Vísbending - 19.12.1994, Blaðsíða 22

Þróun og horfur í
íslenskum iðnaði
Þorstcinn M. Jónsson, hagfræðingur Samtaka
iðnaðarins.
Eftir sex ára tímabil stöðnunar og sam-
dráttar í íslenskum iðnaði og þjóðarbúskap
bendir ýmislegt til þess að botninum liafi verið
náð og nú horfi til betri vegar. Batinn grund-
vallast á þeim stöðugleika og þeim hagstœðu
rekstrarskilyrðum sem skapast hafa á síðustu
árum. Lœkkandi raungengi, lítil verðbólga,
lœgri vextir og minni skattaálögur hafa
skapað skilyrði fyrir þessum bata auk almenns
efnahagsbata í umheiminum. Engu að síður er
of snemmt að afskrifa kreppuna því jafnvœgið
stendur veikum fólum. Aframhaldandi bati
nœstu árin kemur til með að ráðast af
niðurstöðu komandi kjarasamninga og því
hvernig til tekst með hagstjórn. Ljóst er því að
þýðingarmikil og brýn viðfangsefni bíða
úrlausnar.
Samkeppnisstaðan
Þróun raungengis á undanförnum misser-
um hefur verið útflutnings- og samkeppnis-
greinum hagstæð. Ef spá Seðlabankans fyrir
árið 1995 gengur eftir þá hefur raungengi
lækkað um 12 prósent frá árinu 1991 á mæli-
kvarða verðlags og launa. Spáin gerir ráð fyrir
því að verðbólga hér á landi verði minni en í
helstu viðskiptalöndum okkar á árinu 1995.
Aftur á móti er reiknað með að laun hér á
landi hækki hlutfallslega meira en í viðskipta-
löndunum á næsta ári og muni það leiða til
ríflega 2 prósenta hækkunar raungengis á
mælikvarða þeirra.
I Ijósi þess sterka sambands sem er á milli
raungengis og iðnaðarframleiðslu er afar brýnt
að raungengi verði haldið stöðugu. Að öðrum
kosti er hætt við að sá ávinningur sem náðst
hefur glatist og einstakt tækifæri til að skjóta
traustari stoðum undir atvinnustarfsemi hér á
landi fari forgörðum.
Hcildarvclta samkvæmt virðisaukaskatt-
skýrslum
Tölur um heildarveltu í atvinnugreinum á
fyrstu átta mánuðum ársins samkvæmt
virðisaukaskattsskýrslum eru afar athyglis-
verðar og ein helsta vísbendingin, ásamt
tölum um útflutning, um að umsvif í þjóðar-
búskapnum séu að aukast. Þær ber þó að taka
með nokkrum fyrirvara. Flokkun veltu eftir
atvinnugreinum er ónákvæm þar sem ekki er
tekið tillit til þess ef fyrirtæki eru í blandaðri
starfsemi, t.d. bæði framleiðslu- og þjónustu-
starfsemi. í slíkum tilfellum er öll veltan talin
til þeirrar starfsemi sem er fyrirferðarmeiri í
viðkomandi rekstri.
Ef litið er á tölur um veltu á fyrstu átta
mánuðum ársins sést nokkur aukning í flestum
greinum iðnaðar og er það afar jákvæð þróun.
Meðfylgjandi mynd sýnir veltuaukninguna í
einstökum greinum efdr atvinnugreinaflokkun
Hagstofunnar. Mestur er batinn í stóriðjunni,
þ.e. ál- og kísiljámframleiðslu, eða ríflega 18
prósent og helgast hann aðallega af jákvæðari
þróun á útflutningsmörkuðum fyrir þessar
afurðir. I vefjariðnaði, skó- og fatagerð og
skinnaiðnaði er aukningin yfir 17 prósent. í
efnaiðnaði og málmsmíði, vélaviðgerðum,
skipasmíði og skipaviðgerðum hefur velta
aukist um 10 prósent og um tæplega 7 prósent
Heildarvclta samkvæmt virðisaukaskattskýrslum 1990-1994
í milljónum króna á verðlagi hvcrs árs
Allt árið Janúar-ágúst
1992 1993 1993 1994
Matvælaiðnaður 28.574 26.432 17.444 18.599
Vefjariðnaður skó og fatagerð,
sútun og verkun skinna 5.027 4.801 3.055 3.577
Trjávöruiðnaður 6.338 5.554 3.355 3.493
Pappírsiðnaður 12.597 12.617 7.744 7.929
Efnaiðnaður 8.020 8.737 6.201 6.802
Steinefnaiðnaður 6.688 6.034 3.664 3.913
Ál- og kfsiljárnframleiðsla 10.368 11.181 6.712 7.927
Málmsmíði og vélaviðgerðir,
skipasmíði og skipaviðgerðir 12.578 12.253 7.752 8.629
Ýmis iðnaður og viðgerðir 2.087 2.415 1.561 1.360
Samtals 92.276 90.027 57.489 62.174
Heimild: Þjóðhagsstofnun
Fullnýting íjárfestingar í upplýsingatækni. «
3
ORACLE ísland Borgartúni 24 105 Reykjavík Sími 91-618131 Fax 91-628131
22
VÍSBENDING