upp-
lýsingar um ferðir þessara
skipa þegar frá fyrstu hendi og
einnig allar upplýsingar um
stærð og breytingar á sjötta
fiota Bandaríkjanna.
Það er álit Atlantshafsbanda-
lagsins að minnki tengsl Ítalíu
og Atlantshafsbandalagsins
verði það til þess að draga mjög
úr styrk bandalagsins á
Miðjarðarhafi.
ÚRSÖGN FJARLÆGUR
MÖGULEIKI
ÞRÁTT FYRIR ALLT
Þrátt fyrir þessar áætlanir
NATO um ýmsar varnar-
aðgerðir telja ráðamenn banda-
lagsins úrsögn Italíu úr NATO
nokkuð fjarlægan möguleika.
Þeir svartsýnustu telja að
ekki kæmi til harkalegri að-
gerða en svo að 10 þúsund
bandarískir hermenn, sem nú
eru staðsettir á Ítalíu, yrðu
látnir fara úr landi. Þeir her-
menn yrðu þá væntanlega flutt-
ir til annarra stöðva Atlants-
hafsbandalagsins við Miðjarðar-
hafið.
Giulio Andreotti forsætis-
ráðherra Ítaiíu og Giovanni
Leone forseti takast í hendur
eftir að stjórn Andreottis tók
við völdum fyrir einu og háifu
ári' síðan. Rikisstjórn hans
hefur nú misst starfsgrundvöli
;sinn og vegna stjórnarkrepp-
unnar eru ýmsar blikur á iofti,
ni.a. hvað snertir áframhald-
andi veru ftala í NATO. 'WU'