Frjáls verslun - 01.04.1963, Blaðsíða 17

Howard Hughes og baráttan um
viðskiptaveldi hans
í eina tíð voru mikil áhrif og völd í viðskiptalífi
Bandaríkjanna í höndum örfárra einstaklinga á
borð við John Rockefeller og J. P. Morgan. Nú er
þetta breytt. IJin risavöxnu atvinnufyrirtæki lands-
ins eru í eigu milljóna rnanna og kvenna og stjórnað
af mönnum, sem til þess hafa hlotið sérmenntun
og eiga í fæstum tilfellum meira en lítið brot hluta-
bréfa í fyrirtækjununr sjálfir. Einn maður er þó í
Bandaríkjunum, sem líkja má við fyrrnefnda auð-
jöfra. Viðskiptaveldi hans er nú metið á nær 1
milljarð dala. Undanfarna tólf mánuði hefur verið
í uppsiglingu í Bandaríkjunum gífurleg barátta
um yfirráð þessara miklu fyrirtækja og úrslit þeirra
átaka munu hafa víðtæk alþjóðleg áhrif. Annars
vegar stendur hinn síðasti auðjöfra á borð við þá
Morgan og llockefeller, Howard Hughes, hins vegar
nokkrir stærstu bankar og öflugustu fjármálastofn-
anir landsins, sem seilast eftir yfirráðum yfir við-
skiptaveldi Hughes, eða a. m. k. miklunr hluta
þess.
T. W. A.
Erfiðleikar Howard Hughes byrjuðu raunveru-
lega þegar þotuöldin gekk í garð hjá flugfélögunum.
Hann byggði upp og á 78% hlutafjár í bandaríska
flugfélaginu Trans World Airlines (T. W. A.), sem
er annað stærsta flugfélag í Bandaríkjunum, sem
flýgur á alþjóðlegum fluglciðum og jafnframt eitt
stærsta flugfélag heims. Þegar hinar stóru farþega-
þotur komu frarn á sjónarsviðið var ekki um annað
að ræða fyrir T. W. A. en að endurnýja flugvéla-
flota sinn með þessum nýju vélum, á sama hátt og
öll önnur meiri háttar flugfélög í heiminum. Kostn-
aðurinn við þau flugvélakaii]) varð hins vegar gífur-
legur og það kom fljótt í ljós, að þrátt fyrir hin
miklu auðæfi sín hafði IJughes ekki bolmagn til
þess einn síns liðs að festa fé í þessu skyni. Hann
hefur hins vegar alla tíð haft megnustu óbeit á
bönkurn og öðrum peningastofnunum af því tæi og
frestaði því þess vegna í lengstu lög að leita eftir
lánum hjá slíkum aðilum til þotukaupanna. Þegar
hins vegar svo var komið að T. W. A. gat ekki
lengur staðið í skilum með greiðslur til flugvéla-
framleiðendanna var ekki önnur leið fær fyrir
Hughes, en að snúa sér til peningastofnana í Wall
Street og leita eftir lánum fyrir flugfélag sitt. Eftir
langar og flóknar samningaviðræður tókust loks
samningar og T. W. A. fékk það fjármagn sem það
þurfti til að greiða fyrir þoturnar. Eitt ákvæði í
samningunum var þess efnis, að ekki mætti gera
neinar verulegar breytingar á æðstu stjórn fyrir-
tækisins. En Howard Hughes sinnaðist við æðsta
forstjóra T. W. A. skömmu áður en samningur-
inn skyldi ganga i gildi og rak hann. Bankastjór-
arnir í Wall Street töldu að hér væri um að ræða
brot á samningunum og hótuðu að draga lánin til
baka, ef Hughes féllist ekki á að afhenda þeim
yfirráð yfir hlutabréfaeign hans í flugfélaginu.
IJughes átti ekki annars úrkostar en að gera það
og þar með hófust þau stórátök, sem nú standa
yfir, því að Hughes ætlar sér ekki til lengdar að
sætta sig við að vera gjörsamlega ráðalaus í þessu
mikla fyrirtæki, sem hann á næstum einn. Talið er
að þau málaferli, sem nú standa yfir muni ekki
verða lokið fyrr en eftir a. m. k. fimm ár og þau
verða stöðugt umfangsmeiri og stórbrotnari.
Fyrir nokkru var frá því skýrt að fyrirhugað
væri að sameina T. W. A. og Pan American, sem
er stærsta bandaríska flugfélagið sem flýgur á al-
þjóðlegum flugleiðum. Sú sameining, ef af henni
verður mun hafa mjög víðtæk áhrif á flugmál í
heiminum. Howard Huglies er hins vegar algjör-
lega andvígur þessum fyrirætlunum, því að ])á mun
liann endanlega missa öll ráð yfir T. W. A. Hér eru
því miklir hagsnrunir í veði fyrir báða aðila og
gjörsamlega útilokað að geta sér til um hvernig
fara muni.
FRJÁLS VERZLUN
17