Frjáls verslun - 01.04.1940, Blaðsíða 8

Launamál verzlunarmanna
Síðastliðið haust var sett nefnd í V. R. til þess að at-
huga ýms mál varðandi launakjör verzlunarmanna. I
henni voru: Sigurður Jóhannsson form., Elís Guðmunds-
son og Konráð Gíslason. Fyrir atbeina V. R. komust
samningar á með nokkrum félögum kaupmanna og V.
R., en þeir samningar náðu fyrst aðeins til marzloka og
voru ekki nægilega viðtækir. Þeir samningar voru um
kaupuppbót í ákveðnu hlutfalii við vísitölu. Að vísu
veittu margir vinnuveitendur starfsfólki sinu uppbót, án
þess að þessir samningar næðu til þeirra, en það varð
samt Ijóst, að það svið, sem samningarnir náðu yfir,
var ekki nægilega vítt. Á fundi i launakjaranefnd V. R.
fyrir nokkru, stakk Sigurður Jóhannsson upp á því, að
reynt yrði að fá lögfestar uppbætur á kaupi verzlunar-
og skrifstofumanna, og varð það til þess, að Thor Thors
var fenginn til þess að flytja frumvarp um greiðslu
verðlagsuppbótar á laun starfsmanna í verzlunum og
skrifstofum, og fer það hér á eftir:
Frumvarp til laga
um greiðslu verðlagsuppbótar á laun starfsmanna í
verzlunum og skrifstofum. Flm.: Thor Thors.
1. gr. Frá 1. apríl 1940 skal greiða verðlagsuppbót á
laun alls starfsfólks, sem vinnur i skrifstofum eða við
verzlanir, hvar sem er á landinu.
2. gr. Við ákvörðun þessarar verðlagsuppbótar skal
fylgja þeim reglum, sem settar eru í 2. gr. laga nr. 51
12. febr. 1940, þannig að til 1. flokks skulu teljast laun
300 kr. eða minna á mánuði, til 2. flokks laun frá 300—
400 kr. á mánuði og til 3. flokks laun yfir 400 kr. á mán-
uði, þó þannig, að af hærri mánaðarlaunum en 650 kr.
greiðist einungis verðlagsuppbót af 650 kr., en ekki af
þvi, sem þar er fram yfir. Þó má lágmark launa og upp-
bótar samanlagt í hærra launaflokki ekki vera lægra en
hámark launa og uppbótar í næsta flokki fyrir neðan.
3. gr. Ekki má vegna verðlagsuppbótarinnar lækka
laun þessa starfsfólks frá því, sem var 1. janúar 1940.
4. gr. Verðlagsuppbótin greiðist eftir á, mánaðarlega
í senn, og miðast við vísitölu þá, sem ákveðin er í byrjun
ársfjórðungsins.
5. gi'. Rísi ágreiningur út af flokkun launa eða
ákvörðun og greiðslu vei'ðlagsuppbótar eða öðrum at-
riðum þessara laga, sker gerðardómur úr, en hann skipa
3 menn. Tilnefna aðilar einn mann hvoi', en hlutaðeig-
andi héraðsdómari skipar hinn þriðja, og er hann for-
maður dómsins.
6. gr. Lög þessi öðlast þegar gildi.
Greinargerff.
Frumvarp þetta er flutt vegna tilmæla Verzlunar-
mannafélags Reykjavíkur.
Með lögum nr. 51 12 febr. 1940 hefir Alþingi ákveðið
hækkun kaupgjalds allra verkamanna, sjómanna, verk-
smiðjufólks og iðnaðarmanna í hlutfalli við hækkun dýr-
tíðar.
Fyrir Alþingi liggur nú frumvarp um verðlagsuppbót
á laun embættismanna og stai'fsmanna ríkisstofnana, og
virðist fulltryggt, að það mál nái fram að ganga. Það
er því viðurkennt af Alþingi, að óhjákvæmilegt sé að
hækka kaupgjald og laun þessara stétta, vegna sívax-
andi dýrtiðar af völdum ófriðarins, og virðist sjálfsagt,
að sama regla gildi um aðrar stéttir þjóðfélagsins.
Alþingi hefir enn eigi látið til sín taka samskonar
kjarabætur starfsfólks í verzlun og í skrifstofum, en
það er auðsætt, að þessu fólki er sama nauðsyn á launa-
uppbót vegna dýrtíðar og öðrum launþegum. Verzlunar-
mannafélag Reykjavíkur, sem undanfarin ár hefir haft
með höndum kaupgjaldsmál verzlunarfólks í Reykjavík,
náði í janúarmánuði s.l. samkomulagi við þessi félög
kaupsýslumanna:
Félag ísl. stórkaupmanna, Félag matvörukaupmanna,
Félag búsáhaldakaupmanna, Félag ísl. stórkaupmanna.
Samkomulag þetta tryggði starfsfólki þessara félaga
sömu launabætur til 1. apríl þ. á. og ákveðið er í lögum
nr. 51 1940. Það eru öll líkindi til, að enn næðust samn-
ingar við þessi félög um launahækkanir i samræmi við
gengislögin, en það virðist ekki rétt að ivilna einstökum
atvinnurekendum á þessu sviði, sem ekki vilja fúslega
veita starfsfólki sínu réttmætar kjarabætur, og ennfrem-
ur er þess að gæta, að starfssvið Verzlunarmannafélags
Reykjavíkur nær aðeins til höfuðstaðarins, en sann-
gjarnt þykir, að verzlunarfólk hvarvetna á landinu njóti
samsvarandi launauppbóta og löggjöfin veitir öðrum
stéttum.
Frumvarp þetta dagaði uppi vegna þess að nokkrir
Framsóknarmenn með Jónas Jónsson í broddi fylkingar
neituðu um afbrigði frá þingsköpum til þess að málið
yrði rætt á síðustu dögum þingsins.
V. R. boðaði til fundar um málið s. 1. föstudag en
honum var frestað samkvæmt ósk launakjaranefrídar,
en hún gengst nú fyrir samningsumleitunum við
vinnuveitendur.
8
FRJÁLS VERZLUN