Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1983, Blaðsíða 9

FINNUR SIGMUNDSSON
9
í upphafl formála fyrir næstseinasta bindinu í þessum stóra flokki
segir Finnur svo:
„Nítjánda öldin var öld mikilla bréfaskrifta á íslandi. Sendibréfið
var ekki einungis vettvangur einkamála, það gegndi jafnframt að
nokkru leyti hlutverki blaða, síma og útvarps, flutti almennar fréttir
og skemmtiefni, stundum margvíslegar hugleiðingar um landsins
gagn og nauðsynjar, sem ekki var kostur að koma á framfæri með
öðrum hætti. Menn skrifuðu vinum og kunningjum sér til afþreyingar
og tómstundagamans í fásinni strjálbýlisins, og pósturinn var jafnan
kærkominn gestur. Tækni tuttugustu aldarinnar og margvísleg
fjölmiðlunartæki, bættar samgöngur og fleira hefur dregið úr þörf
manna á bréfaskriftum. Pó eru enn skrifuð sendibréf, sem síðar munu
þykja merkilegar heimildir. Það er mikill misskilningur, sem stund-
um heyrist, að sendibréf nútímans séu nær eingöngu viðskiptabréf.
Þau bréf frá tuttugustu öld, sem borizt hafa Landsbókasafni, og þau
skipta þúsundum, segja allt aðra sögu. Þau munu um sumt, þegar
tímar líða, ekki þykja síðri heimildir en blöð, samtímakvikmyndir og
segulbönd.
Það er skiljanlegt og fullkomlega eðlilegt, að ungt fólk horfi fremur
fram á veginn en til baka. Þó mun flestum íslendingum í blóð borin
löngun til nokkurrar vitneskju um líf og hagi þeirra kynslóða, sem
búið hafa á sömu slóðum og látið eftir sig ýmsar forvitnilegar minjar.
Gömul sendibréf, þó hvorki séu stórbrotin né efnismikil ritverk,
bregða oft upp glöggum og stundum óvæntum myndum úr lífsbar-
áttu og lífsnautn genginna kynslóða. Þau vekja ósjaldan löngun til
nánari kynna á mönnum og málefnum og eru að því leyti hollur
lestur.“
Betri grein verður ekki gerð í stuttu máli fyrir gildi sendibréfanna,
enda enginn kannað þau rækilegar en Finnur Sigmundsson né verið
lagnari að búa þau af smekkvísi í hendur lesendum. Finnur átti enn
eftir að gefa út nokkur bréfabindi, hið fyrsta 1967, er nefndist Saga í
sendibréfum, Þættir úr ævi sr. Sigtryggs á Núpi. Hið næsta kom 1970,
Þeir segja margt í sendibréfum, en lestina reka svo tvö bindi árið
1975, Skáldið, sem skrifaði Mannamun, og Vesturfarar skrifa heim,
Frá íslenzkum mormónum í Utah.
Voru þá bréfabindin orðin 17 á 30 árum, og sýnir það bezt, hver
eljumaður Finnur var, því að samtímis vann hann að ýmsum öðrum
verkum, svo sem fram hefur komið hér að framan.