Dagblaðið - 13.01.1979, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 13. JANUAR 1979.
hann meðal annars á aö tæpast sé
heppilegt að lögreglan sé í mjög nánu
samstarfi við varðmenn einkafyrirtæk-
is, sem í raun hafi enga réttarstöðu
innan dómsmálakerfisins. Hann tekur
þó fram að ekkert hafi komið í ljós sem
benti til að í þessu efni sé einhver spill-
ing.
Réttindi erlendra ríkisborgara eru
einnig mjög takmarkað vernduð sam-
kvæmt dönskum lögum að sögn Esp-
ersens. Ef danskur ríkisborgari verði
fyrir einhverjum skakkaföllum að
eigin mati geti hann leitað til dómstól-
anna til að ná rétti sínum. Erlendur
borgari hefur ekki þennan rétt að öllu
leyti. Þó hann hafi verið búsettur í
Danmörku I tíu ár eða lengur geta yfir-
völd umsvifalaust vísað honum úr
landi og án þess að hann fái tækifæri
til að verja gerðir sínar fyrir dóm-
stólum.
Að sögn nefndarformannsins eru
þeir aðilar sem kynnt hafa sér þessi
mál fyrir hönd samtaka lögmanna og
málflutningsmanna á þeirri skoðun
margir, að réttaröryggi borgaranna sé
ekki nægilega tryggt. Aðspurður sagði
hann að svonefnt lögmannaráð hafi
hingað til fremur skipt sér af málum,
sem varða laun og afkomu félaga i
samtökum lögmanna. Hafi ráðið ekki
mikið fjallað um réttarfarsmálefni.
Telur Ole Espersen að Ijóst sé að
lögmannaráðið hafi til dæmis ekki gert
sér grein fyrir því hve nauðsynlegt sé
að brevta lögum um að ráðið sjálft af-
greiði kærur á hendur félögum í sam-
tökum lögmanna.
hjá því komist að álykta sem svo að
enn séu þeir ekki þroskaðri en börn í
sandkassaleik.
Aukin
ríkisútgjöld
Kratar vilja minnka framkvæmdir
ríkisins. Það hefur þó þótt skynsanleg
ráðstöfun, þegar samdráttur verður í
framkvæmdum fyrirtækja og al-
mennings, að ríkisvaldið reyni þá að
jafna atvinnu með því að auka rikis-
framkvæmdir. Eitt af stóru stökkumi
kratanna er sú gífurlega áhersla sem
þeir leggja á niðurskurð opinberra
framkvæmda.
Samtímis almennum samdrætti hlýst
örugglega af þessu ráðslagi atvinnu-
leysi, eða a.m.k. hæfilegt atvinnuleysi,
eins og talað var um á viðreisnar-
árunum.
Og Sigurður, eins og fleiri kratar á
rikisjötunni, þarf ekki að óttast at-
vinnuleysi. Því eru köld þeirra ráð. - •
Skattfrjáls
aukavinna
Eitt dæmið um yfirboð eða ótíma-
bæra vitleysu er svo þingsályktunartil-
laga Braga Sigurjónssonar um lág-
marks- og hámarkslaun og takmörkun
yfirvinnu. Á timum erfiðleika sem að
mestu eru vegna þess að þjóðin eyðir
meiru en hún aflar, er vitanlega allt tal
um að minnka vinnu, fleipur og fá-
sinna.
Ein leiðin til að sigrast á vandanum
er að vinna meira og framleiða meira,
þá bæði með meiri vinnu og fram-
leiðni sem að sjálfsögðu fæst ekki
nema fyrirtækjunum sé kleift að
kaupa vélar og tæki sem leiða til
aukinnar framleiðslu. Þetta tekst ekki
með minni vinnu, raunvöxtum og
auknum álögum á fyrirtækin. Þannig
ganga ráð kratanna þvert hvert á
annað en niðurstaðan verður alltaf sú
sama, stóru stökkin kratanna munu
leiða til atvinnuleysis. Það er svo um-
hugsunarefni, hvort takmörkun yfir-
vinnu gæti ekki leitt til kærkominnar
aukavinnu, sem ekki yrði gefin upp til
skatts. Dæmin eru um það í drauma-
landi kratanna, Svíþjóð.
Að lokum
Vil ég svo benda Sigurði og félögum
hans á að framsóknarmönnum er full
alvara að vinna gegn verðbólgunni til
langs tíma, það verður gert í samræmi
við flokksþingssamþykktir flokksins
og með drengsskap gagnvart loforðum
rikisstjórnarinnar um samráð við
launþega. Ef sú framvinda, sem fæst
með þeim hætti, verður krötum ekki
að skapi, þá er þeim vissulega velkom-
ið að stökkva í tjörnina, það er ekki
víst að eins margar hendur yrðu á
lofti til að draga þá upp úr tjörninni
eins og drógu þá uppúr niðurlæging-
unni í siðustu kosningum.
Kristinn Snæland.
,11
Miklir menn erum
við Hrólfur
Aflatryggingasjóður
Lög um hlutatryggingasjóð voru
samþykkt á Alþingi 16. maí 1949,
sigurður Bjamason flutti frumvarp að
þessum lögum. í mörg ár höfðu þing-
menn Vestfjarða barizt fyrir þessum
sjóði, síðar var honum breytt í það
sem nú heitir aflatryggingasjóður. Af
andvirði útfluttra sjávarafurða er yftr-
leitt tekið 6% útflutningsgjald og af
'því renna 22% í aflatryggingasjóð, en
það eru megintekjur sjóðsins.
í stjóm sjóðsins eru sjö menn, tveir
frá bátaflotanum (LÍÚ), einn frá tog-
lurum (LIU), einn frá Sjómannasam-
bandinu, einn frá Farmannasamband-
inu, einn frá ASÍ og sá sjöundi fiski-
málastjóri sem er formaður. Fulltrúar
LÍÚ háfa því ekki meirihluta í stjóm
og skítkast Halldórs Hermannssonar í
kjallaragrein í DB fyrir skömmu út í
þau samtök óþörf í þessu sambandi.
Sjóðurinn bætir aflabrest eftir
lögum og reglum sem honum hafa
iverið settar og staðfestar eru af sjávar-
útvegsráðherra, þær hafa verið
óbreyttar lengi. Á síðasta aðalfundi
LÍÚ gegndi ég formennsku í nefnd
'sem lagði til að skora á Alþingi að
.endurskoða þessi lög, þar sem fau væm
á margan hátt úrelt. Í lögunum er ekki
gert ráð fyrir veiðistöðvunum sem nú
eru algengar svo dæmi sé nefnt. Hall-
idór skilur ekki að stöðvun annarra
veiða en rækjuveiða gæti átt rétt á sér.
Slæmur siður hefir þótt að gera út á
sjóðina, en út yfir tekur þó ef taka á
upp að binda við bryggju á kostnaði
sjóðanna. Hér gætu þá sumir bundið I
allt sumarið þar til Faxaflói verður
opnaður.
Bótatímabil eru yfirleitt þrjú,
vetrar-, sumar- og haustvertíð, þar
sem lágmarkskröfur eru gerðar um út-
hald. Uppgjör liggur ekki fyrir fyrr en
,löngu eftir að tímabili lýkur. Bótatíma-
!bil ýmissa veiða er þó afbriðglilegt,
timabil rækjuveiða er t.d. frá þvi þær
byrja að hausti til vors. Að vísu var
lofað við síðustu samninga að breyta
bótatímabilum til samræmis við
mánaðarlegt uppgjör en efndir hafa
látið á sér standa. Þetta er mikið mál
fyrir allan flotann, þar með talinn
rækjuflotann að sjálfsögðu.
Flas er ekki
til fagnaðar
Halldóri þykir „kaldhæðnislegt” að
ég sem varaþingmaður hafi orðið til
þess að frumvarpið fékk það sem kall-
að er þingleg meðferð. Offors i þessu
máli er þeirra sem það fluttu, ekki
mitt.
Að frumvarp Vestfirðinganna
skyldi fljúga í gegnum neðri deild með
'öllum sinum vanköntum sýnir bezt að
þingmönnum er ekki vanþörf að leita
umsagnar í málum sem þessum, enda
mun það venjulegt nema sérstöku off-
orsi sé beitt.
í frumvarpið vantar t.d. ákvæði um
við hvað bótagreiðslur skuli miðaðar.
Ef sjávarútvegsnefnd neðri deildar
hefði sent frumvarpið til umsagnar
sjóðstjórnar í upphafi er liklegt að það
hefði fengið fullnaðarafgreiðslu fyrir
jól. Þá þannig úr garði gert að hægt
hefði verið að framkvæma tilgang
•' þess.
Varla verður sagt að aflatrygginga-
sjóður hlunnfari rækjuflotann eftir
þeim tölum sem ég hef í höndunum.
Samkvæmt þeim var útflutningsverð-
mæti rækju 1977 kr. 1000.530 þús.,
1 sem hefur skilað í sjóðinn um kr. 20
milljónum, af því mun hlutur Vest-
jfirðinga um kr. 12 milljónir. Vegna
'ársins 1978 hefur sjóðurinn þegar
greitt vegna rækjubáta kr. 13.4 millj.
• og nokkuð mun vanta af skýrslum
enn.
Þá vil ég benda Halldóri á að vara-
þingmaður úr Reykjaneskjördæmi
hefur æði miklu fleiri atkvæði að baki
sér en kjörinn þingmaður á Vest-.
fjörðum. t þeim efnum er svo komið
að ef það væru negrar sem byggju í
Reykjaneskjördæmi myndu Samein-
uðu þjóðirnar löngu hafa tekið málið
; fyrir.
Hálfur sannleikur
og varla það
Halldór segir að samkvæmt
skýrslum Fiskifélagsins hafi bætur úr
aflatryggingasjóði 1977 til Keflavíkur-
flotans numið kr. 62.2 milljónum. t
Keflavik var 1977 hagnýttur afli
54.490 tonn (á tsafirði 22.580 tonn).
Þessi afli mun hafa skilað í aflatrygg-
ingasjóð langt i 70 milljónum króna.
Ef notuð er sama heimild voru bætur
á öll Suðurnes kr. 144 milljónir. 1977
voru fluttar út sjávarafurðir frá Suður-
nesjum fyrir rúma 14 milljarða, sem
hefur gefið i aflatryggingasjóð um 180
milljónir og samkvæmt því ekkert
tekið frá Halldóri fremur en fyrr. Auk
þess landaði loðnufloti Suðurnesja-
manna miklu af loðnu úti um land,
sem að sjálfsögöu hefur skilað sinu í
Kjallarinn
Ólafur Bjömsson
en 50 föðmum. Arin 1971—74 komu
hér suður ekki færri en 17 bátar og
voru sumir flest árin, 5—7 bátar í
senn. Bátarnir voru frá 10 tonna upp i
30 tonn, nýi báturinn hans Halldórs,
Engilráð, hefði vafalaust getað farið út
fyrir 50 faðma hafi hann gefið sér tíma
til þess. En hann stoppaði stutt,
landaði þrisvar tímabilið 6/6—11/6
„aðseiðadiáp,hvarsem er,s6u
«á»aarva„da...”
„Þeir sem vit ^"STkUe^" u^nn 4
farnir að trua að tisKur
Suðurnesium.”
• pkki bvðingarmeiri en Me gras
Eru Suðurnesm ekki pyoi s
eyriogHesteyn?”
ijóðinn. Þá segir Halldór að þessu
líkar hafi bætur til Suðurnesja verið
undanfarin ár. Þá sögu mætti hann
kynna sér betur. Allt frá upphafi og
fram til 1972 voru bætur úr aflatrygg-
ingasjóði til Suðurlands og Suður-
nesja nánast undantekning nema árin
1967 og '68, þegar illa aflaðist þarsem
annars staðar. Síðan 1972 hefur
stöðugt sigið á ógæfuhliðina hér og si-
minnkandi afli. Þvi hafa fylgt auknar
greiðslur úr sjóðnum á svæðið,
bátarnir eru margir og upphæðir þvi
talsverðar. Þessi óheillaþróun hefur
orðið nokkrum meinhornum tilefni til
að hælast yfir. Vafalaust þeim sveit-
ungum sínum til lítillar ánægju, sem
muna hversu þessar bætur ná skammt
þótt þær hjálpi mikið.
Halldór skrapp
f „verið"
Halldór vitnar í ýmislegt sem ég
sagði i grein minni, en hefir fátt rétt
eftir. Ég segi að rækjuveiðar hafi
byrjað fyrir alvöru 1970. Nokkur
rækjuveiði hófst hins vegar 1969 og
þær hóf landflótta lsfirðingur, ekki Ís-
firðingar og ekki 1970. í ísafirði hóf
landflótta Norðmaður rækjuveiðar.
Þá segir Halldór sig hafa verið á
einum þeirra þríggja báta, sem ég segi
að ekki hafi getað dregið á dýpra vatni
1974 og satt mun það, að lítið fékk
hann af seiðum sem öðru. En að allir
hafi hætt veiðum þótt hann brysti
þolinmæði er hreint rugl. Almennt var
hætt 30/9.
Hvar 10—15 tonna bátarnir gátu
togað gætu flestir dæmt um, sem til
þekkja. Þeir voru ekki á 60—120
föðmum, svo mikið er víst. Heimildir
um landanir allra þessara báta getur
Halldór kynnt sér á vigtinni í Sand-
gerði. Halldór segist ekki skilja mig á
köflum. Ja, bragð er að þá barnið
finnur. Það er ekki bara á köflum sem
skilninginn vantar, Halldór. Gott
dæmi um þennan skilningsskort er t.d.
að gera mér upp að ég kenni Vest-
firðingum öll vandræði í fiskveiðimál-
um Suðurnesjamanna, slíkt er fjarri
mér. Vestfirðingar eru með fáum
undantekningum mitt uppáhaldsfólk,
bæði þeir sem hingað fluttu á þreng-
ingatímum þeirra og ekki síður þeir
sem þraukuðu allar plágur og margir
hverjir njóta nú um síðir launa sins
erfiðis. Hins vegar held ég að seiða-
dráp, hvar sem er, sé verulegur þáttur í
okkar vanda og engan hef ég heyrt for-
dæma þau vinnubrögð harðar en tals-
mann Vestfirðinga á aðalfundi LlÚ í
Vestmannaeyjum 1970. Þar lýsti hann
rækilega því sem gerist flest haust i
tsafirði. Hvort borga á mönnum fyrir
að hætta slíkum vinnubrögðum ætti
ekki að þurfa að deila um. Halldór
telur reyndar mögulegt að þeir gætu
unnið fyrir sér á annan hátt.

Upprifjun um
„sjóóajötur"
Sigurður Bjami Hjartarson spyr:
„Hverjir hafa gert meira út á sjóðina
en Sunnlendingar?” Halldór er hóg-
værari, segir að aðeins hverfandi lítið '
úr sjóðnum hafi komið í hlut Vest-
firðinga. Ég er ekki sjóðafróður en
detta þó nokkrir í hug svona i fljótu -
bragði.
Á sinum tima var til sjóður sem
greiddi sérstakar uppbætur á smáfisk. /
Hverjum skyldi sá sjóður hafa veirð
ætlaður nema tittadrápurunum. Línu-
uppbót var fundin upp til þess að
bjarga svæðum, sem á þeim tíma
lögðu mest upp úr línuveiðum. Síðan
þessi „mikilvægu” svæði hættu að
leggja mikið upp úr linu hefur sú upp-
bót ekki hækkað i krónum, þótt flest
haft hækkað rækilega, og nú hefur það ;
reyndar verið skorið niður um helm-
ing. Einn sjóðurinn hét atvinnujöfn-,
unarsjóður eða eitthvað nálægt þvi og i
vafalaust eru margir sjóðir sem ég -
kann ekki nafn á. Það þarf ekki mikla
skarpskyggni til þess að sjá að enginn
þessara sjóða var ætlaður til sérstaks
stuðnings við Suðurnesin. Þá er það
sjóðurinn, sem „kjördæmapotaramir”,
hafa í reynd notað til þess að flytja
fiskveiðar og vinnslu frá Suðurnesjum
ásamt margvíslegri annarri mismun-.
un. Byggðasjóður lánaði til Vestfjarða
1977 kr. 317.528.000.-, til Keflavikur
kr. 560.000.-. t
1977 var svo komið að Vestfirðing-1
ar máttu elta vinnuafl allt til Ástralíu,
en mest af fiskvinnslu og veiðum á
Suðurnesjum var komið að hruni,
þetta kalla þeir „byggðastefnu”.
Ársskýrslur Framkvæmdastofnunar .
(byggðasjóðs) væri þörf lesning fyrir '
þá Sigurð og Halldór og reyndar mikið f-,
fleiri. Fyrr eru þeir tæpast viðræðu-
hæfir um sjóði.
Landshlutarígur
ræktaður
Ekki verður deilt um að stjórnvöld :
hafa lengst af sett sjávarútveg Suður-1
nesjamanna hjá hvað alla uppbygg-
ingu varðar. Nú hefur það bætzt við ,
að afli á vetrarvertíð bregzt ár eftir ár, *
en i aldir hefur sá afli verið undirstaða 11
útgerðarinnar hér. Þetta ástand hefir
að því er bezt verður séð orðið nokkr-
um oflátungum á forréttindasvæðun-
um tilefni margendurtekinna árása og
brigzlyrða.
Úr leiðurum „landsmálablaða” er
lesið yfir alþjóð sendingar á borð við
þessa: „í Morgunblaðinu og Vísi blasa
við augum okkar svo átakanleg
harmakvein frystihúsaeigenda og út-
gerðarmanna, einkanlega á Suðurnesj-
um, að hvert hjarta hlýtur að hrærast
til meðaumkunar. Aftur á móti heyrist
slíkt sjaldan eða aldrei frá stéttar-
bræðrum þeirra í öðrum landshlutum
ogundantekningarlaust aldrei frá þeim
sem eiga heima á Vestfjörðum.”
í einum leiðaranum var Suðurnesja-
mönnum boðið í fiskvinnu vestur eftir
að ræfildómur þeirra hafði verið útlist-
aður rækilega. „Suðurnesin ekki
þýðingarmeiri en Melgraseyri og Hest-
eyri,” upplýsti formaður Alþýðusam-
bands Vestfjarða I Alþýðublaðinu
13/4 1978. Þeir sem vit sitt hafa ein-
göngu úr fjölmiðlum eru farnir að trúa
að fiskur sé ekki lengur unninn á
Suðurnesjum. Þótt afli hafi minnkað
voru fluttar út sjávarafurðir frá Kefla-
vík árið 1977, 37.825 tonn, frá ísafirði
sama ár 15.599 tonn. Útflutning frá
Hesteyri og Melgraseyri læt ég leiðara-
höfundum vestra eftir að tíunda.
Ólafur Björnsson
skipstjóri