Frjáls verslun - 01.04.1963, Blaðsíða 19

r
Athafnamenn og frjálst framtak

Tómas Tómasson
ölgerðarmaður
Tómas Tómasson er fæddur í
janúar árið 1888 í Miðhúsum
í Hvolhreppi í Rangárvallasýslu,
þar sem foreldrar hans, Tómas
Jónsson og Sigurlaug Sigurðar Sig-
urðardóttir, bjuggu búi. Verður
því Tómas „í ölgerðinni“ 75 ára á
liausti komandi, en fyrirtæki það,
er hann stofnaði og hefur stjórnað
alla tíð, Ölgerðin Egill Skalla-
grímsson, átti hálfrar aldar afmæli
nú 17. apríl. Tómas var yngstur
af níu systkinum, en aðeins þrjú
þeirra komust upp, en Tómas var
á öðru ári, er hann missti föður
sinn. í sveitinni átti Tómas heima
og vann öll algeng störf til átján
ára aldurs, að hann fluttist til
Reykjavíkur, árið 1906.
Raunar varð hann ekki Reyk-
víkingur strax, heldur gekk í þjón-
ustu gosdrykkjagerðarinnar Sani-
tas, sem staðsett var á Seltjarnar-
nesi. „Þar var hún höfðu fyrstu
árin, af því að þar var þá bezt
vatn nærhendis, þótt það væri sótt
í brunna,“ segir Tómas. Við þessa
gosdrykkjagerð vann hann til árs-
loka 1912, að hann gerðist innflytj-
andi í Reykjavík. „En til þess
þurfti „bæjarleyfi“ svokallað, og
það fékk enginn nema hann ætti
eitt þúsund krónur. Það var tals-
verður peningur þá, og það var
með herkjum, að þetta tókst,“ seg-
ir Tómas. Arið eftir stofnaði hann
Ölgerðina Egil Skallagrímsson og
var einn eigandi hennar til ársins
1932, er hún var gerð að hluta-
fólagi eftir að inn í hana hafði
gengið ölgerðin Þór, sem stofnuð
var 1930, en Tómas hélt áfram
framkvæmdastjórn og gerir enn.
Fyrst í stað var Tómas einn öl-
gerðarmaður fyrirtækisins Egils
Skallagrímssonar og hafði aðeins
vikapilt til aðstoðar. Nú starfa við
fyrirtækið milli 80 og 100 manns.
Fyrst var framleitt aðeins maltöl
og hvítöl, en nú eru framleiddar
þrjár tegundir öls og tíu gos-
drykkjategundir. Veturinn 1914—
15 fór Tómas til Kaupmannah.afn-
ar, starfaði í Arbejdsbryggeriet
Stjernen og kynnti sér nýjungar,
en það hefur hann oft gert síðan
á ferðum sínum til Danmerkur og
Þýzkalands. Ölgerðin Egill Skalla-
grímsson var fyrst til húsa í Þórs-
hamri í Templarasundi, en lengst
af hefur ölgcrðin verið til húsa á
gatnamótum Njálsgötu og Frakka-
stígs, en gosdrykkjagerðin í lnisum
sem ölgerðin byggði á lóð Þórs
verksmiðjunnar við Þverholt. Þar
eru líka bíla- og vélaverkstæði og
kassagerð. Skrifstofur voru lengi í
Ilafnarhúsinu, cn nú á Ægis-
götu 10.
Tómas gaf sig jafnframt ölgerð-
arstarfinu að togaraútgerð um
tíma, var meðal stofnanda útgerð-
arfélagsins Njáls og í stjórn þess
1921—26 og tók þátt í öðru út-
gerðarfélagi um hríð. Hann átti
sæti í stjórn Félags íslenzkra stór-
kaupmanna í tuttugu ár. Var í
stjórn Iðnaðarmannafélags Reykja-
víkur og formaður Styrktarsjóðs
iðnaðarmanna. Hann var einn af
stofnendum Félags íslenzkra iðn-
rekenda og um tíma í stjórn þess.
Og í mörg ár var hann í stjórn
Dýraverndunarfél. íslands. Iíann
var aðalræðismaður Eistlands frá
1935. Árið 1937 var hann sæmdur
Stórriddarakrossi Fálkaorðunnar.
Tómas hefur verið þríkvæntur.
Af sjö börnum hans dóu fimm á
ýmsum aldri, en á lífi eru tveir
synir. Eiginkona Tómasar er Agn-
es Jónsdóttir verzlunarmanns á
ísafirði Hafliðasonar.
Aðspurður urn ástæðuna fyrir
nafngift ölgerðarinnar svarar Tóm-
as: „Ég veit ekki deili á meiri öl-
drykkjumanni en Agli Skalla-
grímssyni, dáðist að honum sem
skáldi og víkingi og gaf því fyrir-
tæki mínu nafn hans. Ég fékk
Ríkarð myndhöggvara Jónsson til
að skera í tóbakspont.una mína
mynd af Agli með drykkjarhorn
og fyrir neðan þessa vísu Egils:
Börðumk einn við átta,
en við ellifu tvsvar,
svá fengum val vargi,
varð ek einn bani þeira;
skiptumsk liart af heiptum
hlífar skelfiknífum,
lét ek af emblu aski
eld valbasta kastat.
FHJALSVERZLUN
19