Dagblaðið - 27.04.1981, Qupperneq 12

mmum
Útgofandi: Dagblaflið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjóifsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Aflstoflarritstjóri: Haukur Helgason. Fróttastjóri: ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjórnar: Jóhannes Reykdal.
íþróttir: Hallur Símonarson. Manning: Aðalsteinn Ingólfsson. Aflstoflarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karlsson.
Blaðamonn: Anna Bjamason, Atli Rúnar Halldórsson, Atli Stoinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sig-
urðsson, Dóra Stefánsdóttir, Elín Albortsdóttir, Gfsli Svan Einarsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga
Huld Hákonardóttir, Kristján Már Unnarsson, Sigurflur Sverrisson.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurflsson, Sigurflur Þorri Sigurðsson
og Sveinn Þormóflsson.
Skrifstofustjóri: ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Halldórs-
son. Dreifingarstjóri: Valgerflur H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Slflumúla 12. Afgreiflsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur: Þverholti 11.
Aflalsími blaðsins er 27022 (10 línur).
Setning og umbrot: Dagblaflifl hf., Sfflumúla 12. Mynda- og plötugerfl: Hilmir hf., Síðumúla 12. Prentun:
Arvakur hf., Skeifunni 10. '
Áskrif tarverð á mánuði kr. 70,00. Verfl í lausasölu kr. 4,00.
Flóttinn frá sjónvarpinu
Við lifum á öld myndar fremur en
máls, hvort sem okkur líkar betur eða
verr. Að öðrum fjölmiðlum ólöstuðum,
á sjónvarpið sterkust ítök í hugum lang-
flestra landsmanna, og sama er uppi á
teningnum á öðrum Vesturlöndúm.
Við viljum fremur fá fréttir, fræðslu og
skemmtiefni úr sjónvarpi en öðrum fjölmiðlum. Og
sjónvarpið eitt getur komið á framfæri fullum óhugn-
aði atburða á borð við banatilræðið við Reagan for-
seta. Enda virðast margir slíkir atburðir sérstaklega
sviðsettir fyrir sjónvarpsfréttirnar.
í umræðum um íslenska sjónvarpið væri e.t.v.
réttara að nota þátíð og segja ,,átti ítök”, því sjaldan
hafa eins mörg spjót staðið á þeirri stofnun, sjaldan
hefur gagnrýnin verið harðvítugri. Margt af henni er
helbert nöldur um innbyrðis gæði þátta og einstakar
persónur á sjónvarpsskerminum og er rétt af stofnun-
inni að leiða slíkt hjá sér. Verra er að ýmisleg málefna-
leg gagnrýni virðist ekki bíta á þá sem þar halda um
stjórnvölinn og ekki kjósa þeir heldur að leita svara við
öðrum og alvarlegri teiknum sem á lofti eru. íbúðar-
blokkir víða um bæinn, svo og utan höfuðborgar-
svæðisins, hafa nú komið sér upp innanhússsjónvarps-
kerfum sem eru ekki aðeins í gangi á fimmtudögum,
heldur einnig aðra daga og nætur.
Það sem ætti þó að valda sjónvarpinu einna mestum
áhyggjum er hinn stöðugi flótti reyndra starfsmanna
frá stofnuninni undanfarin ár. Sá flótti hefur komið ís-
lenskri kvikmyndagerð til góða, en hann hefur einnig
veikt sjónvarpið til muna. Að vísu kemur maður í
manns stað, en sá maður hefur ekki reynslu. Og hann
fær ekki tækifæri til að afla sér hennar. Brátt verður
íslenska sjónvarpið rekið af tæknifólki sem lært hefur
á staðnum, af einhverjum öðrum sem lært hefur á
staðnum, en ekki á erlendum skólum eða sjónvarps-
stöðvum. Hér er komin formúlan fyrir stöðnun.
En með flótta sínum eru starfsmenn sjónvarps eins
og íbúarnir í blokkunum fyrst og fremst að lýsa van-
trausti á það hvernig sú stofnun er rekin. Yfirleitt svara
forráðamenn sjónvarps allri gagnrýni á rekstur með
yfirlýsingum um bágan fjárhag og almennt skilnings-
leysi ríkisvaldsins á aðstæðum stofnunarinnar. Víst eru
afnotagjöld hér á landi lægri en í nágrannalöndum
okkar og mættu að ósekju vera talsvert hærri. (Samt
eru auglýsingar seldar á gjafverði). Og það er ófremd-
arástand þegar stofnun á borð við sjónvarpið þarf að
bíða fram á haust eftir að fá hækkunarbeiðnir af-
greiddar.
En þessar aðstæður, þótt bölvanlegar séu, eiga ekki
að koma í veg fyrir langtíma áætlanagerð, bæði
varðandi dagskrá og fjármál, þótt stjórnendur sjón-
varps virðist á öðru máli. Það verður einfaldlega að
taka tillit til þeirra og breyta í samræmi við þær.
Nú hafa sjónvarpsmenn sannfært útvarpsráð um
það að ástandið í fjármálum sé svo alvarlegt að skera
verði dagskrá niður enn frekar.
Og það á öld myndarinnar og fimmtánda ári íslenska
sjónvarpsins. Hin ýmsu teikn sem minnst er á hér að
ofan, svo og ýmsar skrýtnar framkvæmdir sjónvarps-
ins í seinni tíð, hefðu átt að hvetja ráðið til að kanna
allt skipulag og allar ákvarðanatökur innan sjónvarps
frá grunni, áður en niðurskurðartillögur voru sam-
þykktar. Þarf þessi stofnun t.d. hátt á annað hundrað
manns til að setja saman 25 klst. dagskrá á viku? Er
ekki mannskapur, tími og tækjabúnaður stórlega illa
nýttur hjá sjónvarpinu? Síðan mætti e.t.v. reyna að
komast að því hvort það hefur mótað sér eitthvað sem
nefna mætti menningarpólitík. Við eigum rétt á
svörum við þessum spurningum, áður en við sættum
okkur við frekari hækkanir og niðurskurð.
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 27. APRÍL 1981.
Alþingi og stjómar-
stofnanir út á land
—og þéttbýlið suðvestanlands fái sinn helmingshlut í
þingsætafjölda ogfyrirgreiðslu ístaðinn
Þéttbýlissvæðiö í og umhverfis
höfuðborgina er að verða, þegar á
heildina er litið, mesta láglaunasvæði
landsins. Þróunin í útgerðarmálum
þessa landshluta hefur orðið til þess
að afkomumöguleikar fólks þar og
annars staðar á landinu hafa snúizt
við.
Fyrir einum til tveimur'áratugum
voru 70—80% togaraútgerðar lands-
manna á suðvesturhomi landsins. Nú
eru um 70—80% togara gerð út frá
öðmm byggðarlögum en Stór-
Reykjavíkursvæðið verður að láta sér
nægja afganginn. Það sorgléga við
þróun þessa er að íbúar á þéttbýlis-
svæðunum suðvestanlands J-iafa ekk-
ert fengið í staðinn fyrir þann hlut
sem þeir hafa misst i togaraútgerð-
inni — ömggustu atvinnu- og af-
komugrein landsmanna.
Fólkið á suðvesturhorninu hefur
nú í sinn hlut aðeins 40—45% af
þeirri togaraútgerð sem þvi ber ef
skipta ætti togaraflotanum jafnt
milli landshluta miðað við fólks-
fjölda.
Þegar þessari staðreynd er haldið á
lofti em svörin einatt þau að i
Reykjavik sitji Alþingi og þar séu
allar stjómarstofnanir. Er látið í
veðri vaka aö sú staðsetning sé svo
arðgefandi að Reykvikingar og
nábúar þeirra hafi nóg i sinn hlut.
Nú er svo málum komið að nauð-
synlegt er að snúa þessari þróun við.
Stórkostleg fyrirgreiðsla við lands-
byggðina í formi byggðastefnu er að
raska hlutföllum í öfuga átt. Það er
Kjallarinn
Auðun Auðunsson
löngu búið að lagfæra allan mismun
á afkomu fólks hér suðvestanlands
og annars staðar á landinu. Það er
búið að ofkeyra stefnuna svo nú er
fariö að halla á hinn veginn.
Það er kominn timi til að staðir
eins og Reykjavík, Seltjamarnes,
Garðabær, Kópavogur, Mosfellssveit
og fleiri staðir, sem telja nokkuð yfir
helming landsbúa, fái sinn hlut i þeim
atvinnurekstri sem mest gefur fólki í
aðra hönd.
Nú mega ibúar utan suðvestur-
hornsins hreinlega fá Alþingi og
A „Stórkostleg fyrirgreiðsla við lands-
byggðina í formi byggðastefnu er að
raska hlutföllum í öfuga átt... Það er búið að
ofkeyra stefnuna svo að nú er farið að halla á
hinn veginn.”
stjómarskrifstofur í sinn hlut gegn
því að þéttbýlissvæðin fái sinn eðli-
lega hluta í atvinnutækifærum sem
vel gefa í aðra hönd og sinn hlut í
fyrirgreiðslu sem veitt er til útgerðar
og atvinnutækifæra í sambandi við
hana.
Vel mættu fylgja með frá suð-
vesturhorninu aðalstöðvar sjónvarps
og útvarps. Það hlýtur að vera pláss
fyrir þær, t.d. á Akureyri.
í staðinn fyrir þetta eiga þéttbýlis-
svæðin rétt á helmingi þingsæta ef
virða á lýðræði og hafa jafnvægi í at-
kvæðum landsmanna.
Hitt er svo annað mál hvort
nokkur landshluti vill taka við þess-
um ósköpum, sem í boði eru, gegn
því að réttlæti sé fullnægt. Ef eng-
inn vill verður að grípa til gömlu að-
ferðarinnar að bjóða draslið upp. En
réttlæti i vægi atkvæða og réttlæti í
fyrirgreiðslu til landshluta verður að
komast á.
Máiin hér þróast hratt í öfuga átt.
Ef 5—10 konur úti á landsbyggðinni
missa atvinnuna einhverja daga eru
háværar fréttir um slíkt í rikisfjöl-
miðlum. Lægra fer um fréttir af því
dulbúna atvinnuleysi sem hér syðra
fer vaxandi. Nú lætur nærri að 2—
300 sjómenn sem hér hafa stundað
sjó séu ýmist komnir, eða séu að
undirbúa för og flutning, tQ Kanada
og Bandaríkjanna til atvinnuleitar.
Með þessu er verið að flytja dýrmæta
þekkingu úr landi. Og sú þekking
hafnar hjá aðalkeppinaut íslendinga
á fiskmörkuðum heimsins. Hörð er
samkeppnin orðin á þorskmörkuðun-
um en enginn veit hvenær keppinaut-
urinn stefnir inn á saltfisk- og
skreiðarmarkaöinn með ófyrirséðum
afleiðingum fyrir útflutning
íslendinga.
Auðun Auðunsson
skipstjóri.
Heimsfriðarráðið
íslenzka
friðamefndin
Undanfarnar vikur hafa átt sér
stað hin furðulegustu æsiskrif um
Heimsfriðarráðið og íslensku friðar-
nefndina. Þá sérstaklega nokkra ein-
staklinga hér á landi sem lagt hafa
þessum samtökum lið sitt. Hafa
núverandi og fyrrverandi formenn
islensku friðarnefndarinnar verið
bornir hinum þyngstu sökum og jafn-
vel gefið til kynna að nefnin sé
„fímmta herdeild Sovétríkjanna”
hér á landi, — og annað álika gáfu-
legt. Þar sem mér hefur málið verið
býsna skylt, sem núverandi formanni
íslensku friðamefndarinnar, sýnist
mér nauðsynlegt að upplýsa almenn-
ing nokkuð um Heimsfriðarráðið og
íslensku friðarnefndina. Vona ég að
eftir lestur þessarar greinar verði
menn nokkru nær um þessi tvö
samtök, sem þó em af sama meiði.
Heimsfriðarráðifl
er opifl öllum sem
þar vilja starfa
Að lokinni síðari heimsstyrjöld-
inni, þegar Evrópa lá í rústum eftir
blóðugasta hildarleik sem yfir hana
hafði dunið, var þjóðum heims ofar-
lega í huga að koma i veg fyrir að
slíkar hörmungar endurtækju sig.
Sameinuðu þjóðirnar vom stofn-
Kjallarinn
HaukurMár
Haraldsson
aðar, en vegna þess algera skipbrots
sem Þjóðabandalagið hafði beðið var
flestum ljóst að meira þurfti til en
samtök þar sem fulltrúar rikisstjóma
kæmu saman og réðu ráðum sinum,
ef takast ætti að varðveita friðinn í
sundurleitum heimi. Vegna þessa
voru stofnuð hvers kyns samtök,
óháð rikisstjórnum, til að starfa með
Sameinuðu þjóðunum.
Eitt slikra alheimssamtaka var
Heimsfriðarráðið, World Peace
Counsil, sem var stofnað árið 1949.
Forvígismenn og hvatamenn að
stofnun þess voru visindamenn og
hugsuðir viðsvegar að úr heiminum.
Má þar til nefna Pablo Nemda,
Picasso, Bertrand Russel og fleiri.
Fyrsti forseti sambandsins var Frederic
Juliot-Curie, franski eðlisfræðingur-
inn, en hann og Eva kona hans helg-
uðu Heimsfriðarráðinu alla sina
starfskrafta meðan aldur entist þeim.
Heimsfriðarráðið er .alheimssam-
tök, opin öllum, félögum og einstakl-
ingum, sem þar vilja starfa. Aðilar að
þvi eru friðarnefndir sem starfa i
hverju landi og hvers konar alþjóðleg
samtök. Má þar nefna verkalýðssam-
tök (breska verkalýðshreyfingin er
þar virkur þátttakandi) og ýmis
trúarleg samtök. Má þar einkum
nefna margvísleg kristileg samtök
innan Lúthersku kirkjunnar.
Hér á eftir fer stefnuskrá Heims-
friðarráðsins, en hún hefur verið
óbreytt að mestu frá stofnun þess:
1. Bann við öllum gereyðingarvopn-
um og stöðvun vigbúnaðar. Allar
erlendar herstöðvar í heiminum
verði lagðar niður og fram fari al-
menn og alger afvopnun undir al-
þjóðlegu eftirliti.