Dagblaðið - 14.12.1979, Blaðsíða 15

Bók
menntir
Efþig
vantar
ódýra jóla-
gjöfþá
fœröu hana
r
i
MARKAÐS
HORNINU
LAUGAVEGI 61
Samfestingar.
Náttkjólar.
Blússur.
Peysur.
Opið kl. 1—6.
KJOLAR
FYRIR
ÖLL
TÆKIFÆRI
■
MJÖG
FJÖLBREYTT
ÚRVAL,
HAGSTÆTT
VERÐ.
OpiA frá 1 e.h. - 9 e.h.
Verksmiðju
sabn
Brautarhotti 22
hngngurM
IgWtMneafé)
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 14. DESEMBER 1979. 15
> v
Frábærar barna-
og unglingabækur
þú getur bókaö það
Ekkieinumþaö
barns og foreldra. Þau virðast ekki
hafa í sér stöðvun við neitt annað en
húsbyggingar og þar til heyrandi
kaupskap. Dísu dreymir aftur á móti
um annars konar neyslu, sumarfrí og
sólarlandaferðir eins og aðrir
krakkar fá í kringum hana. Og at-
burðir sögunnar snúast um kynni
hennar af nýja hverfinu, krökkum og
öðru fólki þar,*sem öllu er skýrt og
trúverðuglega lýst.
Samt er sannleikurinn sá að les-
andi kynnist Disu litlu aldrei að neinu
gagni í sögu hennar, og er harla litlu
nær um hugarheim og tilfinningalíf
hennar að sögulokum. Við sjáum
hana að utan eins og hún lýsir sjálf
foreldrum sínum utan í frá. Segja má
að sagan leggi Ijóslega niður fyrir les-
endum ýmis vandkvæði litillar stúlku
sem á svona leiðinlega foreldra, þótt
þau séu kannski ekki beinlinis vond.
Það er þó augljóst mál hversu afskipt
og vanrækt hún í rauninni er af for-
eldrum sínum í eftirsókn þeirra eftir
lífsgæðum sem sagan augljóslega
telur, með Dísu sjálfri, að ekki séu
allrar þessarar eftirsóknar verð.
En fyrir bragðið er lika alveg
ósýnt að sögulokum hverju Disa væri
nær þótt foreldrar hennar sæju að
sér í tíma, létu raðhúsið í Mosfells-
sveit eiga sig, en drifu sig í staðinn
með hana, og þau Snorra bæði, til
Costa del Sol eða Mallorca.
Andrés Indridason:
LYKLABARN
Myndskreytíngan Haraldur Guðbergsson
Mál og manning 1979.128 bb.
Dísa litla lyklabarn í verðlauna-
sögu Andrésar Indriðasonar á við
foreldravandamál að etja. Hún er
ekki ein um það. Ég sé ekki betur en
börnin og unglingarnir í Óvitum
Guðrúnar Helgadóttur í Þjóðleik-
húsinu, eða þá skáldsögu Egils Egils-
sonar, Sveindómi, séu að sínu leyti í
sambærilegum kringumstæðum.
Lyklabarn er eftirtektarverð saga
vegna þess hve skilmerkilega reynt er
að semja hana eftir félagslegri hug-
myndatísku í bókmenntunum, kröfu
um raunsæja umfjöllun veruleikans
og vandamál daglegs lífs i skáldskap.
Slíkum kröfum hefur í seinni tíð ein-
att verið beint einmitt að bók-
menntum barna og unglinga. Og vel
má það vera að einmitt í barnasögu
komi enn skýrar í Ijós en ella bæði
verðleikar og takmarkanir slíkrar
raunsæisstefnu.
Dísla litla í sögunni er nýflutt í
nýbyggt hverfi. Foreldrar hennar eru
að koma upp íbúð í blokk og vinna
bæði úti langan dag, hann er bifvéla-
virki en hún vinnur í búð, en Dísa
passar á meðan bróður sinn, þriggja
ára gamlan. Þetta gengur sumar-
langt, fyrstu tólf kaflar sögunnar
gerast á nokkrum dögum snemma
sumars að mér virðist, en síðan er í
’ |
þremur köflum stiklað á atburðum
allt til hausts þegar íbúðin er fullgerð,
skólatími fer í hönd og Disa búin að
festa rætur í nýja heimkynninu.
Aðalefni sögunnar er samt sem
áður ekki þessar kringumstæður fjöl-
skyldunnar, vandi og ábyrgð sem
þær leggja á litla sál, Dísa er ekki
nema tíu ára gömul. Það ber ekki á
öðru en hún standi sig vel við sitt
verk. Vandi hennar stafar miklu
frekar af síngirni og tillitsleysi for-
eldra hennar sem varla virðast eiga
hlýlegt orð handa stelpunni,
vanþakka verk hennar og finnst
hún raunar sífellt vera fyrir sér ef þau
eru heima við, fást ekki til að gera
neitt sér og henni til upplyftingar. Þó
á allt að vera fyrir hana gert, og
Snorra bróður hennar, íbúðin í
blokkinni og raðhúsið í Mosfellssveit
sem næst á að fara að byggja. Þvi að
í sögulokin á enn að halda áfram að
vinna og byggja, og Dísa á enn fyrir
sér að flytja.
En um þetta efni, hennar eigin-
lega yrkisefni, samband og samskipti
Disu litlu og foreldra hennar, eða
öllu heldur sambandsleysi þeirra, er
svo sem ekki hirt né úr því unnið í
sögunni, þótt hún leggi það
skilmerkilega fyrir. Sagan er allvel
sögð, látlaust og hreinlega stíluð,
fólki og atburðuin jafnan lýst frá
sjónarmiði Dísu sjálfrar. Þannig séð
er raunar lýsing foreldra hennar alveg
merkilega neikvæð, amasemi,
öfund.óánægja eru aðaleinkenni
þeirra, og aðeins einu sinni, í lýsingu
á ósætti og sáttum Dísu og föður
hennar í 3ja kafla sögunnar, örlar á
nánara tilfinningalegu samneyti
Andrés Indriðason.
Andrés Indriöason:
Lyklabarn
Verðlaunabókin í barnabókasamkeppn
Máls og menningar. Hér er sagt frá Dísu,
sem flyst í nýtt og hálfbyggt hverfi með
foreldrum sínum og litla bróður. Hún er
einmana í fyrstu, en smám saman
stækkar kunningjahópurinn og Dísa fer
að kunna vel við sig. En það fer margt
öðru vísi en krakkar vilja. Þessi saga
segir líka frá því.
Verð kr. 5.490. Félagsverð kr. 4.665.
Bráðskemmtileg barnasaga eftir höfund
bókanna um Húgó og Josefínu. í þessari
bók er sagt frá ungri stúlku, Júlíu, sem
eignast náttpabba, sem gætir hennar á
meðan mamma er í vinnunni. Náttpabb-
inn á ugluna Smuglu, og uglur vaka á
næturnar... Þýðandi Vilborg Dag-
bjartsdóttir.
Verð kr. 4.940. Félagsverð kr. 4.210.
Gullfalleg myndabók fyrir yngri börnin.
Sagan um Lottu litlu sem getur allt —
nema renna sér í svigi á skíðum. Og
þegar öll jólatré i bænum eru uppseld
tekur hún til sinna ráða. Þýðandi Ást-
hildur Egiison.
Verð kr. 3.295. Félagsverð kr. 2.800.
dnnur bókin um hinn óforbetranlega
Emil í Kattholti. Þegar þessi bók hefst
hefur Emil táigað 99 spýtukarla í
skammarkróknum, en þegar henni lýkur
eru þeir orðnir 125. Þýðandi Vilborg Dag-
bjartsdóttir.
Verð kr. 5.000. Félagsverð kr. 4.250.
Mál og menning É||
Ármann Kr. Einarsson
Mamma í uppsveiflu
Nýi strákurinn í 6. bekk H. B., Geiri, er
söguhetjan í þessari bók ásamt fjöl-
mörgum dugmiklum bekkjarfélögum
sínum. Krakkarnir innrétta gamalt
pakkhús og hyggjast hefja leiksýningar
til styrktar heyrnardaufri bekkjarsystur
sinni. En einmitt þegar frumsýning er í
nánd fer mamma Geira „í uppsveiflu''
og hætta er á að öll fyrirhöfnin sé til
einskis.
Verð kr. 5.310. Félagsverð kr. 4.515.
Maria Gripe:
Náttpabbi
Astrid Lindgren:
Á Saltkráku
Sagan um fjölskylduna sem leigir sér
ókunnugt hús á ókunnri eyju og lendir
þar í ótal ævintýrum. Eftir þessari bók
hafa verið sýndir mjög vinsælir sjón-
varpsþættir. Þýðandi Silja Aðalsteins-
dóttir.
Verð kr. 5.490. Félagsverð kr. 4.665.
Astrid Lindgren:
Víst kann Lotta
næstum allt
Falleg og athyglisverð unglingasaga,
þriðja og síðasta bókin um vandræða-
gripinn og hæfileikamanninn Patrick
Pennington. í upphafi bókarinnar situr
hann í fangelsi fyrir að ráðast á lög-
regluþjón við skyldustörf. Þýðandi Silja
Aðalsteinsdóttir.
Verð kr. 5.915. félagsverð kr. 5.025.
Astrid Lindgren:
Ný skammarstrik
Emils í Kattholti