Dagblaðið - 13.01.1979, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 13. JANÚAR 1979.
BIABIÐ
ÚtB«fandb DagblaSWI hf.
Framkvmmdastjóri: Sveinn R. Eyjótfeaon. Rttstjóri: Jónas Krtstjánsson.
Fréttastjórl: Jón Blrytr Pétursson, RttstjómarfuRtrúi: Haukur Halgason. Skrtfstofustjóri rttstjómar
Jóhannes ReykdaL iþróttir Halur Stmonarson. Aðstoóarfréttaetjórar Atfi Steinarsson og ómar Valdi-
marsson. Menntngarmál: Aöabtélnn Ingótfsson. Handrtt Ásgrtmur Pátsson.
Btaóamenn: Anna Bjamason, Ásgeir Tómasson, Bragl Slgurösson, Dóra Stefánsdóttir, Gissur Slgurös-
son, Gunnlaugur A. Jónsson, Haflur Hattsson, Helgi Pétursson, Jónas Haraldsson, ólafur Geirsson,
Ólafur Jónsson. Hönnun: Gufljón H. Páisson.
Ljósmyndir: Ámi Páll Jóhannsson, Bjamlelfur Bjamleifsson, Hörflur VHhjálmsson, Ragnar Th. Sigurfls-
son, Sveinn Þormóflsson.
Skrtfstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þortelfsson. Sökistjóri: Ingvar Svoinsson. Dreifing-
arstjóri: Már E.M. HaHdórsson.
Rltstjóm Siflumúia 12. Afgralflsla, óskriftadeild, augtýsingar og skrtfstofur ÞvertioitJ 11.
AAalslmi bbflsins er 27022 (10 Ifnur). Áskrtft 2600 kr. á mánufli innanbnds. I lausasölu 125 kr. aintakifl.
Setning og umbrot Dagbiaflifl hf. Siflumúb 12. Mynda- og plötugerfl: Hilmir hf. Siflumúb 12. Prantun:
Arvakur hf. SkeHunni 10.
Illskárri evrópsk kúgun
Harðstjórn Rómarkeisara, sem lands- fg
menn hafa nokkuð kynnzt í sjónvarps-
þáttum, hefur að líkindum ekki jaðrað
við ógnarstjórn þá, sem fólkið í
Kambódíu hefur þolað síðustu ár. Eftir
valdatöku kommúnistahreyfingar Rauðu
kmeranna í apríl 1975 voru landsmenn ofurseldir vit-
firrtri stjórn, byggðri á hryðjuverkum og þrælabúðum.
Fagna má falli þessarar stjórnar, en jafnframt er ekki
unnt að spá Kambódíumönnum farsælli framtíð. Stjórn
Rauðu kmeranna laut í lægra haldi fyrir innrásarliði frá
Víetnam, þar sem búa fornir erkiféndur Kambódíu-
manna. Innrásarliðið hefur vafalaust notið verulegs
stuðnings landsmanna, sem vildu taka nokkra áhættu
við að kollvarpa ógnarstjórninni, þótt kaupa yrði kött-
inn í sekknum. Hitt blandast mönnum vart hugur um,
að Kambódía er með þessu orðið leppríki Víetnam og
þar með óbeint leppríki Sovétmanna. Kambódíumenn
geta einskis annars vænzt af sínum fornu féndum, sem
nú hafa ráð þeirra í hendi sér, en þeir fari sínu fram í
skeytingarleysi við hagsmuni íbúanna.
Svo hörmulega hefur því farið eftir langvinna baráttu
Kambódíumanna fyrir frelsi undan nýlenduoki, að þeir
eru enn einu sinni komnir undir hæl erlendra yfir-
drottnara.
Nýlendukúgun Frakka i þessu landi um langt árabil
komst hvergi í hálfkvisti við kúgunarveldi síðustu ára. í
frægi bók íslenzkri er sagt, að það hafi verið íslendingum
lán á sínum tíma, að nýlenduveldið var veikt, sem
þjakaði þjóðina. Á sama hátt var það lán Kambódíu-
manna og annarra þjóða Indókína, hversu veikt
nýlenduveldi Frakka jafnan var. Sú kaldhæðnislega
staðreynd blasir við, að kúgun almennings í Kambódíu
óx við sjálfstæði það, sem svo lengi hafði verið barizt
fyrir, en minnkaði ekki.
Kambódía hlaut sjálfstæði undan Frakklandi árið
1953. Mestan hlut að því átti Norodom Sihanouk prins
af fornri konungsætt, sem hafði verið krýndur rúmum
áratug fyrr. Sihanouk naut nokkurs fylgis landslýðs,
einkum bænda. Stjórn hans var viðundandi, eftir því
sem gerist í þessum heimshluta, en stóð ekki lengi.
Hægri menn tóku völdin árið 1970, og Kambódía lenti á
valdasvæði Bandaríkjanna. Landsmenn guldu eftir það
fimm ára stríðs milli hægri einræðisstjórnar og Banda-
ríkjanna annars vegar og Rauðu kmeranna og Víet-
nama, með stuðningi kommúnísku stórveldanna, hins
vegar.
Stríðstímabilið gekk nærri almenningi í landinu en
fyrst kastaði tólfunum, er Rauðu kmerarnir náðu
völdum. Stjórn þeirra var háð Kínverjum og lenti í eldi
valdatafls hinna kommúnísku stórvelda.
Kommúnistastjórnin í Vietnam var hins vegar á vegum
Sovétmanna. Að undirlagi þeirra og vegna forns fjand-
skapar við Kambódíumenn eldaði hún grátt silfur við
stjórn Rauðu kmeranna. Víetnamar náðu undirtökum í
grannríkinu Laos eftir valdatöku kommúnista þar. Þeir
undirbjuggu innrás í Kambódíu, sem nú hefur heppnazt
og reyndist auðveldara vegna haturs landsmanna á
stjórn sinni.
Víetnamar munu nú herða tökin á Kambódíu-
mönnum, svo að þeir æmti ekki eða skræmti á þeirri
göngu, sem þeim er búin sem leppríki Víetnams í þágu
Sovétríkjanna.
Sannarlega er illa komið þjóð, sem neyðist til að líta
með nokkrum söknuði aftur til tíma evrópskrar nýlendu-
kúgunar.
Danmörk:
Réttarfari hrakar
dómarar og lögregla
fara ekki að lögum
„Viö höfum enga ástæöu til aö vera
hreykin af réttaröryggi borgaranna
hér í Danmörku,” sagöi formaður
dómsmálanefndar danska þingsins
nýlega í blaðaviðtali. Helztu ástæð-
urnar fyrir að því hefði hrakað á und-
anförnum árum taldi formaðurinn
einkum vera tvær. 1 fyrsta lagi hefði
þingið verið of tregt til að veita nægi-
legt fé til dóms- og lögreglumála og
dómarar og lögreglumenn færu ekki
eftir þeim lögum, sem þeim væru sett
og ætluð væru til að bæta úr göllum
fyrra kerfis.
Dómsmálanefnd þingsins kannaði
mörg mál úr dómskerfinu og byggir
formaðurinn niðurstöður sínar á þeim
könnunum, auk þess sem hann hefur
kennt við lagadeild Kaupmannahafn-
arháskóla. Hann telur að á vissan hátt
hafi réttarörygginu hrakað. Meðal
annars vegna þess að mjög langan
timaverðuryfirleitt að bíða þar til mál,
sem áfrýjað hefur verið, kemst til úr-
skurðar á æðri dómstigum.
Einnig bendir Ole Espersen á að
þess séu dæmi að þingið hafi sett lög
sem ætluð hafi verið til úrbóta á rétt-
arfari en ekki gætt þess að gera jafn-
framt kleift að þau séu framkvæman-
leg.
Formaður dómsmálanefndarinnar
telur að þess gæti of mikið í störfum
lögreglunnar að hún ákveði sjálf
hvernig fara á með þá sem grunaðir
eru um ýmis afbrot. Þetta telur hann
ófært og segir að með þessu háttarlagi
hafi ýmis lagaákvæði orðið að algjör-
um pappírsgögnum, sem enginn tekur
mark á.
Espersen benti á að fólki væri ekki
tryggður sambærilegur réttur varð-
andi rekstur mála sinna fyrir dómstól-
um. í þeim efnum kæmi efnahagsleg
staða þeirra sem fyrir rétti væru mjög
inn í málið. Svo dæmi væru tekin þá
ætti yfirlæknir með háar tekjur auð-
veldara með að leita réttar síns og
tryggja sér sem hæfastan lögmann en
þeir sem tekjulægri væru og minna
mættu sin í þjóðfélaginu.
Formaöur nefndarinnar telur einnig
að mjög mikilvægt sé að þeir sem með
framkvæmd löggæzlu og dómsmála
fara séu sjálfstæðir i starfi. Bendir
Að stökkva í tjömina
Fíflalæti
Sá ágæti krati Sigurður E.
Guðmundsson, framkvæmdastjóri
Húsnæðismálastofnunar rikisins,
skrifar grein í Dagblaðið sl. mánudag,
undir heitinu „Óróleikinn i Alþýðu-
flokknum.” Sigurður fjallar um fifla-
læti þau sem þingmenn flokksins hafa
haft í frammi á Alþingi og sem Svavar
Gestsson ráðherra réttilega kallaði eða
líkti við sandkassaleik. Vinnubrögð
þingflokks Alþýðuflokksins (14) hafa
verið svo dæmalaus að virðingu Al-
þingis hefur stórhrakað. Þóttust þó
þessir menn ætla að hefja störf
þingsins til vegs á ný þar sem stofnun-
in nyti ekki tilhlýðilegrar virðingar.
Siðan þing kom saman í haust hafa
þessir þingmenn þó með góðum stuðn-
ingi manna eins og Ólafs Ragnars
Grímssonar nánast gulltryggt að
skripasamkoma sé réttnefni Alþingis.
Það sem að varast o.s.frv. Það sorg-
lega er að með grein Sigurðar er það
staðfest að fiflaskaparmálin eru ekki
aðeins verk strákanna heldur stendur
flokksstjórn Alþýðuflokksins að þess-
um fíflalátum og ekki nóg með það
heldur boðar Sigurður að fíflalátunum
verði haldið áfram er þing kemur sam-
an á ný.
Barnaskapur
Á unga aldri henti þaö mig á hlaup-
um með tjarnarbakkanum að ég kom
að skóflu er lá þvert í vegi mínum. Ég
ætlaði að stökkva í boga út fyrir
skófluna og inn á bakkann aftur en að
vonum lenti ég í tjörninni, förin varð
ekki lengri og blautur og drullugur
mátti ég snúa heim, vissulega reynsl-
unni ríkari. Fyrir síðustu kosningar
þóttust kratar hafa ráð við öllum
vanda þjóðarinnar, enda væri hann
heldur alls ekki mikill, vandamálið
væri aðeins það að stjórnarflokkarnir
þyrðu ekki að takast á við vandamálin.
Þessir riddarar einfaldleikans kom-
ust síðan fjölmennir á þing og aðeins
einn þeirra, Árni Gunnarsson, hefur
síðan viðurkennt að efnahagsvandi
þjóðarinnar sé miklu meiri en hann
hafi gert sér grein fyrir, fyrir
kosningar. Þetta er drengileg viður-
kenning og sómi fyrir Árna að vera sá
maður að viðurkenna þetta opinber-
lega. Það eru gífurleg vonbrigði að lesa
svo greinina eftir Sigurð, sem að ó-
reyndu hefði mátt ætla að væri ekki
einn af riddurum einfaldleikans eða
barnaskaparins i Alþýðuflokknum. Ef
grein hans er rétt skilin virðast flestir
framámenn Alþýðuflokksins vera
reiðubúnir að stökkva í tjörnina, með
jafn mikilli einfeldni og barnaskap og
égforðum.
Óróleikinn í
Alþýðuflokknum
Sigurður vitnar í orð Stefáns Val-
geirssonar framsóknarþingmanns en
hann mun hafa sagt i viðtali við
Tímann: „Óróleikinn í Alþýðuflokkn-
um er innbyrðisvandamál.” Sigurður
er ekki sammála og telur þennan
óróleika vera vandamál annarra
flokka. Það er ugglaust alveg rétt hjá
honum og ekki nóg með það, óróleik-
inn í Alþýðuflokknum er trúlega nær
því að vera þjóðfélagslegt vandamál.
Óróleikinn i flokknum eru kröfur
krata um stór skref til lausnar efna-
hagsvanda þjóðarinnar.
Sigurður kallar Alþýðubandalag og
Framsóknarflokk verðbólgusigurveg-
ana úr 1. desember slagnum. Sigurður
á við það að þessir flokkar hafi gengist
inn á of miklar kauphækkanir 1. des.
Sigurður á viö það að framsókn og
Alþýðubandalag fundu leið til sam-
komulags við verkalýðsfélögin og að
vinnufriður hélst. Alþýðuflokkur vildi
ganga lengra í kjaraskerðingu og því er
óróleiki í flokknum. Alþýðuflokkurinn
vill taka stór skref í baráttunni við
efnahagsvanda þjóðarinnar. Ólafur
Jóhannesson forsætisráðherra er gæt-
inn maður og flokkur hans mótaði á
síðasta flokksþingi og raunar á mörg-
um undanförnum flokksþingum
stefnu sem leiðir til hjöðnunar
verðbólgu og lausnar á efnahagsvand-
anum.
Ólafur Jóhannesson reynir nú að
feta eftir þessari stefnu í ríkisstjórn
með Alþýðubandalagi og Alþýðu-
flokki, sem hefur á síðustu misserum
einmitt tekið mið af flokksþingssam-
þykktum Framsóknarflokksins er
hann hefur mótað tillögur sínar. Hvað
veidur þá óróleikanum annað en það
að Alþýðuflokkurinn vill stökkva út
fyrir skófluna en Ólafur vill fara hæg-
ar og klofa bara yfir hana.
Stóru skrefin hjá Alþýðuflokki eru
margvisleg, m.a. samdráttur i rikisút-
gjöldum, raunvextir og fleira. Meðal
hugmynda krata er m.a. að finna hug-
myndir um að takmarka yfirvinnu.
Flestir og jafnvel kratar viðurkenna
að efnahagsvandi þjóðarinnar sé
mikill. Það þarf tæpast að rekja að
talsmenn allra, eða nær allra, atvinnu-
greina kvarta mjög, tala um fjárþröng
og að loka þurfi fyrirtækjum, væntan-
lega er mörgum Ijóst að þrátt fyrir ár-
vissan barlóm margra atvinnurekenda •
ef nú atvinnuástand og hagur fyrir-
tækja með versta móti. Kemur margt
til m.a. háir vextir, takmarkað lánsfé,
frjálsari innflutningur og siðast en
ekki síst óhóflegar álögur á fyrirtækin.
(Þær álögur eru komnar svo langt að
Krístinn Snsland
nú má vænta skattsvikafaraldurs enda
tala atvinnurekendur um slíkt nú sem
nauðvörn og hefur sú afsökun ekki
heyrzt áður). Útlit og horfur at-
vinnuveganna eru þvi sannarlega ekki
bjartar og vísast að verulegur sam-
dráttur verði í landinu. Við þessi
skilyrði ætti alvarlega hugsandi
mönnum að vera Ijóst að stór skref
leiða til öngþveitis eða jafnvel neyðar-
ástands.
Vandaðir menn
og óþokkar
Vegna þess að ég ætla, að krata-
strákarnir séu nú svo vel upplýstir um
þjóðarhag að þeir viti hvert stóru
skrefin leiða, þá er ekkert hægt að
kaila þá annað en samviskulausa
óþokka. Þeir sem vitandi vits heimta
ráðstafanir sem leiða til atvinnuleysis
eru ekkert annað en óþokkar og ekki
batnar hlutur þeirra þegar tillit er svo
tekið til þess, að flestir eða allir eru
þeir ríkisstarfsmenn sem í engu
mundu tapa í launum þó svo að
bullandi atvinnuleysi væri með þjóð-
inni.
Vandaðir menn standa við þau orð
sína að leysa vanda þjóðarinnar með
samráði við verkalýðsfélögin, í sam-
ráði við þau verða ekki tekin stór
stökk sem leiða til atvinnuleysis.
Gömlu kratarnir og uppalningar
valdakrata frá viðreisnarárunum sjá
viðreisnarárin í dýrðarljóma valdanna
sem flokkur þeirra hafði þá, þessa
menn dreymir um ný viðreisnarár.
Þá varð mesta atvinnuleysi í sögu
landsins, sem lýðveldis, þá flúðu
Islendingar atvinnuleysið til annarra
landa, þá voru móðuharðindi af
mannavöldum. Vegna þess að ég vil
ekki trúa að kratarnir séu yfirvegaðir
óþokkar þrátt fyrir allt, verður ekki