Frjáls verslun - 01.06.1966, Side 8

bóta fyrir allan almenning, ríkissjóð, verzlun og
iðnað landsmanna. Auk þess er slík ráðstöfun nauð-
synleg til að fjöldi ferðafólks uppgötvi, að útlönd
hafa ýmislegt annað upp á að bjóða en sölubúðir.
Allir spádómar um tekjutap ríkissjóðs vegna
tollalækkunar eru mjög hæpnar. Ahrif tollalækk-
unar á tekjurnar eru mjög mismunandi eftir því
hvaða vara á í hlut, hver teygjanleiki er í eftirspurn
hennar, hve hár tollurinn var, hvort innflutningur
eykst á kostnað innlendrar framleiðslu, og fetrða-
manna- og farmanna innflutnings. Mörg dæmi eru
fyrir því, að heildar tolltekjur vaxi við tollalækk-
un ákveðinna vörutegunda og á það sérstaklega
við tollháar neyzluvörur, en miklu beinna orsaka-
samband er milli fjárfestingarvara og rekstrarvara,
þ. e. a. s. að tolltekjur Iækki í sama hlutfalli og lækk-
un tollsins. Það mun vera reynsla flestra landa, að
áætlanir, sem gerðar hafa verið um áhrif tollalækk-
ana á ríkistekjurnar, hafa engan veginn staðizt og
á ég ekki von á, að okkur takist betur.
En þrátt fyriir alla þessa óvissu og vangaveltur,
mætti kasta fram þeirri spurningu, hvernig ríkis-
sjóður ætti að bæta sér upp 100 m. kr. lækkun á
tolltekjum næstu 10 árin, miðað við núverandi inn-
flutning og tolltekjur.
I reynd myndi þetta væntanlega þýða, ef búast
má við sömu þróun og síðustu árin, að heildar toll-
tekjurnar myndu ekki lækka heldur yrði aukning
þeirra ekki eins mikil og hún hefði orðið. Meðal
aukning tolltekna á árunum 1961—1905 var 160
m. kr. á ári, þrátt fyricr lækkun ýmsra tolla á undan-
förnum árum. En þesi tekjuaukning hefur ekki
nægt til að standa undir sívaxandi útgjöldum ríkis-
sjóðs, sem að nokkru leyti hafa verið bein afleiðing
verðbólguþróunarinnar. Því er ekki nema cðlilegt
að athuga þurfi, hvaða sambærileg ríkisútgjöld
mætti Iækka á móti eða ríkistekjur mætti hækka.
Liggur þá næst við að benda á, að tollalækkanir
eiga að öðru jöfnu að lækka verð á innfluttum
vörum fyrir neytendur. Ef vísitala framfærslu-
kostnaðar gæfi rétta mynd af neyzluvenjum, sem
vonandi verður eftÍT að hún hefur verið endur-
skoðuð, ættu verðlækkanirnar að verka til lækk-
unar vísitölunnar. Væri því eðlilegt, að ríkissjóður
lækkaði um leið niðurgreiðslur á neyzluvörum á
móti. Niðurgreiðslur á innlendum ncyzluvörum eru
í fjárlögum 1966 559 m. kr. og kæmi til mála að
gera áætlun um lækkun þeirra yfir nokkur ár til
að mæta hluta af áætluðu tapi ríkissjóðs vegna
tollalækkana.
Þá er einnig athugandi, hvort ekki mætli liækka
tolla á ýmsum neyzluvörum, sem nú eru næstum
tollfrjálsar, svo sem kornvörum, sykri og kaffi.
10% tollur á þessum vörum, miðað við innflutning
þeirra í fyrra, myndi gefa ríkissjóði 30 m. kr. í
aukatekjur.
Þá er ekki útilokað fyrir ríkissjóð að leggja á
vörur, sem undanþegnar eru innflutningstolli, skatt
svo framarlega sem slíkur skattur yrði látinn gilda
jafnt um innfluttu og innlendu vöruna. Eitt pró-
sentustig í söluskatti er nú t.alið gefa ríkissjóði um
150 millj. kr.
Möguleikar til uppbóta fyrir ríkissjóð eru því
miklir, og er varla hægt að halda því fram, að vegna
hags ríkissjóðs sé ekki hægt fyrir Island að gerast
aðili að EFTA.
Önnur atriði
Þróun alþjóðaviðskiptamála síðustu 20 árin eftir
stríð hefur verið fráhvarf frá beztukjarareglunni.
Ný markaðsbandalög hafa verið stofnuð og forrétt-
indasamningar gerðir og er nú svo komið, að meira
en helminguT allra GATT-landa er nú aðili að slík-
um samningum. Fyrir utan Spán og Albaníu er ís-
land eina Evrópulandið, sem ekki er aðili að slík-
um samningum, en eins og kunnugt er liafa Austur-
Evrópuríkin líka gert með sér viðskiptabandalag
s. k. Comecon.
í desember sl. gerði írland fríverzlunarsamning
við Bretland, sem gengur í gildi 1. júlí 1966. Sam-
kvæmt samningnum munu írar lækka tolla á brezk-
um vörum með nokkrum undantekningum smám
saman um 10% á hverju ári, þannig að tollarnir
verði alveg felldir niður 1. júlí 1975. írska stjórnin
leggur áherzlu á, að höfuðtilgangur með þessum
samningi sé að undirbúa írland undir þátttöku í
víðtækari fríverzlun Evrópulanda. Eg vil leyfa mér
að lesa upp kafla úr skýrslu írsku stjórnarinnar um
samninginn:
„írland er nú að hefja lokasókn fyrir öflugu efna-
hagslífi, sem styi'kja mun efnahagslegt sjálfstæði
landsins. Þar af leiðandi er þörf á endurskipun á
erlendum viðskiptum okkar, svo að við getuin stað-
izt samkeppni við aðal viðskiptakeppinauta okkar
og þar með aukið útflutninginn, einkum á iðnaðar-
vörum, en undir því er hagvöxtur okkar kominn.
Yfir 80% af útflutningi írlands fer til Vestur-
Evrópulanda, sem öll eru aðilar að öðru hvoru mark-
aðsbandalaganna. Ráðgert er, að bandalögin liafi
8
FRJÁLS VERZLUN