Dagblaðið - 25.02.1978, Blaðsíða 10

10
BIAÐIÐ
Útgefandi Dagblaftiðhf'
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar:
Jóhannes Reykdal. íþrottir: Hallur Simonarson. Aftstoftarfréttastjóri: Atli Steinarsson. Handrit:
Ásgrimur Palsson.
Blaftamenn: Anna Bjarnason, Asgeir Tómasson, Bragi Sigurðsson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur
Sigurðsson, Hallur Hhllsson, Helgi Pétursson. Jónas Haraldsson, Ólafur Geirsson, Ólafur Jónsson,
Ómar Valdimarsson, Ragnar Lár.
Ljósmyndir: Árni Páll Jóhannsson, Bjarnleifur Bjarnleifsson, Hörður Vilhjálmsson, Ragnar Th.
Sigurftsson, Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson, ' Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Dreifingarstjóri: Már E.M.
Halldórsson.
Ritsjjorn Siftumula 12. Afgreiftsla Þverholti 2. Áskriftir. auglýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aðalsími blaðsins 27022 (10 línur). Askrift 1 700 kr. á mánuði innanlands. inds. i lausasölu 90 kr.
* i lausasölu 90 kr. eintakift.
Setning og umbrot: Dagblaftift og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plötugerð: Hilmir hf. Siðumula 12. Prentun: Árvakurhf. Skeifunni 19.
Ríkisstjórnin uppsker nú eins
og hún hefur til sáð. Margar ríkis-
stjórnir hafa skert vísitöluákvæði
kjarasamninga. Slík skerðing
gerðra samninga er forkastanleg,
hver sem í hlut á. Því er skiljan-
legt, að forystumenn launþega-
samtakanna vilji fyrir hvern mun stöðva, ef
takast mætti, í eitt skipti fyrir öll, að samningar
séu að engu hafðir.
Nú ætla launþegasamtökin að svara lögleysu
með lögleysu. Ríkisstjórnin hóf þann gráa leik
og stóð fyrir lögleysu, þótt það væri gert í nafni
nýrra laga, samþykktra á Alþingi. Það er lög-
leysa að ganga á gerða kjarasamninga, suma
aðeins þriggja mánaða gamla og undirritaða af
ráðherrum. Að sjálfsögðu er það einnig lög-
leysa, sem launþegasamtökin fremja, þegar
þau stofna til verkfalla, áður en samningar eru
löglega út runnir.
Þjóðin sem heild mun gjalda fyrir þessi átök.
Vandinn í efnahagsmálum mun versna, fram-
leiðslan minnka við verkföll og kaup launþega
skerðast. Hætt er við, að enginn fagni sigri,
heldur hafi allir tapað, þegar upp verður staðið.
Og hverjum verður um að kenna? Svarið vió
þeirri spurningu hlýtur að vera, að stjórnvöld,
sem eiga að hafa forsjá þjóðarinnar, beri höfuð-
sökina.
Vissulega mátti ráðherrunum vera ljóst,
hvernig færi. Forystumenn launþegasamtaka
höfðu fyrir löngu lýst því yfir, að skerðingu
verðbóta yrði svarað með uppsögn samninga og
hörðum aðgerðum. Nú var skýrt ákvæði í kjara-
samningum Alþýðusambandsfólks, sem veitti
rétt til að segja upp samningum, ef verðbætur
yrðu skornar niður. Ríkisstjórnin gat því að
minnsta kosti reiknað með uppsögn samninga
með mánaðar fyrirvara, yrðu þeir skertir, þótt
hún hafi kannski ekki gert ráð fyrir ólöglegum
aðgerðum aðeins nokkra daga eftir samþykkt
frumvarps síns á þingi.
Því mátti hverjum manni ljóst vera að ekki
var vit í að ætla að draga úr verðbólgunni og
bæta hag fiskvinnslunnar með því að skerða
verðbætur nema þá að það væri gert í sam-
vinnu við launþegasamtökin.
Til að bæta gráu ofan á svart virtist ríkis-
stjórnin leggja áherzlu á að æsa launþegasam-
tökin gegn sér. Á síðustu stundu reyndist ríkis-
stjórnin luma á enn einni skerðingunni, til
viðbótar helmingun verðbóta. Óbeinir skattar
skyldu teknir úr vísitölu um næstu áramót, en
niðurgreiðslur verða þar eftir. Þetta furðulega
ákvæði hefði þýtt, að ríkisstjórn hefði hvenær
sem væri getað eytt kauphækkunum með því
að hækka söluskatt og auka niðurgreiðslur að
'sama skapi. Ríkið hefði þá aukið tekur sínar
jafnmikið og þær höfðu minnkað, en niður-
staðan orðið afnám kjarabóta til launþega.
Þetta furðuverk var látið fara í gegnum fjár-
hagsnefnd Neðri deildar óbreytt, en loks lét
forsætisráðherra sig í útvarpsumræðum og
lýsti yfir, að niðurgreiðslur færu þá út líka. í
lok umræðna á Alþingi dró stjórnin alla þessa
grein til baka. Furðuverkið hafði þá aðeins
þjónað þeim tilgangi að æsa til illinda.
Þetta er dæmigert fyrir, hvernig ríkisstjórn-
in hefur hafið stéttaófrið, þar sem lögleysu er
nú svaraö með lögleysu.

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 25. FEBRÚAR 1978.
VERDBOLGA OÞEKKT
FYRIRBRIGÐI í KÍN-
VERSKA ALÞÝÐU-
I VAl/ri l\IMII — ogrfkið tekurhvorki
LIWCLI/lllU erlendnéinnlendlán
Andi Maós formanns svífur
enn yfir vötnunum í Kina en
þrjú helztu stefnumið hans til
þess að halda jafnvægi á milli
tekna og útgjalda rikisins voru
sparnaður, trygging varasjóða
og aukning framleiðslu. Það er
enn i gildi það sem Maó sagði
fyrir löngu: „Kina er stórt land
en það er enn mjög fátækt. Það
mun taka nokkra áratugi að
gera Kina að auðugu landi.
Jafnvel þá verðum við enn að
fara eftir reglunni um iðni og
sparneytni.“
BREYTINGAR Á
EFNAHAG LANDSINS
Frá valdatöku kommúnista í
Kína árið 1949 hafa miklar
breytingar orðið á efnahagslífi
landsins. í stað þess að afgreiða
fjárlög með halla hefur komizt
á jafnvægi milli tekna og
gjalda. Nú á seinni árum hefur
jafnvel orðið nokkur greiðslu-
afgangur. Grundvallaratriði l
kínverskri fjármálastefnu er að
auka tekjur ríkisins með því að
efla þróun efnahagslífsins.
I
M
Markaður í Kína.
Ný manngerð og and-
leg mannúðarstefna
Það viðhorf eða ímynd um
manninn sem er ríkjandi á
hverjum tíma er mjög mikil-
vægt vegna þess að það hefur
grundvallaráhrif á hvernig
þjóðfélagið stýrir stofnunum
sfnum, menntar hinayngri kyn-
slóð og gerir aðra hluti er til-
heyra starfsviði þess. Breyt-
ingar á þessum hugmyndum
verðskulda sérstaka eftirtekt
nú á tímum þvl iðnríki Vestur-
landa virðast vera á þröskuldi
vlðtækra breytinga er beinast
að sjálfum grunni þjóðfélagsins
og þvl lffsmati sem almennt er
viðurkennt.
GOÐSÖGNIN
UM MANNINN
Þegar rætt er um ímynd um
manninn og stöðu hans f al-
heiminum er átt við þær skoð-
anir sem gilda um-uppruna
hans, eðli, hæfrleika og sam-
skipti við annað fólk og náttúr-
una f kringum hann. Heilsteypt
ímynd um manninn getur verið
sett fram af vissum einstaklingi
eða þjóðfélagshóp, stjórnmála-
kerfi, kirkju eða á ákveðnu
menningartímabili.-Það mundi
gefa svör við spurningum sem
varða t.d. hvort við erum fyrst
og fremst góð eða ill, hvort vilji
okkar er frjáls eða ákveðinn af
ytri öflum, hvort samvinna eða
samkeppni er nær eðli okkar,
hvort við erum einungis efnis-
legar verur eða andlegar og
framvegis. ímynd um manninn
inniheldur bæði hvað hann er
og hvað hann ætti að vera. Flest
þjóðfélög eiga til dæmis ímynd
um manninn sem útskýrir þjóð-
félagseðli hans. En ólík sam-
félög' byggja oft á gjörólfkri
fmynd um manninn. Menning
hinna norður-amerísku Hópi-
indfána áleit til dæmis að sam-
vinna væri hentugust mannin-
um en Bandaríkjaþjóðfélag
samtímans leggur hins vegar
áherslu á samkeppni f sam-
skiptum fólks. Þegnar hvers
samfélags haga sér náttúrlega f
samræmi við hina rfkjandi hug-
mynd. Ef hinn vel heppnaði eða
fyrirmyndarþjóðfélagsþegn er
álitinn slunginn f viðskipt-
um og fjármálaprangi og búinn
þeim kostum að geta safnað að
sér veraldlegum auðæfum eru
börn, á meðan þau alast upp,
hvött til þess að tileinka sér
þann hæfileika. Persónuleiki
þeirra er lagaður af gróða- og
neyslusjónarmiði og gagn-
kvæmu umburðarlyndi og sam-
starfi gefinn lítill gaumur.
Á sama hátt hefur hin viður-
kennda skilgreining á mannin-
um áhrif á þjóðfélagsþegn-
ana, hvort sem þeir eru taldir
eiga að leggja áherslu á sam-
keppni eða samstarf, veraldleg
gæði eða andlegan þroska, auð-
hyggju eða félagshyggju eða
fjölda annarra hegðunarmögu-
leika.
ÍMYNDIN UM MANNINN
MÓTAR RÍKJANDI
GILDISMAT
Stjórnarákvarðanir hjá bæði
einstaklingum og hinu opin-
bera eru undir áhrifum frá
'þeirri f mynd um manninn sem
samfélagið fóstrar. Menntamál
og þau markmið f skólamálum
sem keppt er að, þær leiðir sem
valdar eru til þess að leysa