Frjáls verslun - 01.02.1969, Qupperneq 11

FRJÁLS VERZLUN
9
ir sér, og verður þá atvinnulítið
hjá komandi kynslóð, ef fjár-
magnsmyndunin ferst fyrir, svo
að atvinnuvegirnir verða ekki
byggðir upp og endurnýjaðir.
F.V.: Fyrir skömmu kom það
íram í fréttum. að íslenzkur upp-
finningamaður, sem hlotið hafði
viðurkenningu á erlendum vett-
vangi, taldi vonlaust að hefja
framleiðslu hérlendis á tœkjum,
sem hann smíðaði, vegna þess,
að ekki mundi reynast unnt að
fá nauðsynlegt 10—12 milljón
króna lán í islenzkum bönkum.
Sannar þetta dœmi elcki, að brýn
þörf sé fyrir skipulagsbreytingu
á stjórn bankanna og þeim regl-
um, sem þar gilda, m. a. um Ián-
veitingar?
B. Kj.: Ég las þessa frétt eins og
þér í dagblöðum, og því skal ekki
neitað, að hún kom illa við mig.
Þetta mál hefur hins vegar aldrei
komið fyrir mín augu hjá þeirri
stofnun, sem ég er viðriðinn, sem
er Seðlabanki íslands, og hefði ég
vissulega haft áhuga fyrir að
kanna málavexti. Hvernig sem í
pottinn er búið með þetta ein-
staka tilfelli, tel ég ekki, að það
út af fyrir sig sanni neitt um að
breyta eigi skipulagi bankanna
eða stjórn þeirra. Aftur á móti
eru önnur rök almenns eðlis, sem
benda til þess, að nokkurra breyt-
inga sé þörf á bankakerfinu, aðal-
bönkum og útibúum, þótt slík
skipulagsbreyting greiði ekki
skyndilega úr þeim fjármagns-
skorti, sem atvinnuvegirnir eiga
nú við að stríða.
F. V.: Hvor hefur meira áhrifa-
vald um lánastarfsemi bankans,
ráðherrann eða bankastiórinn?
B. Kj.: Þessu er auðsvarað. Vald-
svið bankaráðanna er nokkuð
mismunandi, t. d. er vald banka-
ráðs Seðlabankans tiltölulega
minna en bankaráða viðskipta-
bankanna. Vald bankastjóranna
er aftur á móti ámóta í öllum
bönkunum. Útibússtjórar hafa á
hinn bóginn sums staðar meira
vald, svo langt sem það nær, en
einstakir bankastjórar bankanna,
vegna þess, að þeir taka einir
ákvarðanir um þau mál, sem úti-
búin fjalla um, en bankastjórar
aðalbankanna jafnan fleiri en
einn við ákvörðun mála. Það fer
vitaskuld ekki milli mála, að
bankastjórar ráða meiru um lána-
starfsemi bankanna, en einstakir
ráðherrar, enda eru bankastjórar
ábyrgir gagnvart bankaráðum, en
ekki ráðherrum. Vald ráðherra
felst helzt í því, að hann getur
með sainþykki alþingis lagt fyrir
ríkisbankana að leggja fram fé til
ákveðinna framkvæmda. Þó munu
slíkar ákvarðanir sjaldan teknar
án þess að hafa áður samráð við
bankana. Ráðherrar geta að sönnu
eins og aðrir borgarar snúið sér
til bankanna um fyrirgreiðslur
vegna sjálfra sín eða skjólstæð-
inga sinna, en verða þar eins og
aðrir að styðja málflutning sinn
rökum. Vegna margháttaðra fyrir-
greiðslustarfa, sem leggjast á
arlaga þeirra, verður þeim sum-
suma þingmenn fyrir hönd byggð-
um hverjum kannski tiðkomnara
í bankana en almenningi, og er
það aðeins samkvæmt eðli máls-
ins. Ég hef aftur á móti aldrei
heyrt, að þeir séu neitt aðgangs-
harðari en aðrir í lánastofnunum
landsins.
F.V.: Hverjum augum lítiS þér
á framtíðarhorfur í atvinnu- og
cfnahagslífi þjóðarinnar?