Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1968, Page 102

102
SVEINBJÖRN EGILSSON OG CARL CHRISTIAN RAFN
tveggja, þ. e. hins kunna atviks úr Svoldarorustu, þar sem lýsingin á skipi Ólafs
Tryggvasonar er fólgin í þeim áhrifum, er hin skipin óvinaflotans höfðu á áhorfend-
ur, þá er þau sigldu fyrir Svold. (Þessi frásögn er víst skáldlegri en þegar Hómer
kveður til allar níu sönggyðjurnar að minna sig á, er hann telur upp á heldur óskáld-
legan hátt öll skip Grikkjanna - hér dottar sá góði Hómer.) Annað dæmi er úr
Ljósvetninga sögu: í stað þess að segja, að Skeggi hinn rammi væri mestur og her-
mannlegastur í flokkinum, segir söguritarinn, að þeir væru allir frábærir, en einn
hafi þó vakið mesta athygli þeirra, sem sáu, sökum þess, að hann sýndist ríða fcl-
aldi. En er þessi maður steig af baki, þá þótti sá hestur miklu mestur, er sá maður
hafði riðið. - Hinir gömlu hafa löngum verið meistarar í því að nota hið einfalda
og óbrotna máli sínu til skýringar; eins og Hómer fer að, þegar hann hefur lýst til
fulls hinum glitprúða möttli Heköbu . . . , þá bætir hann því við í lokin, að hann
hafi legið neðstur af möttlunum, en það hefur næstum ótrúleg áhrif.“
Eins og vænta mátti, réðst það svo, að Sveinbjörn sneri á latínu öllum Fcrnmanna-
sögunum, ellefu bindum, er prentuð voru á árunum 1828-1842. En 12. bindinu. er
prentað var 1846, sneri Grímur Thomsen. Það bindi kom út í hinum íslenzka flokki
Fornmannasagna 1837, cg hafði Sveinbjörn raunar samið % hluta þess eða það,
sem nú skal talið: Ríkisár Noregskonunga (frá 861-1263) og Danakonunga (frá
842—1259) og áratal markverðustu viðburða á Norðurlöndum frá 851-1273, vísur
í Fornmannasögunum færðar til rétts máls, registur yfir hluti og efni og orðatíningur.
Antiquitates Vinlandicae (eða Vinlandiæ), er Rafn skrifaði Sveinbirni sem ákafasl
um vorið 1828 og Sveinbjörn þýddi í einum spretti um sumarið, kom ekki út fyrr
en níu árum síðar (1837) og þá undir heitinu Antiquitates Americanae.
Benedikt Gröndal getur þess í ævisögu Rafns framan við fyrrnefnda útgáfu á
bréfum frá og til Rafns, að hann hafi þegar 1835 haft í hyggju að safna öllum forn-
um heimildum norrænum, er lytu á einhvern liátt að sögu Bretlandseyja, og gefa þær
út á svipaðan hátt og var um útgáfu Antiquitates Americanae. En þessi ráðagerð náði
aldrei fram að ganga. Hins vegar beitti Rafn sér fyrir, á vegum Hins norræna forn-
fræðafélags, útgáfu þriggja binda verks (1835—1845) um Grænland, Grönlands histor
iske Mindesmærker, og lagði Finnur Magnússon drýgstan skerf til þess.
Loks sneri Rafn sér í Austurveg, safnaði heimildum, er lutu að ferðum norrænna
manna þangað austur, og gaf út á vegum Hins norræna fornfræðafélags í tveimur
bindum 1850-52: Antiquités Russes d’aprés les monuments historiques des Islandais
et des anciens Scandinaves.
Sveinbjörn vann nokkuð að þessu verki með Rafni, sneri t. a. m. veturinn, sem
hann var í Kaupmannahöfn (1845-46), Hervarar sögu hinni meiri og minni, ásamt
ýmsum fleiri köflum úr fornsögum á latínu, ennfremur landfræðiköflunum úr Stjórn,
sumarið 1851, og er það allt prentað í Antiquités Russes.
Rafn stefndi að því að gefa út enn annað safnverk, er lyti að skiptum norrænna
manna við Asíuþjóðir, og skyldi það heita Antiquités de l’Orient, en það komst
aldrei á prent.
v