Vísbending - 20.12.1996, Qupperneq 12

ÍSBENDING
og pólitískum ákvörðunum. Markaðurinn er farinn að gegna
hlutverki sínu.
Þegar þú nú lítur yfirfarinn veg og sérð þetta hagkerfi
okkar að nokkru leyti með augum gestsins, hvernig finnst
þér okkur hafa miðað frá stofnun lýðveldisins?
Ég sé veimegun og svipuð lífskjör og maður sér beggja
vegna hafsins. Þannig var það ekki þegar ég fór til útlanda
fyrir stríð og árin á eftir. Þá var sláandi munur á flestum
sviðum, í húsnæði, klæðaburði, vöruvali, húsbúnaði og
nánast hvar sem litið var. Stúlkurnar, sem voru að giftast
amerískum hermönnum á stríðsárunum og eftir stríðið,
þóttust margar hverjar hafa himin höndum tekið að losna
héðan úr fábreytninni og fátæktinni. Þessi munur er ekki
sjáanlegurídag.OgBandaríkjamenn verðaaðleggjaharðar
að sér í daglegu lífi en við; þar eru helmingi færri frídagar
en hér, sumarleyfin helmingi styttri, vinnuharkan mikil.
íslendingar að ná öðrum
Þegar ég var að koma heim eftir 7 ára dvöl í
Bandaríkjunum 1957, held ég að það hafi ekki
hvarflað að mér að við yrðum búnir að aðlaga okkur alþjóð-
legu hagkerfi fyrir aldamót. En við höfum náð það langt að
við erum á lokastigi. Með því á ég við að við erum komnir
með fjórfrelsið, með frjálsa vöruflutninga, frjáls þjónustu-
viðskipti, frjálsa fjármagnsflutninga og frjálsan flutning
vinnuafls. Smiðshöggið kom með EES.
Mér þóttu merkileg ummæli Þorsteins Más Baldvinssonar
í Samherja um að honum þætti ekkert athugavert við að
leyfa hér erlenda fjárfestingu í sjávarútvegi. Framsæknustu
fyrirtækin eru farin að ryðja sér braut erlendis. Hlýtur það
ekki að verða gagnkvæmt? Verði af þvf, þá er þessi fræga
sérstaða íslensks hagkerfis brostin. Þá erum við að fullu
orðin hluti af alþjóðlegu hagkerfi.
En það er mikið starf framundan við að læra að vinna innan
þessara nýju efnahagsskilyrða. Við þurfum að leysa upp
ríkisbáknið og einkavæða. Póstur og sími er þar lyki latriði, ef
við ætlum að hafa í fullu tré við aðrar þjóðir í rafrænum
samskiptum. Það er margbúið að sýna sig að auðveldara er að
stýra einkabönkum og einkareknu fjármálakerfi en
ríicisbönkum. Því er nauðsynlegt að breyta þeim nú þegar í
hlutafélög - það form ætti alls staðar að vera á opinberum
fyrirtækjum - og einkavæða þá síðan. Og þetta gildir um allt
kerfið, ríki jafnt og sveitarfélög, ekki síst Reykjavíkurborg,
sem er þrælsósíalísk borg. Ég hef fyrir satt að Reykjavík sé
sósíalískasta borg í heimi næst á eftir New York, ekki á eftir
Moskvu, heldur New York sem nú er reyndar að laka sér tak
- og ég vona að Reykjavík fylgi í kjölfarið.
En hvað eigum við að gera við gömlu stjórnmálamennina
okkar, efríkisskipuðu virðingarstöðurnar hverfa að mestu ?
Það er vandamál. Bretar ley sa þetta með lávarðadeildinni.
Svíar hafa landshöfðingjaembættin. Við höfum verið að
leysa þetta gegnum utanríkisþjónustuna og bankakerfið,
því miður.
Spurningin er hvort Alþingi þurfi að sitja sem málstofa
árið um kring? Hvort ekki sé nóg að það sitji svo sem fjórða
part úr ári til að setja þau lög sem með þarf? Fastanefndir
þess sinni eftirliti með framkvæmdavaldinu þess á milli.
Þingmenn væru þá ekki lengur atvinnumenn, en héldu
störfum sínum í atvinnulífinu og jafnframt beinum tengslum
við samfélagið.
Evrópusambandið
M’aður þarf naumast að spyrja þig hver sé afstaða
þín til inngöngu íslands í Evrópubandalagið?
Ég taldi eðlilegast þegar þessi mál komu á dagskrá fyrir
fjórum árum að íslendingar fylgdu öðrum Norðurlanda-
þjóðum í umsóknarferlinum. Það má náttúrlega segja að úr
því að Norðmenn kusu að standa utan við ESB sé ekki
mikill skaði skeður: EFTA og EES halda velli þótt sá
stofnanaþáttur sé óneitanlega veikur grundvöllur. Eg held
hins vegar að til lengdar sé þessi staða óviss og ófullnægj-
andi og nauðsynlegt fyrir okkur fyrr en síðar að fá fram
með samningaviðræðum, h vaða kostir séu í boði. Við höfum
þegar samþykkt fjórfrelsið og það er orðið hluti af við-
skiptaumhverfi okkar. Rökrétt framhald er full aðild að
Evrópusambandinu og það er jafnframt hið eina sem er
samboðiðokkursem fullvaldaþjóð. Kvíði okkarfyrirþátt-
töku í alþjóða samstarfi hefur alltaf reynst ástæðulaus. Hví
skyldi annað gilda nú?
Arið 1000 staðfestum við að íslendingar væru Evrópuþjóð
með því að leiða inn þann sið, sem þá hafði breiðst út um
alla Vestur-Evrópu. Færi ekki vel á því að endurnýja þá
yfirlýsingu árið 2000?

ufmmfam
® Samkeppnishæf kjör
• Langur lánstími
• Stuttur afgreiðslutími
• Vísitölubundin lán
• Erlendar myntir
• Sveigjanleg endurgreiðsla
• Virk þjónusta á lánstíma
• Milliliðalaus lánveiting
(0>
IÐN LANASJOÐUR
ÁRMÚLA 13a • 155 REYKJAVÍK«SÍMI 588 6400
12