Dagblaðið - 31.10.1980, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 31. OKTÓBER 1980.
BIAÐID
Útgefandi: Dagblaöifl hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. EyjóHsson. Ritstjóri: Jðras Kristjánsson.
J AOetoðarritstjóri: Haukur Helgasón. Fróttastjóri: ómar Valdknarsvon. I
Skrifstofustjóri ritstjórnar Jóhannes Reykdal. 1
íþróttir: Hallur Simonarson. jVlennlng: Aflalsteinn IngóHsson. Aflstoflarfróttastjóri: Jónas Haralduson.
Handrit: Ásgrímur PAIsson. Hflnnun: Hilmar Karisson.
Blaflemenn: Anna BJamason, Atfll Rúnar Halldórsson, Atfli Stelnursson, Asgeir Tómasson, Bragi Slg-
urflsson, Dóra Stefénsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hákonardóttir,
ólafur Geirsson, Sigurflur Svorrisson.
Ljósmyndir: BjarnleHur BjamleHsson, Einar ólason, Ragnar Th. Sigurðsson, Sigurflur Þorri Sigurflsson
og Sveinn Þormóösson.
SkrHstofustjóri: óiafur EyjóHsson. GJaldkeri: Práinn ÞorleHsson. Auglýslngastjóri: Már E.M. HaNdórs-
son. Dr eHingars tjóri: Valgerflur H. Sveinsdóttir.
Rftstjóm: Siflumúla 12. Afgreiflsla, áskriftadeild, auglýsingar dg skrifstofur Þverholti 11.
Aflelsimi blaðsins er 27022 <10 linur).
,, Fyrirgreiðslulýð veldið
ff
Fyrirgreiðslupólitíkin blómstrar.
Alþingismenn stæra sig af því að sjá
kjósendum sínum fyrir dúsu hér og
dúsu þar.
Sigurður Gizurarson sýslumaður
kvartaði um það í kjallaragrein í Dag-
blaðinu fyrir skömmu, að Þingeyingar
ættu sér formælendur fáa í fyrirgreiðslukerfinu. Öðru
máli gegnir um Austfirðinga og Vestfirðinga. „Aust-
firðingar eru sterkir í kerfinu,” segir sýslumaður.”
Innistæða þeirra meðal annars: Iðnaðarráðherrar í
tveimur ríkisstjórnum að undanförnu,
„ofaníkaupið” tveir forstjórar í Framkvæmda-
stofnun ríkisins — raunar er annar þeirra búinn að fá
fínasta stólinn uppi í viðskiptaráðuneyti. Austfirðingar
eiga ekki bara nokkra pílára í drifhjóli íslenzks efna-
hagslífs, heldur öxulásana sjálfa.”
,,En hver er hlutur og vegur Þingeyinga í þessu
kerfi?” spyr Sigurður Gizurarson. . . ,,Þó að Aust-
fírðingar og Vestfírðingar, sem ekki byggja stærra
landsvæði og eru ekki í raun fleiri en Þingeyingar, séu
alls staðar nefndir, og til staðar, finnast fulltrúar alls
Norðausturlandsins austan Vaðlaheiðar ekki.”
Þessi ummæli eru einkum athyglisverð fyrir þær
sakir, að þau sýna, hvaða tafl er teflt um fjármuni
þjóðarinnar. Úr því að Austfirðingar og Vestflrðingar
eiga sína fyrirgreiðslumenn í lykilstöðum, er þá ekki
eðlilegt, að Þingeyingar komist að? Svarið við því
hlýtur að vera já, en hvað segir sú saga um ástandið í
íslenzkum stjórnmálum?
Hún segir okkur, að ekki sé við því að búast, að
alþingismenn almennt hugsi til hagsmuna þjóðar-
heildarinnar. Þeir eru fyrst og fremst fyrirgreiðslu-
menn, sem „redda” gæðingum sínum heima í héraði
um skammt af almannafé. Það, sem einn fær, getur
annar ekki fengið. Með því að úthluta gæðingum
sínum skömmtunum, rennur féð ekki til þeirra hluta,
þar sem arðsemi er mest, ékki þangað sem þjóðin í
heild hagnast mest á því, að fjármunirnir fari. I staðinn
eru gæðingarnir mataðir í þakklætisskyni fyrir sýnda
hollustu og til að tryggja þingmanninum atkvæði.
Þjóðin tapar. Fjárfestingarnar skila ekki þeim arði,
sem ella væri, og lífskjör almennings í landinu verða
verri en ella.
Skipta má fyrirgreiðslupólitikinni í tvo þætti.
Annars vegar er sú fyrirgreiðsla, sem þingmaðurinn
veitir einstaklingum, sem eiga um sárt að binda í
viðskiptum við kerfið. Sumir ráðamenn eru þekktir að
þessu. Þetta er jákvæð fyrirgreiðslupólitík.
Hins vegar og miklu algengari er sú fyrirgreiðsla,
sem veitt er gæðingum þingmanna, til þess að þeir fái í
sínar hendur fjármuni af almannafé , sem hag-
kvæmara væri að láta ganga til annars. Þetta er hin
hættulega neikvæða fyrirgreiðslupólitík.
Merki neikvæðrar fyrirgreiðslupólitíkur má sjá í
stórum þáttum þjóðlífsins.
Þau má sjá í miklum vexti ríkisbáknsins síðustu ár,
sem til þess er gerður að veita fyrirgreiðslumönnunum
meira svigrúm.
Merkin má sjá í viðhaldi offramleiðslunnar í land-
búnaði, þar sem skattgreiðendur eru látnir greiða fyrir
miklar óarðbærar fjárfestingar í þeirri atvinnugrein.
Merkin má sjá í ofvexti fiskiskipaflotans, sem leiðir
til hallarekstrar, sem almenningur í landinu borgar að
lokum.
Merki neikvæðrar fyrirgreiðslupólitíkur má sjá í
því, að stjórnmálamenn setja gæðinga sína í
lykilstöður, þar sem hæfari menn yrðu að miklu meira
gagni fyrir þjóðina.
Ekki er von, að vel fari i því „fyrirgreiðslu-
lýðveldi”, sem Sigurður Gizurarson lýsir í grein sinni.
Danmörk:
— rauntekjur hafa rýmaö um tíu af hundraði á síðasta einu
álits á atvinnulifinu danska taldi að
oft á tíðum tækju stjórnendur einka-
fyrirtækja hagnaðarsjónarmiðin
fram yfir sjónarmið samfélagsins við
ákvarðanatöku sína. Aðeins 17%
töldu að svo væri ekki.
Konur virðast almennt dómharðari
í þessum efnum en karlar eða þá að
þolinmæði þeirra er minni. Ástæður
þær sem konurnar gefa fyrir skoðun-
um sínum eru hins vegar almennari
en karla.
Mismunur á skoðunum kvenna og
karla sést bezt á því að 49% kvenna
töldu orðstir dansks atvinnulífs
aldrei hafa verið minni og aðeins
15% þeirra voru ósammála þeirri
fullyrðingu. Hjá körlum voru hins
vegar aðeins 38% sem töldu veg at-
vinnulífsins svo lítinn og 37% voru
þeirri skoðun andvígir.
Sama var hvort spurnjngin var
oghálfu ári
Orðstír dansks atvinnulifs hefur
aldrei verið minni en einmitt nú ef
marka má könnun sem gerð var ný-
lega fyrir danska efnahagstímaritið
Maanedsbörsen. í könnuninni kom
einnig fram að 44% þeirra sem
spurðir voru í könnuninni töldu að
eftirlit ríkisins með atvinnurekstri á
vegum einkafyrirtækja ætti að auk-
ast frá þvi sem nú er. Þriðjungur að-
spurðra taldi hins vegar að svo skyldi
ekki vera.
Ástæðan fyrir svo slæmu orði eins
og fer af dönsku atvinnulifi er sú
samkvæmt svörunum að mörg
hneykslismál hafa komið upp sem
rýrt hafa orð þess. Má þar nefna mál
Jan Bonde Nielsen og Burmeister &
Wain, tryggingafélagsins Topsikring.
Nefndu 51% aðspurðra þessi
hneykslismál. Tuttugu af hundraði
töldu ekki að þessi mál hefðu á neinn
hátt valdið minnkandi gengi dansks
atvinnulífs og 29% töldu sig ekki geta
gefið svör við spurningunni.
Helmingur þeirra sem spurðir voru
ÚR MANNVITS
BREKKU
Þau tíðindi hafa nú gerst, að Þjóð-
viljinn hefur skipað mér í hóp þeirra
manna, sem hann gefur heitið
„mannvitsbrekka”. Þetta á að vera
hálfkærings-lítilsvirðing á mér. Það
er verið að niðra mér fyrir að guð
hafi ekki gefið mér nægilegar gáfur.
Ég get svo sem alveg viðurkennt, að
ég sé ekkert gáfnaljós og hafi aldrei
verið, en hitt finnst mér æði kyndugt,
þegar Þjóðviljinn, sem hefur
stundum þóst vera einhver vörður
smælingjanna, fer að álasa mér og
hæðast að mér fyrir það, að ég sé
vangefínn. Hvílíkur endemis stór-
lætishroki. Það má merkja að
höfundur Þjóðviljagreinarinnar
þykist vera heldur en ekki upp yfir
mig hafinn að andagift og leiftrandi
gáfum. Höfundurinn er sem sé Árni
Bergmann, sem ég get alveg viður-
kennt að er stórgáfaður maður, en
situr þó illa á honum að ráðast á mig
og þar með fjölda alþýðumanna, þó
við séum ekki aðrir eins súpermenn
og hann að viti og snilld. En vegna
þess að mig og þá sennilega þúsundir
alþýðumanna skortir gáfur á við
Árna Bergmann er stórlætisdramb
Árna svo mikið, að við megum helst
ekki skrifa í blöð. Eiga það þá aö
vera einhver forréttindi gáfumanna á
borð við Árna að skrifa eða tala og
láta í Ijósi hugsanir sinar. Það er eftir
öðru að Árni fari nú að beita sér fyrir
stéttarfélagi gáfumanna, sem útiloki
okkur hina, sem bara eru með svona
meðalgáfur, að láta í ljósi skoðanir
sínar. Hans á að vera dýrðin og
valdið. En þetta er svo sem eftir öðru
hámenntadrambi og æðristéttar-
drambi, sem svo mjög hefur gætt í
Alþýðubandalagi og málgagni þess
að undanförnu. Það er í rauninni
hætt að vera málsvari smælingjanna,
en er orðið samsærisklíka fyrir
menntayfirstétt prófessora og fremst
í flokki i hálaunakröfum háskóla-
borgara, en geldur svo alþýðunni
bara svikalaun í formi verðbólgu-
samninga, sem verða búnir að éta sig
upp eftir einn mánuð, verðbólgu sem
bitnar langharðast á fátæku lág-
launafólki. Ó vei hvernig komið er
flokknum, sem þóttist vera einhver
verndari smælingjanna. Það reyndist
alltveratómtfals.
Föstudags
grein
Hitt er þó enn alvarlegra í árásar-
grein Þjóðviljans á mig, að reynt er
að gera mig tortryggilegan vegna
stuðnings við Atlantsháfsbandalag
og hernámsmangs! Með mannvits-
brekku-titlinum og margri annarri
hálfkveðinni visu, á að gefa það i
skyn, að ég sé einn af pottum og
pönnum í Vörðu landi á sinum tíma.
Ég get nú ekki annað en bent á hve
þetta er ómaklegt og hér verið að
beita fáránlegum blekkingum, því að
greinarhöfundi ætti aö vera fullkunn-
ugt um afstööu mina i þessum mál-
um, og því er það verulega ódrengi-
legt og óheiðarlegt af honum að núa
mér um nasir fylgispekt við Atlants-
hafsbandalagið. Það ætti að vera
kunnugt að ég hef á síðari árum tekið
vaxandi afstöðu frá Atlantshafs-
bandalagi og hernámsstöð í Keflavík,
og tel að við eigum að leitast við að
fjarlægjast og losa okkur við þessi
fyrirbæri. Ég hef ekki verið sérlega
hrifinn af blindri fylgispekt sumra
foringja Sjálfstæðisflokksins eins og
Geirs Hallgrímssonar við Atlants-
hafsbandalagið, og mér óar öll sú
spilling sem grasserar í Framsóknar-
flokknum í sambandi við hermangið
og mér virðist vera i einkennilegu
framhaldi af Klúbbmálinu á sinum
tíma, þar sem ekkert fallegt var í
pokahorni Ólafs Jóhannessonar. Mér
líst einnig óhugrpnlega á þau niður-
drepandi áhrif sem hernámsvinnan
og ýmislegt henni tengt hefur á at-
vinnulíf á Suðurnesjum. Við hliðina
á þessu spillingarfyrirbæri hefur
venjuleg atvinnustarfsemi eins og út-
gerð koðnað niður og fær ekki það
hreina lífsloft sem hún þarfnast.
Ég er satt að segja kominn í þá
undarlegu aðstöðu að mér finnst ég
stundum vera orðinn í þessum efnum
kaþólskari en páfinn. Sem sé, ég er
farinn að undrast og álasa Alþýðu-
bandalaginu fyrir það sem ég get kall-
að fylgispekt og stuðning við her-
námslið og hernámshugsunarhátt í
Keflavík. Það vantar ekki að kjaft-
askar Alþýöubandalagsins láti stund-
um hvína í tálknum á sér, framkalli
hávaða og læti, en verkin sýna, aö
það er ekkert að marka það, sama
falsið og tviskinnungurinn eins og á
öðrum sviðum í þessum dæmalausa
stefnulausa viðundursflokki, sem
virðist alltaf segja aflt annað en hann
meinar og er orðinn ein alvarlegasta
meinsemdin í þjóðfélagi okkar, þar
sem óðaverðbólgan á mest rætur
sínar að rekja tií aðgerðaleysis hans
og sífelldra blekkingaryfirboða til að
þóknastöllum.
Mér er ómögulegt að sjá annað en
■