Frjáls verslun - 01.03.1939, Side 5

Hafncirfjörðurm (með'dönsku verzlunarhúsunum) eins og hann var á uppvxtaráruni Bjarna riddara. Teikning frá 1772
skarðan hlut í viðskiftunum við danska kaup-
menn. En hér skeði nýungin — sú nýung, að
bóndinn í Selvoginum lét ekki beygja sig og
ekki sveigja sig af þeim vegi, sem hann var
kominn út á. Það var kominn í hann kaup-
sýsluhugur og hvort sem því hefir valdið þrá
og kergja hans eins, eða í og með hvatning
annara, þá hélt hann áfram tilraunum sínum
til þess að fá viðurkendan verzlunarrétt sinn.
Út af því varð enn togstreita. Hann fékk borg-
arabréf í Vestmannaeyjum 1789, en var svift-
ur því aftur, og enn fyrir áróður danskra!
kaupmanna, en samt fór svo að lokum, að
hann hélt velli.
Telja má, að verzlun Bjarna Sívertsen hafi
verið komin á fastan fót 1793, eftir barnings-
árin þar á und&n. Það ár fór Bjarni utan, því
að þá losnaði Hafnarfjarðarverzlun, og hófst
þá fyrir alvöru umsýsla hans og fjölþættar at-
hafnir í útvegi og verzlun. Rak Bjarni eftir
þetta fyrirtæki sín með forsjálni og framsækni
í kringum fjörutíu ár og segir Espólín svo um
hann í Árbókunum, að ,,hann var beztur kaup-
maður þar syðra, og þeir Flensborgarinn í
Hafnarfirði, því Reykjavíkurkaupmenn voru
flestir vesalingar og komu með verðlitla vöru,
en eyddu skjótt mikilli".
Hafnarfjarðarverzlunin var ekki sérlega
FRJÁLS VERZLUN
girnileg þegar Bjarni tók við henni. Að vísu lá
staðurinn vel við verzlun og það hafði jafnvel
komið til tals um miðja 18. öldina, þegar verið
var að ráðslaga um kaupstaðina og verzlunar-
frelsið, að gera Hafnarfjörð að höfuðstað
landsins. En úr því varð ekki og það varð hlut-
verk Bjarna Sívertsen öðrum fremur, að byggja
upp Hafnafjörð sem íslenzkan kaupstað. Hann
keypti Hafnarfjarðareignirnar fyrir 2474 rík-
isdali. Verzlunarhúsin voru þá úr sér gengin
og staðurinn á ýmsan hátt illa haldinn. 1 utan-
för sinni fékk Bjarni 4000 rd. lán hjá verzlun-
arnefndinni til framkvæmda sinna, en sjálfur
mun hann einnig hafa verið allvel fjáður.
Á næstu árum eignaðist hann meira og meira
af Firðinum, eftir því sem hann færði út kví-
arnar. Hann eignaðist, auk Jófríðarstaða og
Óseyrar, Hvaleyrina, keypti hana 1815 fyrir
um 1200 rd.
Hafnarfjörður var á þessum árum fyrst og
fremst það sem Bjarni Sívertsen gerði hann.
Húsin í Firðinum voru fá og lág. Þar voru að-
eins tvö kaupmannshús og nokkur vörugeymslu-
hús, segir Mackenzie, en um hús Bjama segir
hann, að það sé eitt hið snyrtilegasta og þægi-
legasta hús eða heimili, sem hann hafi komið 1
Framh. á bls. 27
5