Dagblaðið - 04.01.1980, Blaðsíða 14

18
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 4. JANÚAR 1980.
-------------------- \
AD BÚA í STÓRBORG
Flestir Tokyobúar eyöa að m.k. tveimur árum í lestum á lífstíð sinni
„Loksins kemur hún.” Þetta er algeng sjón víða f Tokyo.
(Ljósm. B. Mjaltason)
Margir úllendingar sem koma lil
íslands eru furðu lostnir yfir Því að
engar járnbrautir skulu vera til
staðar. Fáfræði erlendra þjóða um
þelta alriði kemur vel i Ijós þegar
skoðaðir eru erlendir ferðamanna-
bæklingai scm eiga að gera úllend-
ingum Ueil't að spyrja algengra
spurninga a 10 tungumálum. Þar má
nefnilega æði ol't finna setningar á
íslensku eins og ..Villu gjöra svo vel
að sýna mér slyslu leið lil járn-
braularstöðvarinnar". Þvi seija þessi
úllendingsgrey upp undrunarsvip
þegar þeim er bent á að við íslend-
ingar slukkum beint af heslbaki upp í
bifreiðina og ekkert var þar á milli.
En járnbraularleslir, bæði ofan-
jarðar og neðan, gela verið þægi-
legar, sérlega í stórborgum. Margir
Islendingar hafa ferðast með járn-
braularlestum á ferðalögum erlendis
og kynnsl kostum þeirra og göllum.
Færri hala aflur á móli orðið að nota
leslir um árabil, l.d. vegna búsetu er-
lendis.
Baldur Hjaltason
skrífar frá Tokyo
Stórborgin Tokyo
Eitl fullkomnasla leslarkerfi i
heimi er án efa i Tokyo. Þá á ég við
hve það er vel skipulagt og lljóllegl.
Það er aftur á móli rándýrl og á
annatímum er hrein marlröð að ferð-
ast með lestunum. Þóll Japanir séu
gifurlega kurteis þjóð og elskuleg þá
skeyta þeir litið um náungann þegar
þeir eru að missa af lest. Leslirnar eru
stundum svo yfirfullar að þóll maður
lyfti upp báðum fótum dettur maður
ekki. Þelta er verra en að ferðast með
strætó heima á 17. júní að afloknum
hálíðarhöldunum. En þetla er versl á
annatimum milli 8 og 9 á morgnana
og 5 og 6 síðdegis.
Vegalengdir eru miklar hér i Tokyo
og að meðaltali dvelja Tokyobúar um
1 1/2—2 klukkustundir á dag i lest-
um á leið til og frá vinnustað eða
skóla. Þessi tímafjöldi er jafnvel í
neðri mörkunum og ekki er reiknað
með þvi þegar Tokyobúar heimsækja
vini og kunningja.
Mikill tími
fer til spillis
Fyrir sveitamann eins og undirrit-
aðan er þetta mikill tími. Miðað við 6
daga vinnuviku sem er enn nokkuð
algeng hér i Tokyo þá má reikna með
að Tokyobúar dvelji a.m.k. 500
klukkustundir i lestum á ári sem
svarar til heilla 3 vikna. En sumir
dvelja miklu lengur og aðrir skemur
eins og gengur og gerist. Þannig
dvelja sumir Tokyobúar nokkur ár i
lestum á lífstíð sinni.
En hvað gerir svo fólk þennan
tima? Eftir að hafa fylgsl með atferli
fólks í lestunum voru þá helst tvö at-
riði sem vöktu eflirtekt undirritaðs.
Flestir reyna að dotta, jafnvel sland-
andi, með misgóðum árangri. Þó má
sjá við og við snarruglaða farþega
þegar þeir vakna og lestin er fyrir
löngu komin fram hjá heimili þeirra
eða vinnustað.
Lélegt lesefni
Dágóður hópur reynir að lesa og í
flestum tilvikum er um að ræða
teiknimyndasögur sem eru vægast
sagt mjög ómerkilegar. Jafnt ungir
sem aldnir lesa þessi teiknimyndablöð
og efni þeirra er alll Irá áslarsögum
yfir í bófahasar, jafnvel létl klám.
Allir blaðsöluturnar selja þessi blöð
og þau eru mjög ódýr. Eftir leslur
þeirra er þeim hent. Upplagið skiptir
hundruðum þúsunda eintaka og
slundum hlaupa lölurnar á milljón-
um.
Þó eru nokkrir sem lesa betri bók-
menntir. Til eru handhægar vasa-
brolsútgáfur af bæði innlendum og
erlendum sigildum bókmennlum.
Svo má ekki gleyma dagblöðunum.
Gífurlegur fjöldi er gefinn út af þeim
en samt sem áður ber ekki mikið á
þeim i lestunum. Flestir reyna að
gleyma stund og stað þegar ferðast er
með leslunum. En því er ekki að neila
að tíminn fer fyrir lítið hvort sem
menn dotta eða lesa lélegar bók-
menntir.
........ ... ........ \
Á réttri leið, Öm & Örlygur
íslandsleiðangur Stanleys 1789.
Bókaútgáfan öm og örlygur 1979. 352 bls.
Þcgar íslendingar lesa greinar-
gerðir úllendinga sem lil landsins
koniu fyrr á öldum verður þeini
oftasl á að meta frásögnina eftir því
hvort þjóðinni er þar vel eða illa
borin sagan. Sé þar miklu rúrni varið
til að greina frá lús og óþrifum fussa
þeir gjarnan við því sern útlenskri
Ivgi, eða þá að þeint fer sern Arn-
grími lærða að þeir semja Anatome
Blefkeniana til að hnekkja illmælum
um land og þjóð. Sé hins vegar meira
rúnti varið til að lýsa hjartagæðum
og gestrisni örsnauðrar þjóðar, þá er
höfundi þakkað með lofkvæði á borð
við Til herra Páls Gaimard eða til-
nefningu orðuveitingarnefndar.
Góður fengur
Fátt er þó i raun og veru fróðlegra
ti) að kynnast því fólki sem hér lifði á
liðnum öldum, högum þess og hugs-
unarhætti en að lesa lýsingar er-
lendra ferðamanna á þvi sem þeim
bar hér lyrir augu, hvort sem það er
neitkvætt eða jákvætt. Það er þvi
góður og ánægjulegur fengur að
íslandsleiðangri Slanleys 1789, jafn-
vel þött hann hefði trúlega hvorki
fengið kvæði eða fálkaorðu fyrir lýs-
ingar sínar á þeirri þjóð sem hjarði af
móðuharðindi og var ekki flult til
Jóllandsheiða. Lýsing Stanleys er
lýsing bresks aðalsmanns — og
reyndar fleiri en eins — á fátækri ný-
lenduþjóð og kjörum hennar sama
árið og franska borgarasléltin braut
af sér ok aðalsins í heimalandi sinu.
Viðhorf Stanleys og samferðamanna
hans til fálækra smábænda sem
drógu fram lifið á landi sem spillt
var af öskugosi eru svo sannarlega
þess virði, að þeim sé gaumur gefinn,
hvort heldur hann er að lofa þá eða
lasla.
Ferðabækur
frá fyrri tíð
Örn ogÖrlygur hafa lekið sér þarfl
verk fyrir hendur með útgáfu ferða-
bóka frá fyrri tíð. Náttúrufræðilegar
niðurstöður þessara bóka hafa að
sjálfsögðu misst gildi sitt að mestu,
en þjóðlífslýsingarnar eru ómetan-
legar. íslandsleiðangur Slanleys I789
er bók svipuðum kostum gædd og
Ferðabók Eggerts og Bjarna, sem
Örn og Örlygur hafa áður gefið út.
Þýðing Steindórs Steindórssonar frá
Bók
menntir
HELGA KRESS
Hlöðum á báðum bókunum er kjarn-
yrt og málið laust við þann hvimleiða
þýðingarblæ sem svo oft einkennir
þýddan texta. Eins og í Ferðabók
Eggerl og Bjarna eru í íslandsleið-
angti Stanleys 1789 prentaðar þær
myndir fra leiðangrinum sem
aðgengilegar eru. Sé um málverk að
ræða eru þau prentuð í lit, en einnig'
eru þar blýanls- og kolateikningar
leiðangursmanna. Örn og Örlygur
giga þakkir skildar fyrir það að gefa
út ferðahækur frá fyrri tímum.
Gaman væri ef forlagið héldi þvi
áfram, gæfi t.a.m. út þýðingu á
Blefken og öðrum ýkjuhöfundum
lærdómsaldar ásamt svarritum Arn-
grims lærða, sem eru reyndar ein
harðlokaðasta bók islenskum al-
menningi sem um getur. Það yrði að
líkindum mjög kostnaðarsöm útgáfa,
en trúlega yrðu lika margir til að
fagna þvi verki. islandsleiðangur
Stanleys 1789 er bæði falleg og
vönduð bók og kærkomin heimild
um ísland ásíðari hluta 18. aldar.
V
✓