Dagblaðið - 09.04.1981, Qupperneq 12

12
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 9. APRÍL 1981
JBIAm
fifálst, úháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðið hf.
FramkvBBmdastJóri: Sveinn R. EyjóHsson. Ritstjóri: Jónas Kristjónsson.
AóstoAarritstjóri: Haukur Helgason. Fréttastjóri: Ómar Vakiimarsson.
SkHfstofustjóri rftstjómar: Jóhannes Reykdal.
íþróttir: Hallur Simonarson. Mennlng: Aðaistoinn IngóHsson. Aðstoðarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Asgrimur PAlsson. HÖnnun: HHmar Karisson.
Blaðamenn: Anna BJamason, Atll Rúnar Halldórsscn, Atli Steinarsson, Asgeir Tómasson, Bragi Sig*
urðsson, Dóra Stefénsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gteli Svan Einarsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga
Huld Hékonardóttir, Kristjén Mér Unnarsson, Sigurður Svsrrisson.
Ljósmyndk: Bjamleifur Bjamleifsson, Einar ólason, Ragnar Th. Sigurðsson, Sigurður Þorri Sigurðsson
og Sveinn Þormóðsson.
SkrHstofustjóri: ólafur EyjóHsson. Gjaldkeri: Þréinn ÞorleHsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. HaHdórs-
son. Dreifingarstjóri: Valgerður H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Sfðumúla 12. Afgreiðsla, éskrHtadeild, auglýsingar og skrHstofur: Þverholti 11.
Tvöfyríreitt
Útgerðarmenn keppast nú hver um
annan þveran um að sækja um leyfi til
innflutnings fiskiskipa án þess að hafa
upp á að bjóða nein gömul skip til að
flytja út í staðinn. Hjá stjórnvöldum
bíða afgreiðslu um 12 umsóknir af
þessu tagi.
Erlend fiskiskip eru með ódýrasta móti um þessar
mundir vegna hnignunar fiskstofna og lokunar miða.
Jafnframt virðast íslenzkir útgerðarmenn hafa trölla-
trú á, að ríkið hlaupi um síðir undir bagga með von-
lausri útgerð nýrra skipa.
Þótt ýmislegt megi gott um Steingrím Hermannsson
sjávarútvegsráðherra segja, þá hefur hann verið allt of
linur gagnvart þrýstingi útgerðarmanna, sem vilja ná
sér í aukna aflahlutdeild á kostnað allra hinna út-
gerðarmanna landsins.
Allir hafa sætzt á, að hinn of stóri fiskiskipafloti sé
stærsta meinsemd sjávarútvegsins. Takmarkaður afli
dreifist á alltof mörg skip, alltof marga menn og alltof
mikla olíu. Útgerðin er ekki eins samkeppnishæf og
vera skyldi.
Auðvitað verður endurnýjun að eiga sér stað, svo að
við sitjum ekki uppi með gömul og úrelt fiskiskip. En
þá verður líka að taka gömlu skipin úr umferð, ekki
bara sem svarar nýju skipunum, heldur töluvert um-
fram það.
Kjartan Jóhannsson, fyrrverandi sjávarútvegsráð-
herra, hefur ásamt fleirum lagt fram á þingi frumvarp
um, að nýjar viðbætur við flotann megi á ári hverju
ekki fara fram úr fjórðungi af brottfalli skipa síðustu
tvö ár á undan.
í þessu frumvarpi felst skynsamlegt markmið. En
það nær ekki árangri, nema lysthafendur nýrra skipa
verði skyldaðir til að losa þjóðina við að minnsta kosti
tvöfalt meiri brúttótonnafjölda i gömlum og úreltum
fiskiskipum.
Kjartan Jóhannsson náði þeim árangri í ráðherratíð
sinni að minnka flotann um 2000 tonn árið 1979. Árið
1978 hafði hann aukizt um 5000 tonn og um 4000 tonn
árið 1977. Síðan Steingrímur varð ráðherra hefur aftur
sótt í gamla horfið.
Búast má við, að fiskiskiptaflotinn aukist um 2000
tonn á þessu ári. Er þá hvorki meðtalinn neinn Þórs-
hafnartogari né þær umsóknir, sem nú bíða afgreiðslu
stjórnvalda. Steingrímur er greinilega ekki nógu
harður af sér.
Hann gamnar sér nú við að láta setja um næstu helgi
nýjar reglur um fiskiskipakaup, er geri honum kleift að
losna við afgreiðslu sumra hinna tólf umsókna, sem
hrjá hann um þessar mundir. Hann vill komast undan í
flæmingi.
Steingrímur þarfnast ekki nýrra ja- og-humm reglna.
Hann þarf grjótharðar reglur um, að hver sá, sem vill
auka tonni við fiskiskipaflotann, sjái í alvöru um að
losa sig eða aðra við tvö tonn í staðinn og án undan-
bragða.
Til þess að auðvelda útgerðarmönnum að standast
svo strangar reglur er nauðsynlegt að stórauka styrki til
niðurrifs úreltra skipa. Þannig má tryggja, að nauð-
synleg endurnýjun og ynging flotans verði samfara
minnkun hans.
Saga Þórshafnartogarans sýnir í hnotkurn, hvernig
ævintýramenn geta nær endalaust haft ráðamenn að
fiflum, jafnvel eftir að fjölmiðlar hafa upplýst, hvernig
í pottinn er búið.Þaðmál ætti að vera Steingrími víti til
varnaðar.
Honum ber að stefna markvisst að litlum flota
tæknivæddra og sparneytinna skipa, hæfilega litlum til
að ná þeim afla, sem okkur er óhætt að taka. Það
markmið er svo fjarlægt, að hálfkák nær því ekki.
Að hamra jámið
þar til undan lætur

„Á fjárlögum ár hvert skal veita'
Jafnréttisráði framlag til að standa
fyrir könnunum á launakjörum
kvenna og karla.”
Þannig hljóðar eitt ákvæðið í frv.
því sem lagt hefur verið fram um
breytingu á lögum um jafnrétti
kvenna og karla sem nú liggur fyrir
Alþingi. — Ekkert hefur verið minnst
á þetta ákvæði í þeim umræðum sem
orðið hafa vegna frumvqrpsins eða
ákvæðis sem kallað hefur verið tima-
bundin forréttindi kvenna til starfa. í
raun er þó þetta ákvæði sem kveður á
um könnun á launakjörum kvenna
og karla þó enn mikilvægara. Nær
það til mun fleiri og gæti haft veruleg
áhrif á kjör fjölda kvenna á vinnu-
markaðnum ef framkvæmt yrði.
Þó ég hafi gert jafnréttismálum
nokkur skil á sfðum Dagblaðsins
undanfarið og sumum finnst e.t.v.
nóg komið þá sé ég fulla ástæðu til að
ræða nokkuð launamálin sérstaklega
— og er þar varla um skör fram talað
þegar litið er á stöðu þeirra mála.
Tregðan endurspegl-
ast í framkvæmd
„Baráttan fyrir jöfnum launum
kvenna og karla er ekki einvörðungu
kjarabarátta af hálfu kvenna heldur
engu að síður barátta fyrir fullkom-
lega jöfnum mannréttindum. —
Þegar endanlegur sigur hefur unnist í
þessari baráttu er jafnréttisbarátt-
unni lokið þvi að á öðrum sviðum
mannréttinda hafa konur fyrir löngu
öðlast sama rétt og karlar.”
Þetta er tilvitnun í greinargerð með
frumvarpi til laga frá árinu 1960 um
launajöfnuð kvenna og karla.
Á Álþingi 1893 er minnst á misrétt-
ið í launamálum kvenna og karla en
þá sagði einn þingmanna að hann
teldi sig ekki kunna við það að sjá
kvenmenn bera kolapoka uppá
bryggjurnar I Reykjavík og fá ekki
nema hálfa borgun á við karlmenn.
— Og það er ekki lengra síðan en
70—80 ár að konur voru hálfdrætt-
ingar á við karlmenn i launum.
Baráttan varð löng og hörð og
konurnar börðust við erfið skilyrði
gegn kúgun og ofbeldi, en aldrei létu
þær deigan síga, fimm aura — tiu
aura hækkun á tímann frá ári til árs,
en alltaf færðust þær nær markinu.
Eftir 60 ára þrotlausa baráttu öðl-
uðust konur svo loks jafnrétti til
sömu launa fyrir sömu störf og fengu
viðurkennt að þær væru sjálfstæðir
einstaklingar sem ættu að bera sama
úr býtum og karlmenn fyrir sömu
vinnu.
Ástæða er til að rifja þetta upp því
baráttunni fyrir fullu jafnrétti milli
r
Niðurstaðan í viðræðum Umbóta-
sinnaðra stúdenta og Félags vinstri
manna um meirihlutasamstarf í stúd-
entaráði sýnir svo ekki verður um
villst, að kreddumarxistarnir hafa nú
endanlega sölsað undir sig Félag
vinstri manna. Hinir hógværari inn-
an félagsins, þeir sem áhuga höfðu á
að samstarf tækist, svo sem alþýðu-
bandalagsmenn eða fráfarandi for-
maður stúdentaráðs, Stefán Jóhann
Stefánsson (sem róttæklingarnir
kalla „framsóknarþverhaus”), lutu í
lægra haldi. Hin uppivöðslusama
róttæklingaklíka, sem er aðeins full-
trúi örlítils hluta af kjósendum
vinstri listans, sá um það að viðræð-
urnar sigldu í strand.
Róttæklmgarnir gerðu sér grein
fyrir því, að andlitsins vegna gat
Félag vinstri manna ekki hafnað boði
Umbótasinna um viðræður. Full-
trúar þeirra í viðræðunefndinni lýstu
því hins vegar yfir, að ekki kæmi til
greina að „þynna út” stefnu Félags
vinstri manna. Viðræðurnar stóðu
þvi ekki undir nafni sem samninga-
viðræður.
Róttæklingarnir höfðu uppi við
Umbótasinna yfirlýsingar eins og
þær, að úr þvi að Umbótasinnar
hefðu óskað eftir viðræðum við
Félag vinstri manna, yrði að líta svo
á, að Umbótasinnar væru reiðubúnir
að samþykkja stefnu Félags vinstri
manna. Auk þess væri stefna Félags
vinstri manna hugsuð til þess að sam-
eina alla félagshyggjumenn, og þar á
meðal okkur Umbótasinna, því nú
voru þeir róttæklingarnir algerlega
búnir að snúa við blaðinu frá því
fyrir kosningar, þegar Umbótasinnar
voru stimplaðir sem örgustu hægri
menn.
Sú stefna, sem Félag vinstri manna
lagði fram í viðræðunum, var hins
vegar róttæk harðlínustefna. Rót-
tæklingarnir vildu t.d. fá inn í mál-
efnasamninginn, að Stúdentablaðið
yrði opið fyrir þeim skrifum, sem
ekki fengju inni í Öörum blöðum.
Þannig vildu þeir fá Umbótasinna til
að fallast á að Stúdentablaðið yrði
sett í flokk með Mánudagsblaðinu.
Umbótasinnar
buðu viðræður
Á fundi Umbótasinnaðra stúdenta
þ.'23. mars var samþykkt að óska eftir
viðræðum við Félag vinstri manna.
Umbótasinnar gerðu sér vonir um, að
„vinstri” menn væru búnir að jafna
sig eftir kosningaskellinn og að þeir
væru reiðubúnir til raunhæfra við-
ræðna.
Félag vinstri manna tók boði Um-
bótasinna um viðræður og kaus við-
ræðunefnd, sem þó hafði ekki um-
boð til samninga. Á fundum við-
ræðunefndanna lögðu Umbótasinnar
fram umræðupunkta i öllum helstu
málaflokkum. Þar komu fram þau
atriði úr kosningastefnuskrá Um-
bótasinna, sem þeir lögðu mesta
áherslu á, en jafnframt lýstu Um-
bótasinnar því yfir, að þeir væru
reiðubúnir til að slaka til í ýmsum til-
teknum atriðum ef heildarsamkomu-
lag yrði viðunandi. Viðræðunefnd
Félags vinstri manna lagði hins vegar
fram hráa stefnu Félags vinstri
manna í nokkrum málaflokkum,
þ.e.a.s. í málefnum Félagsstofnunar,
lánamálum og málefnum Stúdenta-
blaðsins. Þeir lögðu sem sé fyrir við-
ræðunefnd Umbótasinna þá kosn-
ingastefnuskrá, sem þeir trössuðu að
leggja fyrir kjósendur í kosningun-
um!
Það var auðvitað deginum ljósara,
að „vinstri" menn urðu að slaka til
frá þessum „umræðupunktum”
sínum, ef samkomulag átti að nást.
Umbótasinnar knúðu því á um það,
að viðræðunefnd Félags vinstri
manna fengi umboð til samninga.
Kreddumarxistarnir
settu hnefann í borðið
Á miklum átakafundi í Félagi
vinstri manna 31. mars var viðræðu-
nefnd þeirra veitt umboð til samn-
inga. Þar sem ljóst var af stefnu-
punktum þeim, sem Félag vinstri
manna lagði fram, að meira bar á
milli í málefnum Stúdentablaðsins en
VARNARMÁL
öllum hugsandi mönnum hlýtur að
hrjósa hugur við því vitfirringslega
ástandi, sem ríkir í heiminum, víg-
búnaðinum og styrjaldarhættunni,
andspænis fátækt, sjúkdómum og al-
mennri friðarþrá mannkynsins. Til
eru ríkisstjórnir, sem þjálfa menn til
lyga og glæpa og senda þá um heim-
inn til illra verka. Jafnvel kyndarar
illdeilnabálsins, sem geisar um alla
jörð, mennirnir í Moskvu, reyna að
draga í land í bili. Mannhafið ýfist og
svellur eins og í stormi, en það er ekki
á þeirra valdi að hasta á vind og sjó.
Þá mætti og lýsa heiminum sem konu
í barnsnauð, hún engist og hljóðar og
henni blæðir. Mönnum blöskrar hið
brjálsemiskennda framferði, en
enginn fær neitt að gert, sem hrífi.
Valdsmenn vísa hver á annan, oft
með talsverðum rétti. Hér á landi er
hópur manna, sem lætur mikið í sér
heyra í þessum málum, herstöðva-
andstæðingar (HA). Tilefni þessara
lína er grein í Dagbl. 24. 3. eftir Guð-
mund Georgsson prófessor um her-
stöðvamálið, einn anga hins almenna
vanda.
GG hefir það eftir Sigga flug, að
öllum heiminum standi stuggur af
næststærsta herveldi heims, Sovét-
mönnum. Þetta er rétt. Það gerir
saga þeirra, og framkoma nú. Þessi
ótti getur ekki verið svo mjög ótti við
helsprengjuna. Henni hafa þeir aldrei
beitt. En þeir hafa farið illa með
nágranna sína, rænt þá og kúgað. í
þeim hernaði sínum hafa þeir beitt
aðeins venjulegum vopnum, að lepp-
um meðtalið. Það er þetta framferði
þeirra, sem menn eru hræddir við,
hin ómanneskjulega hegðun þeirra,
já, fáránlega — þegar litið er til at-
burða eins og innrásar þeirra i
Afghanistan og viðskipta við
Japani. Þeir ráða um sjötta hluta
þurrlendis jarðar, en troða illsakir
við Japani út af þremur smáeyjum,
sem eru syðstar af 50 eyja klasa, sem
teljast að öðru leyti til Sovétríkjanna.
Af hverju gera þeir þetta? Ja, það er
eitthvað svo „þægilegt” — svona
hernaðarlega séð, að ráða líka
þessum þremur, rétt við bæjardyr ná-
grannans. Hvað honum finnst um
þessar eignir sínar á víst að vera
aukaatriði. Hann á engin kjamorku-
vopn. En með því að troða illsakir
við hann má kannski kenna honum
„rétt” hugarfar. Eins og þér
sáið.... Kerlingabækur, segja
Rússar, sem eru menn lærðir í annars
konar fræðum.
Enginn vill
kjarnorkustyrjöld
En það er fyrst og fremst um að-
^stöðu Bandaríkjamanna hér, sem
greinin fjallar. GG er á móti dvöl
varnarliðsins hér. Herstöðin myndi
draga til sín helsprengju, segir hann.
Væri stöðin ekki til staðar, myndi
sprengjunni ekki varpað hér. í hans
upphugsaða tilfelli er þetta sennilega
rétt. Hugsum okkur hið versta,
martröð HA. Víst væri það hræðilegt
ef helsprengju yrði varpað á stöðiná á
Reykjanesi, það sjá allir, langtum
hræðilegra en þegar Japanir eyði-
lögðu kjarnann úr flota Bandaríkj-
anna í Pearl Harbour. En spurningin
hlyti að vera eins og þá: hvað um
framhaldið? Flota Japana var sökkt.
Þeir fengu á sig — nokkuð óvænt —
tvær kjarnorkuspengjur, ósigur í
styrjöldinni og hernám. Hvað fengju
Sovétmenn? Rússar eru gáfaðir menn
og fjölhæfir, þótt þeir búi við illt
stjórnarfar. Myndu þeir gera sér
grein fyrir framhaldinu? Já, ég er
alveg viss um það. Þeir hafa mikla
reynslu af hörmungum styrjalda.
Þeir vilja alveg áreiðanlega ekki
kjarnorkustyrjöld. Það vill hana eng-
inn. Hið vonda í fari þeirra er það, að
þeir rækta með sér hugarfar, sem
eykur stórum illdeilur og hefir í för
með sér styrjaldir, annars konar
styrjaldir. Það er þeirra vegna, sem
ísland þarf varnir.
Veikleiki röksemdafærslu GG er
sá, að hann sér engin átök, nema með
helsprengjum. Þetta er allt of mikil
einföldun. Hver sem styður á hnapp