Dagblaðið - 08.03.1979, Blaðsíða 9

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 8. MARZ 1979.
.9
*
íslenzku olíuforstjórarnir:
Eðlilegast að miða við
Rotterdamverð á olíu
undanfarnar hækkanir verða ekki varanlegar
suðurströnd
Gulf).
V.egna verðþróunar fékkst við-
miðunarverði breytt oftar en einu
sinni, og þá ævinlega íslenzkum
kaupendum í hag. Komu þar við sögu
verðskráningar í Venezuela, Aruba
og Curacao. Fór svo, að i febrúar
1975 var orðið hagkvæmast fyrir
okkur Islendinga að miða kaupverð í
viðskiptasamningum við Sovétríkin
við Rotterdam-skráningu
Þegar svo var komið óskuðum við
eftir endurskoðun á verðákvæðum,
sem miðuð voru við skráningu i
Curacao i Venezula. Var frá því í
apríl 1975 miðað við meðaltal af
miðun á hinum frjálsa markaði í
Evrópu, enda þótt afskipanir á olíu-
vörum og eigendaskipti færu ekki
fram í Rotterdam. Á árinu 1977 og
fram á haust hafði verðlag verið
stöðugt i Rotterdam.
2. Staðfest var að verðskráningar í
viðskiptum við Vestur-Evrópu
miðuðust við Rotterdamverð.
3. Á sama tíma voru verðskrán-
ingar hærri í Aruba og Curacao,
þegar miðað er við meðaltalsverð á
Forstjórar hinna þriggja
dreifingarfyrirtækja olíu og bensín-
vöru á íslandi hafa að meira eða
minna leyti tekið þátt í olíukaupa-
samningum, sem ísland hefur gert
við seljendur olíu um langt árabil.
Vegna mikillar umræðu sem orðið
hefur hérlendis og víðar um hinar
stórfelldu verðhækkanir, sem orðið
hafa á innkaupsverði olíu, telja þeir
eðlilegt að gera nokkra grein fyrir
samningum þeim sem gerðir hafa
verið um þessi kaup.
1. Langmestur hluti af olíuviðskipt-
um heimsins fer fram á vegum hinna
stóru alþjóðlegu olíufélaga. Þau
ýmist vinna jarðolíuna sjálf úr eigin
olíulindum eða kaupa hana á föstum
samningum frá oftast ríkisreknum
olíufélögum OPEC landanna.
Jarðolían er að mestum hluta flutt
óhreinsuð til markaðslandanna þar
sem hún er unnin í olíuhreinsunar-
stöðvum og seld neytendum. Dóttur-
félög hinna alþjóðlegu olíufélaga eiga
flestar olíuhreinsunarstöðvarnar, og
dreifingarfyrirtækin, sem selja hinar
unnu olíuvörur, eru þá einnig dóttur-
félög hinna sömu olíufélaga. Þegar
bæði seljandi og kaupandi (olíu-
hreinsunarstöð og dreifingarfélag)
eru sami aðilinn, er ljóst að ýmis
önnur sjónarmið en markaðsverðið
eitt geta ráðið verðum, a.m.k. um
takmarkaðan tima.
Þegar framanritað er haft í huga
verður skiljanlegt að aðeins lítill hluti
af unnum olíuvörum í heiminum er í
raun á frjálsum markaði.
2. Á íslandi er engin olíu-
hreinsunarstöð og ekkert dótturfélag
fjölþjóða olíufélags eins og í flestum
löndum Vestur-Evrópu. ísland hefur
því ekki getað stuðzt við langtíma
samninga um jarðolíukaup frá
OPEC löndum, en verðákvæði slíkra
samninga virðast nú sem óðast
einhliða felld úr gildi.
Frá þvi á árinu 1953 hefur megin-
hluti af olíuþörfum íslands verið
keyptur frá Rússlandi. Að sögn for-
stjóranna var innkaupsverð frá 1953
til 1961 miðað við skráningar frá
Bandaríkjanna (U.S.
skráðu verði 1 Rotterdam og
Curacao. Þessi viðmiðun gilti frá
apríl 1975 til ársloka 1977.
í samningunum fyrir árin 1978 og
1979 var hins vegar aðeins miðað við
Rotterdamskráningu. Fyrir þessu
voru að sögn olíuforstjóranna
einkum fjórar ástæður:
1. Verðmyndunin á Rotterdam-
markaðnum fyrir unnar olíuvörur
var almennt að verða viðurkennd
eðlilegasti grundvöllur fyrir við-
þeim olíutegundum, sem íslendingar
keyptu frá Rússlandi.
4. Eftir þjóðnýtinu olíuiðnaðarins í
Venezuela voru verðskráningar þar
takmarkaður grundvöllur til að
byggja samningsviðskipti á og tví-
mælalaust ekki hagstætt fyrir okkur.
Miðað við þekktar aðstæður, var
eðlilegast að miða samninga okkar og
Sovétrikjanna við Rotterdamverð.
í samningum okkar við Portúgal
neituðu seljendur að ræða annað
verð en Rotterdamverð, og til dæmis
rvildu þeir alls ekki miða við breytilegt
■verð OPEC-ríkjanna. Þar var einnig
Imiðaðvið Rotterdamverðið.
í samræmi við viðskiptalögmál
hækkar verð á olíu sem öðrum
vörum, þegar eftirspurn verður meiri
en framboð.
Telja forstjórarnir að við búum við
sízt lakari kjör en aðrar þjóðir ef litið
'er til verðs á gasoliu og marineolíu
annars staðar í Evrópu.
Loks benda forstjórarnir þrir, Vil-
hjálmur Jónsson, Olíufélagið hf.,
Ilndriði Pálsson, Skeljungur hf., og
Önundur Ásgeirsson, Olíuverzlun ís-
lands hf., á að sú verðhækkun sem
orðið hefur að undanförnu muni
ekki verða varanleg nema að hluta.
Ekki vilja þeir þó spá neinu að svo
komnu máli.
-BS.
^
Nýr verslunarstjóri
Garðar Guðmundsson

■ - ■ •- Z
|W 'ý1 1*"vwbodoaföa
1 ft } » ■ I f ' i * |1
[•P • *> ! I lm |I
WKSmBSBnfe- / '• ■ \l\ '* . mfW ÍpHn
iipí jgg

\ 'MÉtml-
r yy ijÆ ’f'áp.
. * mmkéí