Frjáls verslun - 01.02.1969, Qupperneq 35

FRJÁLS VERZLUN
33
vera lúxustæki, heldur sé hanr,
notkunartæki almennings eins og
í nágrannalöndum okkar. Þessi
samlíking er að sumu leyti rétt,
en að öðru leyti villandi. Sann-
leikurinn er nefnilega sá, að bíll-
inn er miklu nauðsynlegra tæki
hér en í mörgu þéttbýlislandinu.
Þau hafa yfir að ráða þéttriðnu
neti járnbrauta, innan borga og
utan, sem víðast hvar eru starf-
ræktar með stórfelldum styrkjum
af hálfu hins opinbera. Hér hjá
okkur er bíllinn eina samgöngu-
tækið á landi, sem nokkra þýð-
ingu hefur, og þessi frumþáttur
samgöngukerfisins, mér liggur við
að segja forsenda þess, er skatt-
lagður svo gengdarlaust, að slíks
munu hvergi dæmi annars staðar.
Allir, sem til þekkja, vita, að það
er vandaminna að vera án bifreið-
ar í þéttbýlislandi, þar sem séð
er fyrir ódýrum samgöngum með
öðrum hætti, heldur en hér á ís-
landi. Þess vegna er ekki rétt að
segja, að bíllinn sé okkur jafn
nauðsynlegur grönnum okkar.
Hann er okkur þeim mun nauð-
synlegri sem við erum fátækari af
öðrum samgöngutækjum á landi.
Tollun samgöngutækjanna um-
fram aðrar þarfir almennings á
vafalaust sinn þátt í verðbólgu-
þróun síðustu ára. Við næst síð-
ustu gengisfellingu kom fram
skilningur á nauðsyn þess að færa
verð bifreiða til samræmis við
verðlag annarra innfluttra vara,
og tel ég það algjöra nauðsyn, að
nú verði stigið myndarlegt skref
til viðbótar á þeirri braut.
— Hvert er álit þitt, Sigurður,
á álaguingarreglum þeim, sem nú
eru nýgengnar í gildi?
— Álagning sú, sem okkur hef-
ur nú verið skömmtuð, er algjör-
lega óraunhæf. Hún er gjörsam-
lega slitin úr öllum tengslum við
raunveruleikann. Það fer ekki hjá
því, að mörg verzlunarfyrirtæki
muni nú heltast úr lestinni og að
mikill fjöldi fólks muni við það
missa atvinnu sína. Nú mun sjálf-
sagt mörgum finnast, að farið hafi
fé betra, þótt nokkur verzlunar-
fyrirtæki leggi upp laupana. Gall-
inn er bara sá, að í þessari orra-
hríð munu ekki þeir hæfustu af
lifa, heldur hinir, sem fræknastir
eru í þeim skotgrafahernaði, sem
löngu ætti að vera búið að út-
rýma úr íslenzkri verzlun. Þeir,
sem þráast við að fara í skot-
grafirnar, munu líka reyna eitt og
annað til að bjarga sér. Þeir munu
t. d. neyðast til að selja fyrirtæk-
in útlendingum að hluta og er
það hryggileg þróun, hafandi í
huga þá baráttu, sem það kostaði
á sínum tíma að ná verzluninni
inn í landið. Nokkur dæmi þessa
munu þegar á döfinni og fleiri
munu á eftir koma, verði ekkert
að gert til að bjarga verzluninni
úr þeirri sjálfheldu, sem óraun-
hæfar álagningarreglur hafa búið
henni.
— Nú er ‘því haldið fram, að
hinar nýju álagningarreglur muni
gefa aðeins hærri krónutölu í
álagningu per selda einingu?
— Þetta er rétt svo langt sem
það nær. Þessi kenning setur sér
tvennar forsendur: í fyrsta lagi,
að ekki verði um verulegan sam-
drátt í magni að ræða; í öðru lagi,
að kostnaður muni ekki hækka
að neinu ráði. Hvorug þessara for-
senda fær staðist. Hið gagnstæða
mun sönnu nær: að sérhver stór-
felld gengisfelling veldur í fyrstu
miklum samdrætti sölunnar og
síðan verulegri hækkun kostnað-
ar. Það er óþarfi að vísa í reikn-
inga einstakra fyrirtækja til að
sanna þetta. Mönnum ætti að
nægja að lesa Hagtíðindin og til
hliðsjónar geta þeir haft gjald-
skrár nokkurra opinberra og hálf-
opinberra aðila, svo sem Pósts og
síma, Rafmagns- og Hitaveitu.
Eigi kenningin um óskerta álagn-
ingu í krónutölu að fá að njóta
sín til fulls, þyrfti að umreikna
álagninguna allar götur í þann
tíma, er krónan var króna. Slíkur
útreikningur mundi leiða menn í
ógöngur, — þær ógöngur eru í
sjálfu sér næg sönnun um ósann-
girni þess mælikvarða, sem nú er
lagður á álagningarþörf verzlun-
arinnar.
— Hvað er það, sem þú vildir
segja að lokum?
— Ég hef gert mér nokkuð tíð-
rætt um nýsettar álagningarregl-
ur, enda munu þær ofarlega í
hugum allra þeirra, sem ábyrgð
bera á rekstri verzlunarfyrir-
tækja. í framhaldi af því vildi ég
aðeins segja þetta: í beinum eða
óbeinum samningum við fulltrúa
verkalýðshreyfingarinnar hefur
hagsmunum verzlunarinnar hvað
eftir annað verið fórnað. Engum
heilvita manni kemur til hugar,
að íslenzk verkalýðshreyfing
vilji íslenzka verzlun feiga. Þess
vegna er það nú lífsspursmál, að
trúnaður geti myndazt milli
verkalýðshreyfingarinnar annars
vegar og verzlunarinnar hins veg-
ar. Á þessu má engin bið verða.
Mörg fyrirtæki víðs vegar um
land eru þegar í mikilli hættu og
þar með atvinna þúsunda manna.
Mundi þá ekki falskt verðlag,
byggt á óraunhæfri álagningu, of
dýru verði keypt, ef hundruð eða
þúsundir atvinnulausra verzlunar-
manna ættu eftir að bætast við þá
atvinnuleysingja, sem því miður
eru þegar fyrir í þessu landi?
BUSLOÐ
HVÍLIÐ MEÐAN ÞÉR VINNIÐ
SAVO-stóll er vandaður stóll.
BUSLOÐ
Húsgagnaverzlun
VIÐ NÓATÚN — SfMI 18520